'Politici moeten eerlijk zijn over haalbare zorg'

We moeten durven kiezen

In de Volkskrant van woensdag 28 december neemt Charlotte Huisman ons mee naar het verpleeghuis Adegeest in. Zij schetst een genuanceerd beeld van het leven van bewoners, medewerkers en mantelzorgers in een doorsneeverpleeghuis. En dit is geen gemakkelijk leven. Niet voor de bewoners, niet voor de medewerkers en ook niet voor de mantelzorgers. Laten we er geen doekjes om winden. Bewoners wachten er op de dood en terwijl ze wachten, proberen medewerkers met de schaarse middelen die hun ter beschikking staan de dementerende bewoners toch de nodige afleiding te bieden. Huisman weet ons op subtiele manier duidelijk te maken hoe absurd de 'participatiewet' van de overheid is, het onmogelijke van naaste familieleden te vragen om na hun drukke werkdag 'nog even' mama of papa de krant te komen voorlezen of te helpen met eten, hoe een manager probeert de eindjes aan elkaar te knopen om de zorg rond de zware verpleegbehoeftigen toch nog rond te krijgen en hoe één ziekmelding het hele kaartenhuis kan doen instorten. Zo kwetsbaar is het systeem nu eenmaal.

Tenslotte maakt Huisman ons duidelijk dat het vooral om 'verwachtingen' draait. Als de familie moegestreden uiteindelijk hun dierbare partner, pa of ma aan de poort van het verpleeghuis aflevert, omdat de zorg thuis niet langer mogelijk is, verwacht de familie vandaag de dag nog steeds dat hun dierbare daar tot in de puntjes verzorgd zal worden met bovendien een amusementsprogramma van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat, zeven dagen per week. En dat is nou juist het probleem. Dat kan allemaal niet meer geleverd worden, niet door Adegeest en niet door enig ander door de Wet langdurige zorg (Wlz) gefinancierd verpleeghuis. Maar de politiek blijft ons met een kluitje in het riet sturen en wil ons doen geloven dat het allemaal wel mogelijk is en weigert hier eerlijk over te zijn. Volgens politici moet alles kunnen en mogen familieleden verwachten dat met de beperkte financiële middelen die ons, managers, ter beschikking staan, wonderen kunnen worden verricht. De politiek wil ons niet vertellen dat het draait om keuzes maken.

Net zoals we kiezen tussen een vakantie in een tentje of in een vijfsterrenhotel, zullen we moeten kiezen tussen in de beurs tasten voor kwalitatief goede zorg voor onze oude dag of minder in de beurs tasten en met middelmatige basiszorg genoegen nemen. Uiteindelijk draait alles om geld. Het moet ergens van betaald worden. Maar die eerlijkheid kost stemmen en dat willen politici liever niet. Daarom kiezen ze ervoor ons voor de gek te houden en te laten geloven dat goede kwaliteitszorg in ieder verpleeghuis gegarandeerd moet kunnen worden.

^{Noor van den Bergh, bestuurder mr L.E. Visserhuis, joods woonzorgcentrum/verpleeghuis, Den Haag}

Mijn nieuwjaarswens

Voor het nieuwe jaar heb ik één grote wens. Ik ben zeer bewust nooit aan Twitter begonnen omdat ik geen behoefte heb aan een open riool van haat, nijd en nepnieuws.

Maar elke keer als ik de Volkskrant opensla wordt ik geconfronteerd met de onwelriekende tweets van Wilders c.s.

Ik pleit er niet voor dat Wilders wordt doodgezwegen, maar het zou de redactie sieren als ze die stinkende uitlatingen op enige relevantie en waarheid zou beoordelen alvorens ze te publiceren.

^{P. Visser, Uffelte}

Mijn verwarring

Geachte redactie, u bent er weer in geslaagd me in verwarring achter te laten nadat ik de bijdragen van Arthur van Amerongen en Asha ten Broeke had gelezen (O&D, 30 december). Allebei hebben ze het over de islam en zijn volgelingen, met name over het fanatieke, fundamentele deel ervan.

Van Amerongen lijkt me wel een ervaringsdeskundige, gezien zijn jarenlange verblijf in het Midden-Oosten en Eurabia. Ten Broeke niet, zij verlaat de policorbubble waarin zij leeft om kennis te maken met mensen die de ondergang van het Avondland zien aankomen en daarvoor de islam verantwoordelijk achten. Hun conclusies na hun ervaringen staan toch diametraal tegenover elkaar.

Moet ik meegaan met de oproep van Van Amerongen tot keiharde acties tegen teruggekeerde jihadgangers of toch waken voor de ontmenselijking van moslims, zoals Ten Broeke meent?

Neig ik naar Van Amerongens oproep? Hij onderbouwt zijn opinie met feiten en dat is heel wat waard in deze tijd van factfree beweringen, al heb ik wat moeite met zijn voorgestelde straffen. 'De ergsten moet je naar een opvoedingskamp sturen' en 'laat ze lekker in Drenthe in de grond gaan spitten' doen me zo aan Lubbers denken, dat vind ik niet prettig.

Maar een gevaar zijn die gasten wel, daar ben ik het mee eens.

De slotzin van Ten Broekes stuk is toch wel hartverwarmend: 'Honger naar liefde kan nooit worden gestild door haat en angst.'

Ook waar. Genuanceerd blijven lijkt me de opdracht, alles welbeschouwd.

^{Aad vd Enden, Utrecht}

Wilders moet lijfwachtvrij

Het jaar is bijna om en 2017 is in beeld. Voor veel mensen is de jaarwisseling een groot feest, maar ook een moment van bezinning. Daarom denken mensen bij hun voornemens vaak aan gezonder leven, meer tijd besteden aan familie en vrienden of iets teruggeven aan de samenleving. Dat laatste probeer ik sinds een jaar of zes als raadslid na te streven.

Dit jaar heb ik als voornemen: geef Geert Wilders een lang lijfwachtvrij leven.

Waarom heb ik dat voornemen? Hij is immers iemand die 'minder Marokkanen' in Nederland wil hebben, een man die de Koran vergelijkt met het boek Mein Kampf en moskeeën een symbool van 'haat en geweld' noemt.

Beste mensen, Geert Wilders wordt inmiddels ruim twaalf jaar beveiligd. Veilig is hij wel, maar dit gaat ten koste van zijn vrijheid én zijn privacy. Dit zijn waarden die even belangrijk zijn voor ieder individu in Nederland en ver daarbuiten. Dus roep ik alle Nederlanders op zich in te zetten tegen het onrecht dat Wilders wordt aangedaan. In het bijzonder roep ik alle Nederlandse moslims op mee te strijden.

Komen bedreigingen uit die hoek, dan moeten wij de eersten zijn die hier tegen opstaan. Doe dat, spreek je uit tegen dat onrecht, sta op en vecht voor de vrijheid van Geert. Zijn vrijheid is de jouwe, zijn privacy is de jouwe en zijn veiligheid is ook jouw veiligheid.

Ik besef heel goed dat een samenleving een verbondenheid is van individuen, of je dat nu wilt of niet. Alleen ga je snel, maar samen kom je verder. Wat je voor elkaar doet, doe je immers ook voor jezelf. En als wij met dit land verder willen komen, dan is samenwerken de oplossing. Want dan herstel je het vertrouwen. En als dat er is, groeien we als land maar ook als samenleving, en zelfs als individu. Dus op naar een lijfwachtvrij leven voor Geert.

^{Noureddine Zarroy, Nederlandse moslim, D66-raadslid, Helmond}

Boze Wilders?

Natuurlijk heeft Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak gelijk als hij stelt dat de Geert Wilders 'om zich heen mag slaan, zoals iedere verdachte' (Ten eerste, 30 december). En vanuit de rechterlijke macht gezien is er ook geen reden om tot actie over te gaan.

Maar laten wij ons vooral blijven afvragen of er niet een verschil is tussen verdachten die oprecht boos zijn en in hun woede en teleurstelling van alles roepen en de heer Wilders? Zou de heer Wilders nou echt emotioneel zijn geweest en hebben gezegd wat op dat moment in hem opkwam?

Of lagen zijn teksten wellicht al langer klaar, zorgvuldig geschreven met een politieke boodschap? Die vraag stellen is dan weer onze taak als kiezers.

^{Hanneke Dominicus, Voorburg}

Spelbederf

Dat 'ons rechtssysteem veel ruimte biedt aan meneer Wilders' zoals Frits Bakker, de voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, zegt, is juist. En dat moet ook zo blijven.

Contempt of court-wetgeving kan gevoeglijk achterwege blijven.

Daarbij mag echter niet uit het oog worden verloren dat de uitlatingen van Wilders over de rechters in zijn zaak en de rechtspraak in het algemeen van een andere orde van grootte zijn - en een andere impact hebben - dan die van een veroordeelde die een enkele keer foeterend en scheldend de rechtszaal verlaat.

Wilders, die zegt te verwoorden wat miljoenen mensen denken, had zijn woorden beter moeten wegen en Frits Bakker had in dit geval wel wat meer tegenwicht mogen bieden.

Maar nog steeds behoeft niet getwijfeld te worden aan het feit dat Wilders een eerlijk proces krijgt.

^{Bert van Delden, oud-rechter, Den Haag}

In barre tijden

In zijn column Vrij zicht van 24 december schrijft Martin Sommer het prefascisme samenvattend de uitspraak 'en van het leven genieten, dat is in auto's rijden en brullen' toe aan Menno ter Braak. Het citaat staat echter in het boek van Jacques de Kadt: De deftigheid in het gedrang (p.91).

Overigens kunnen we nog het nodige opsteken van De Kadt (1897-1988). Twee citaten uit zijn hoofdwerk Het fascisme en de nieuwe vrijheid (1939): het moet sociaal-democraten om meer gaan dan 'een warme stal, goed voer en een pretje op z'n tijd.' En nog een om over na te denken: 'De afwezigheid van een elite is het niet te weerspreken teken van de ondergang ener cultuur en ener maatschappij.'

Met name dit boek is de moeite van het bestuderen waard, juist om deze barre tijden beter te begrijpen.

^{Carel Zuil, Groningen}

Boekenlegger

Awee Prins voelt zich een boekenlegger als hij een vrouw neukt die alleen maar heel intellectueel is en niet bloedmooi (Volkskrant Magazine, 24 december). Hij is gevraagd de volgende 'Denker des Vaderlands' te worden.

Hij heeft bedankt, gelukkig maar.

^{Vera Beemster, Hoorn}

Babyboomers bedankt

Volgens Haro Kraak (V, 27 december) ligt aan het huidige tijdperk van post-waarheid dertig jaar postmodernisme en relativisme ten grondslag en werd de relativerende taal van de postmodernisten overgenomen door de machthebbers die er juist mee bestreden moesten worden.

Als voorbeeld noemt hij Berlusconi, en laat het daar bij. Dat is jammer want de machthebbers toendertijd waren allen afkomstig uit dezelfde generatie, die van de babyboomers (inclusief de te vroeg geboren babyboomers, geboren in en voor de oorlog).

Zij zijn het die het postmodernisme hebben omarmd en met een relativerende moraal de oude machthebbers uit hun posities hebben verdreven.

Het zijn de inmiddels Bekende Nederlanders als Jan Terlouw (van het touwtjesvertrouwen) en Erik Jurgens (O&D, van 22 december: 'We waren creatief, opbouwend, wereldverbeterend. De elite van toen begreep er, volgens ons, niet veel van').

Zij hebben een samenleving gecreeërd waarin verantwoordelijkheid werd gefundeerd op persoonlijke waarden en normen, aansprakelijkheid een individueel gebeuren werd, de verzorgingsstaat (in de tussentijd door diezelfde generatie al geheel leeggevreten) tot de laatste steen werd afgebouwd en de massa uit de zorg van de overheid werd gestoten.

Berlusconi, Trump, Wilders en boze witte mannen zijn de uitkomst daarvan, de twee babyboomgeneraties (Jurgens: 'Wij, de liberale democratische elite') de oorzaak.

^{Jan Heemstra, Enschede}

Theo Hiddema in de politiek

Theo Hiddema heeft zich aangesloten bij de partij van Baudet en is kandidaat-Kamerlid (interview, Ten eerste, 30 december). Waarom vindt de oude advocaat het Forum voor Democratie zo aantrekkelijk?

Nou, vanwege de lezingen op de aantrekkelijke toplocatie Hotel de L'Europe, de dure fles wijn die hij geoffreerd kreeg, en vooral ook omdat Baudet zo leuk muziek maakt en er erg smakelijk uitziet als hij voor de foto op de piano ligt.

En, oh ja, omdat hij het 'enig' vindt om Pechtold straks zelf eens te vragen hoe het zover (hoe ver?) is gekomen met diens partij. Tot zover de diep doordachte idealen en overwegingen van de ex-PVV'er.

Ik heb er onderhand grote behoefte aan om bij de komende verkiezingen ook een zwaarwegende tégenstem te kunnen uitbrengen. Gaan we dat regelen?

^{Trees Roose, Haren}

Weer Sylvana

Wat mij als trouwe lezer van de Volkskrant in hoge en toenemende mate verbaasd - en dan zeg ik het nog netjes - is de onevenredige aandacht die Sylvana Simons wederom van de media krijgt en de 'stank voor dank' aandacht die Diederik Samsom ontvangt.

Ik zie een opkomend politica (laat mij niet lachen) die het eerst nog moet waarmaken en een politicus die Nederland min of meer uit de crisis heeft geholpen en daar een onaangename prijs voor heeft moeten betalen.

Wat mij ergert is de houding van Samsoms eigen partij en niet in de laatste plaats de leden die hem als een baksteen hebben laten vallen omdat zij hun eigen belang kennelijk belangrijker vonden en vinden dan het landsbelang.

Diederik Samsom draagt zijn lot heldhaftig en vindt - daarvan ben ik overtuigd - een nieuwe uitdaging waarmee hij zich weer voor anderen kan inzetten!

^{Eric Majoie, Leiderdorp}

Gezinszuiltje

Pieter Barnhoorn (Brief van de dag, 29 december) geeft aan dat ouders meer zouden moeten vertrouwen op mede-opvoeders van hun kind. Dit zou de opbouw van een veilige gehechtheid tussen ouder en kind bevorderen. Deze claim druist in tegen wetenschappelijk onderzoek.

Kinderen jonger dan 2 jaar hebben behoefte aan een klein aantal vaste gezichten voor het ontvangen van liefde, voeding en verzorging. Het vormen van een gezinszuiltje voorziet dan ook in de basisbehoeften van jonge kinderen.

De Nederlandse kinderopvang is over het algemeen van te lage kwaliteit om in deze behoefte aan een vertrouwd gezicht te kunnen voorzien. Het is inderdaad goed voor ouders om de opvoeding te delen met vertrouwde anderen (zoals grootouders of een vaste kracht in de kinderopvang).

Zij kunnen hier steun uit putten en worden in staat gesteld werk en zorg te combineren. Echter, kinderen hebben gedurende de eerste jaren behoefte aan een of twee vaste verzorgers die hen telkens weer laten voelen dat ze de moeite waard zijn om voor door het vuur te gaan.

Dit vormt de basis voor het vertrouwen dat ze later in zichzelf en anderen zullen hebben en biedt daarmee een krachtige bescherming tegen het ontstaan van problemen in de ontwikkeling.

^{Marjolein Missler, promovenda klinische psychologie, onderzoeker ouderschapscursus U & uw baby, Vrije Universiteit, Amsterdam}

Begeleidingsgesprek

Naar aanleiding van een bezoekje aan de oogarts kreeg mijn man oogdruppeltjes voorgeschreven. Die kon hij meteen afhalen bij de apotheek in het ziekenhuis.

De assistente plaatste het doosje met flacon op de toonbank met de woorden: 'Na openen slechts een maand houdbaar... langer mag u het niet gebruiken.'

De bijsluiter vermeldt hetzelfde. Gisteren ontvingen we een verrekening zorgkosten:

Oogdruppels: 2,55 euro.

'Terhandstelling met begeleidingsgesprek': 12,61 euro.

Zo'n 'begeleidingsgesprek' kost ruim een euro per woord.

^{Marga von Reth, Nunspeet}

Miljarden (te veel) betalen

Het siert de heer Sanne Groenemeijer dat hij het debat wil aangaan met de lezers van de Volkskrant over de medicatieprijs (23 december). Als algemeen directeur van Novo Nordisk Nederland is hij verantwoordelijk voor Tresiba, een langwerkende insuline.

Bij dit middel zijn bepaalde patiënten gebaat volgens hem en de prijs past binnen de daarvoor vastgestelde vergoedingslimiet. Niets aan de hand toch?

Maar misschien is het goed om de lezer nog wat extra informatie te geven. Insuline is in 1921 ontdekt. En sindsdien is het altijd door patenten beschermd.

Telkens worden kleine verbeteringen doorgevoerd waarvoor weer opnieuw patenten verleend worden. Zo worden jaarlijks nog steeds miljarden dollars betaald voor een uitvinding die al bijna honderd jaar oud is.

^{Dr. Hans-peter Bootsma, ziekenhuisapotheker, Mierlo}

Vuurwerkvrij

Gaat de Volkskrant nu ook al vuurwerk beoordelen? (V, 30 december) Ik ben van mening dat dit niet in deze krant thuishoort.

De vorige hoofdredacteur - nu burgemeester van Hilversum - gaat zijn gemeente vuurwerkvrij maken. En dat moet de Volkskrant ook doen.

^{G. Bartram, Heerlen}

Nuancering gevraagd

De krant had op de voorpagina op 22 december een artikel over voorschrijfgedrag van artsen in relatie tot contacten met de farmaceutische industrie. Ik ben een specialist die ook nog de beschreven producten voorschrijft. Na kritische beoordeling én om te kijken of de beloofde meerwaarde ook in de praktijk zichtbaar is.

Voor, in het bijzonder, jonge mensen met type 1 diabetes is nog steeds een grote behoefte aan betere behandelmethoden. Wij, behandelaars en mensen met diabetes, hebben hiervoor de farmaceutische industrie nodig. Samenwerking en dus contact tussen specialisten en die industrie is hiervoor noodzakelijk. Een van de manieren om meningen uit te wisselen zijn advisory boards. Ik word hiervoor regelmatig gevraagd, vast omdat ik beschouwd word als MOL (Major Opinion Leader) maar ook omdat ik bekend sta als zeer kritisch.

Ik vind het mijn plicht mijn patiënten goed onderbouwd te adviseren over nieuwe ontwikkelingen en samen te beslissen welke behandeloptie de voorkeur heeft. Zij hebben hier recht op.

Ik word een beetje boos over de voortdurende insinuaties dat artsen omgekocht worden om nieuwe duurdere producten voor te schrijven. Natuurlijk is er beïnvloeding door reclame, maar dat artsen dan ook maar kritiekloos zouden voorschrijven is niet waar.

Ik heb lang geaarzeld om deze reactie te schrijven. Ik had eens een BN'er als patiënt over wie in De Telegraaf een vervelend artikel stond. Toen ik haar vroeg wat zij daarvan vond zei ze: 'Ach dokter, morgen zitten er aardappelschillen in.'

Het waait wel weer over, maar anderzijds vind ik het ook mijn plicht lezers duidelijk te maken dat zelfs in een kwaliteitskrant als de Volkskrant, nuancering van berichtgeving soms op zijn plaats is.

^{Nel Geelhoed-Duijvestijn, internist, Den Haag}

Schallmaier-index

Ik geniet regelmatig van Franks foto-verzamelwoede, maar deze collage is the top of the bill en waard om ter plaatse in de straat aan de muur te hangen! (Schallmaier-Index, 30 december)

^{Coen van den Heuvel, Eindhoven}

Afgesproken?

En zullen we afspreken om 'loverboy' in 2017 maar eens helemaal niet meer te gebruiken en te vervangen door 'pooier' of 'hoerenbaas' eventueel voorafgaand door 'gewetenloos'?

Fijne jaarwisseling.

^{Johan de Vries, Soest}