Polendorp is gemakkelijk schoon te houden

Midden in het grote niets is een dorp gebouwd. Zonder naam, daarom noemen ze het 'Polendorp' of, correcter, want er wonen ook een paar Litouwers, 'Arbeidsmigrantenpark'. Er zou een poort moeten komen met die naam erop, in krulletters, maar dat gaat kennelijk te ver. Wel zijn er slagbomen en is er 24-uursbewaking, met camera's in elke straat.

'Dobra, dobra, do-bra' - Agnieszka en haar telefoon. 'Voor mij is het ook nieuw' - de afgelopen jaren bracht ze als arbeidsmigrant door in pensions en boerenschuren. Nu is ze burgemeester van Polendorp. Tevreden gaat ze voor, een huisje in, 'voor twee personen', zegt ze, 'dat is nergens anders zo'. Privacy, dat is wat mensen willen die slechter zijn gewend.

Polendorp heeft 148 huizen. Het is gebouwd op rechte lijnen, turnkey opgeleverd, vier kilometer van Swifterbant. Eromheen alleen maar velden. Onder deze lucht is alles klein.

Ik kom graag in de polder. Het land is er nog altijd in verwachting, ook al is er niets te doen. De bollen zijn al uitgebloeid maar Polendorp is net een tulpenveld, met z'n fuchsiaroze daken. Iemand heeft deze kleur gekozen. Iemand heeft Polendorp bedacht. De muren van de huizen zijn van kunststof planken met houtnerflook, de straten bijpassend grijs beklinkerd. Het is er nog merkwaardig stil.

Nieuwe mensen stromen binnen, ze komen met de bus uit Katowice, het geluid van rolkoffers kaatst hol. Richtingloos maar opgewekt zoeken ze naar adres E19 - alles lijkt hier op elkaar. Agnieszka haalt ze stralend binnen. In het huis ontdekken ze de grote koelkast, de keuken, de tweezitsbank. 'Kitchen good', zegt Aleksander, 'livingroom good' zegt Ewa, zijn blozende vriendin. Ook hebben ze gehoord over de Poolse discotheek in Marknesse, de Chez.

In de polder weten ze wat arbeidsmigranten zijn, daar is het mee begonnen. Wie hier woont is zelf arbeidsmigrant, of stamt er van af. En nu begint het opnieuw. Ik denk aan de films van Louis van Gasteren en Joris Ivens over de arbeidsmigranten van toen, tevreden met hun doorzonhuisjes. Het begin van een beter leven buiten de bebouwde kom. Het verschil is dat de arbeidsmigranten van Polendorp een andere taal spreken dan die van Swifterbant.

Pjotr de lasser is alleen gekomen, met achterlating van zijn vrouw en dochter. Hij wacht op zijn onbekende huisgenoot - hem is een oude, rustige man toegezegd. 'No work no money' - hier verdient hij het dubbele. Is Polendorp niet een beetje ver van alles, Pjotr? 'Ik werk. Ik heb niks nodig.'

De huur is 69,50 per week. De was wordt centraal gedaan. Zouden Nederlanders dat doen, uitwijken naar een ander land en geïsoleerd gaan wonen in een Nederlandersdorp om geld te verdienen voor thuis?

Alleen al in de gemeente Noordoostpolder wonen drieduizend arbeidsmigranten. Polendorp is de nieuwste oplossing voor het huisvestingsprobleem. Het is gebouwd in opdracht van Level One, een uitzendbureau in Emmeloord. 'Tevreden mensen, minder verloop, tevreden klanten, wij tevreden', zegt directeur David Keetman. 'Op deze manier hoort het gewoon, dit is toekomstbestendig.' Er komt er nog een bij Luttelgeest, en ook in Waalwijk willen ze een hele grote.

Er zijn geen winkels of restaurants in Polendorp, er komt nog tafeltennis en biljart. Het is een best eind naar de bewoonde wereld, vandaar de witte fietsen gratis te leen. Verder weg van Nederland kunnen de arbeidsmigranten niet wonen. 'Het komt de leefbaarheid van de wijken ten goede', zegt de bouwer van Polendorp in De Stentor, Jelle Weever van Weever BV. 'Hier hoeft niemand last van ze te hebben.'

De arbeidsmigranten maakt het niet veel uit. Er is een flatscreen met Poolse televisiekanalen in het huis, constateert Aleksander tevreden, zoals Nederlandse pensionado's aan de Spaanse kust tevreden constateren dat er Nederlandse televisie is. 'I love this', zegt Christof verderop, 'this is perfect'. Hij is hier om zes maanden onkruid te wieden in de velden, 'only for the money'. Als hij zijn vrienden foto's stuurt, net als hij uitgewaaierd over Europa, krijgt hij opgestoken duimpjes terug.

Gedesoriënteerd loop ik door de straten, de glimlach van Agnieszka achterna. Polendorp is een letterlijke vertaling van regels, protocollen en beleidslijnen. Een efficiënt teken van de tijd. Elk huis een eigen brandblusser op een vaste plek tegen de gevel. Elk huis twee terrasstoeltjes. Elk huis een hagelwitte kunststof regenpijp. Het is allemaal gemakkelijk schoon te houden.

Iemand heeft een sanseveria voor een raam gezet, iemand heeft viooltjes gekocht bij een tuincentrum. Zo maken de bewoners zich het tijdelijke eigen.

Agnieszka zegt: 'Er is maar één reden om hier te zijn. Het is the money.'

Verder is Polendorp gebouwd zonder heipalen, zodat het snel weer kan verdwijnen zodra de arbeidsmigranten niet meer nodig zijn.

Reageren? t.heijmans@volkskrant.nl