Poetin draait bij om internationaal aanzien te redden
Er gingen een paar dagen overheen, maar uiteindelijk lijkt de Russische president Vladimir Poetin de uitspraak van het Oekraïense Hooggerechtshof inzake de 'ongeldige' presidentsverkiezingen te hebben opgevat als een signaal zijn toon en strategie te wijzigen....
Dat mag een verrassend geluid heten uit de mond van de man die eerder nog vanuit het Kremlin het Oekraïense machtsspel trachtte te manipuleren. Met zijn onvoorwaardelijke steun aan presidentskandidaat Viktor Janoekovitsj had Poetin zichzelf echter internationaal dermate geïsoleerd, dat een herbezinning amper uit kon blijven. Nu lijkt hij, zonder overigens diens naam te noemen, de hervormingsgezinde Joesjenko al voorzichtig de hand te reiken.
Zelfs Russische parlementariërs, alsmede de conservatieve krant Izvestija, begrepen niets van Poetins aanvankelijk arrogante opstelling. De Doema, het Russische parlement, reageerde in meerderheid nuchterder. Daar wordt geredeneerd dat Oekraïne historisch en economisch dermate sterke banden heeft met Moskou, dat het land nooit helemaal zal wegdrijven van de oorspronkelijke basis. Parlementariër Grigory Javlinski meende dat Poetin 'in deze kwestie het contact met de realiteit kwijt is'.
Daar zit een grote kern van waarheid in. Oekraïne is bijvoorbeeld, evenals Georgië, in grote mate afhankelijk van de Russische energiemarkt. Gasleverancier Gazprom en elektriciteitsbedrijf EES houden de Oekraïense industrie draaiende en die levensader valt niet zomaar door te snijden.
Poetins zalvende woorden zijn niet het enige teken dat Moskou momenteel een pas op de plaats maakt. Met het sturen van de politieke lichtgewicht Boris Grizlov als gezant wekt Moskou de indruk voorlopig een bijrol te accepteren in het Oekraïense theater.
Sinds Poetin in 2000 president werd van Rusland heeft het Westen, in casu de NAVO en de EU, haar oostelijke grens tot diep in het vroegere Warschau Pact verlegd. Het beleid dat de Russische president voert ten aanzien van zijn buurlanden wordt daarom vooral bepaald door geopolitieke overwegingen. Nadat de satellieten Georgië en Adzjarië hem eerder door Washington zijn ontfutseld, is Poetin er alles aan gelegen de reusachtige buffer Oekraïne binnen zijn invloedssfeer te houden.
Zijn neiging de restanten van de Sovjet-Unie onder directe controle van het Kremlin te brengen, kwam eerder deze week tot uiting via een hervorming van het Russische kiesstelsel. Daardoor kan Poetin in de toekomst eigenhandig gouverneurs benoemen in de 88 Russische regio's. Gaat een regionaal parlement te veel dwarsliggen, dan kan de president de volksvertegenwoordiging ook ontbinden. Critici hebben het woord 'staatsgreep' al in de mond genomen.
Inzake de crisis in Oekraïne heeft Poetin internationale verdeeldheid proberen te zaaien met de opmerking dat een unipolaire wereld synoniem is aan een pseudo-democratie, maar hij ondermijnde zijn eigen betoog met misplaatste insinuaties over Amerikaanse samenzweringen. Zo heeft hij meermalen gesuggereerd dat Joesjenko, en diens Amerikaanse vrouw in het bijzonder, in werkelijkheid CIA-agenten zijn. Met dergelijke complottheorieën roept Poetin de sfeer van de Koude Oorlog weer op.
Mogelijk is Poetin nu tot het besef gekomen dat hij de goodwill die hij in het Westen (nog) geniet onnodig in de waagschaal stelt. Met bondskanselier Schröder verstaat hij zich op amicale toon, hetgeen reeds is uitgemond in contracten over olieleveranties, en door zijn opstelling ten aanzien van de Irak-oorlog kan hij ook in Frankrijk een potje breken. Westerse leiders dringen er echter momenteel bij Schröder op aan zijn vriend eens vermanend toe te spreken, wat Poetin zal doen beseffen dat goodwill geen onbeperkte speelruimte garandeert.
