Ploeg met flair en ballen
kaapstad De extase bij Luis Suarez na zijn omstreden variant op de ‘Hand van God’ tegen Ghana, de flair van ‘El Loco’ Abreu die de strafschoppenserie tegen de laatste Afrikaanse deelnemer besluit met een stiftje à la Panenka; ‘de rebellen van het WK’, zoals bondscoach Tabarez zijn spelers noemt, hebben...
De 63-jarige Oscar Washington Tabarez Silva fungeerde maandagavond in het Green Point Stadium in Kaapstad als gids bij een droomreis door de geschiedenis van de kleinste WK-deelnemer in Zuid-Afrika. Hoewel de bondscoach, die Uruguay ook al leidde bij het WK in 1990 in Italië, de donkerste bladzijden zorgvuldig oversloeg, was zijn boodschap evident.
‘Los Charruas’, de geharnaste overlevers van het WK, hebben het Latijns-Amerikaanse land met slechts 3,5 miljoen inwoners een ander gezicht gegeven. Ook als Uruguay vanavond verliest van Oranje heeft een modale ploeg volgens coach Tabarez ‘de jeugd en zelfs de dertigers iets meegegeven dat ze nooit eerder meemaakten’.
In meerdere opzichten werpt Uruguay de ketenen van het verleden van zich af. In 1985 werd een bloedige periode van twaalf jaar militaire dictatuur besloten met de eerste vrije presidentsverkiezingen. Maar 25 jaar later zijn de littekens van de onderdrukking nog zichtbaar.
In februari werd de bejaarde Juan Maria Bordeberry, de oud-president die zich in 1973 tot alleenheerser kroonde, tot dertig jaar cel veroordeeld vanwege de moordpartijen tijdens zijn regime. Vorig jaar besliste de rechtbank in Montevideo al dat de laatste dictator, Alvarez, tot zijn dood in de gevangenis moet blijven.
Dertig jaar geleden stond een geketend volk voor het eerst op tegen de militairen. In 1980, toen een tweederangs Nederlands elftal zonder gewetensbezwaren meedeed aan de Mundialito, het ‘mini WK’ in Uruguay, trachtte dictator Mendez de democratie ook formeel af te schaffen. Tot verbijstering van de militairen had 53 procent van de Uruguayanen het lef om het referendum af te wijzen. Pas vijf jaar later werd de martelkamer ontmanteld. Na de processen tegen de vroegere machthebbers zoekt Uruguay een nieuwe identiteit, in de wetenschap dat de wereld niet als in 1930 en 1950 kan worden veroverd.
Coach Tabarez sprak filosofisch over de wonderen van de ‘eerste wereld’, toen Uruguay twee keer de wereldtitel veroverde en de realiteit van de ‘derde wereld’, waarin een kleine natie zijn plek moet vinden. Uruguay bij de laatste vier van een WK, in feite leeft daarmee een heel volk boven zijn stand, aldus Tabarez.
Maar wel een volk met ballen dus. Een volk dat snakt naar succes, omdat Uruguay traditioneel in de schaduw staat van de Latijns-Amerikaanse grootmachten Brazilië en Argentinië. Een volk dat het WK aangrijpt om een tijdperk af te sluiten en feestend het volgende decennium te betreden. Tabarez: ‘Mogen we dromen nu we zover zijn gekomen?’
Vurig ontkent Tabarez dat de reputatie van Uruguay een forse deuk heeft opgelopen door de handsbal van Suarez tegen Ghana. ‘We zijn geen bedriegers.’ En alleen door met cojones te spelen, kan Uruguay boven de middelmaat uitstijgen, zei Tabarez.
Zo is het sinds de jaren zeventig altijd geweest. Bij Pablo Forlan lopen nog de rillingen over zijn rug als hij terugdenkt aan zijn ontmoeting met Rob Rensenbrink, omdat hij op het WK in 1974 alleen het rugnummer heeft gezien van het Nederlandse ‘slangenmens’.
Nu bestookt hij zijn zoon Diego Forlan met talrijke sms-jes om tips te geven voor de halve finale, waarin hij er zonder de geschorste Suarez aanvallend alleen voor staat. Waldemar Victorino kan met zijn neef Mauricio, de centrale verdediger van Uruguay, leukere herinneringen ophalen. De spits maakte op de Mundialito in 1980 het tweede doelpunt tegen Nederland.
Bondscoach Tabarez roemt de Hollandse school, waarvan hij sinds het WK in 1974 een vurig supporter is. Hij toont in Kaapstad historisch besef. ‘Nederland liet toen iedereen versteld staan met aanvallend voetbal zoals we dat niet eerder hadden gezien. Ik heb altijd respect gehad voor de Nederlandse spelopvatting.’
De coach van die ploeg had het Tabarez jaren later nog eens uitgelegd. ‘Op het WK van 1998 in Frankrijk sprak Rinus Michels wijze woorden die ik altijd heb onthouden. Hij zei: de Nederlander beleeft het voetbal niet als hij niet kan aanvallen.’
Het huidige Oranje koestert andere normen en waarden, constateerde Tabarez. ‘Maar ik hoef niet uit te leggen wie favoriet is.’ Uruguay stelt er opnieuw zijn diep gewortelde overlevingsdrift tegenover. Als eerbetoon aan een land dat zijn trots heeft hervonden, aan een volk met cojones.
