Pleit tussen ensembles blijft nog onbeslecht
Beethovens late strijkkwartetten blijven voor elk kwartetgezelschap een Olympus van duizelingwekkende hoogte, maar net als bij de Mount Everest zijn de beklimmers ervan een stuk talrijker dan vroeger....
Zowel het Hongaars/Engelse Takács Kwartet als het eerbiedwaardige Borodin Kwartet heeft dit ongenaakbare repertoire nu op cd vastgelegd. Het Takàcs Kwartet is daarmee klaar met de complete Beethoven; het Borodin heeft de vroegste kwartetten (opus 18) en de laatste kwartetten (opus 132 en 135) nog voor de boeg.
Bij ensembles van deze statuur draait elke vergelijking uit op haarkloverij, maar onderscheid is er niettemin. De test-case is natuurlijk de Grosse Fuge, op. 133, die Beethoven oorspronkelijk bedoeld had als Finale voor het kwartet opus 130. Voor beide viermanschappen is het hard knokken, maar het lijkt erop dat de interpretatie van het Borodin Kwartet meer bezonken is, wat ook wel mag voor een ensemble dat al zestig jaar bestaat. Het Borodin speelt deze bitse fuga met het mes op tafel, eerst snijdend, dan sereen, en weet uit de welhaast babylonische stemmenstrijd toch nog orde, logica en heldere contouren te winnen. Het Takács Kwartet maakt meer haast en slaagt er wellicht daardoor niet voortdurend in om de botsingen met een air van behendigheid te presenteren.
Kenmerkend voor het Borodin kwartet is de behoefte om tot de kern door te dringen. Tegelijkertijd is het timbre soms van een Slavische vlezigheid, waar het Takács, conform de afkomst van de spelers, een mooie synthese tussen centraal-Europees pathos en modern-westerse zakelijkheid bereikt.
De vergelijking valt dus met één haartje verschil uit in het voordeel van het Borodin Kwartet - maar omdat er nog twee kwartetten moeten komen, waaronder het indringende opus 132, blijft het pleit tussen de twee ensembles voorlopig toch onbeslecht.
