Peter R. de Vries neergeschoten in het centrum van Amsterdam

Op een persconferentie sprak de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema over een ‘brute, laffe misdaad’. Ze noemde De Vries ‘een nationale held, en een onvermoeibare journalist. Hij komt op voor mensen in nood, en houdt de opsporingsinstanties scherp’. Demissionair premier Rutte sprak daarna over ‘een aanslag op een moedige journalist. En daarmee een aanslag op de vrije journalistiek, die zo wezenlijk is voor onze democratie, voor onze rechtsstaat en onze samenleving.’

De politie heeft drie verdachten aangehouden, meldde hoofdcommissaris Frank Paauw op de persconferentie. Een mogelijke vluchtauto werd op de A4 staande gehouden, waarin twee verdachten zaten, onder wie de mogelijke dader. Op een andere locatie werd een derde verdachte gearresteerd. Er is een groot rechercheteam op de zaak gezet, en twee officieren van justitie houden zich ermee bezig.

Volgens de Amsterdamse hoofdofficier René de Beukelaer laat deze aanslag zien ‘dat de criminaliteit verhardt en dat sommige criminelen nergens voor terugdeinzen’. Hij zei te begrijpen dat er veel vragen zijn over de beveiliging van De Vries, maar die niet te kunnen beantwoorden. Het Openbaar Ministerie kan iemand die wordt bedreigd beveiliging aanbieden, maar dit niet dwingend opleggen. Diverse collega’s van De Vries melden dat hij niet wilde worden beveiligd. De Beukelaer zei verder dat er geen aanwijzingen zijn dat de veiligheid van RTL Boulevard in het geding is.

Gereanimeerd

De schietpartij vond dinsdag om half acht plaats in de Lange Leidsedwarsstraat, vlak bij de studio van RTL Boulevard waar De Vries aanwezig was. Hij liep na de uitzending naar zijn auto in de parkeerplaats in die straat.

De Vries werd meerdere keren van dichtbij geraakt, waaronder in het hoofd. Op beelden die via de sociale media zijn verspreid, zijn vijf schoten te horen. Ook is te zien dat politieagenten De Vries op straat proberen te reanimeren. De Vries werd daarna overgebracht naar het VU medisch centrum, waar zwaarbewapende agenten voor de deur van het ziekenhuis stonden. Woensdagochtend was over zijn toestand niet meer bekend dan wat dinsdagavond al werd gemeld door burgemeester Halsema: dat De Vries ‘vecht voor zijn leven’.

Marengo-proces

De Vries is de vertrouwenspersoon van kroongetuige Nabil B. in het omvangrijke strafproces Marengo, dat draait om een reeks liquidaties en pogingen daartoe. Advocaat Peter Schouten uit Breda, die samen met De Vries kroongetuige Nabil B. bijstaat, is dinsdagavond door zwaarbewapende politiemensen in veiligheid gebracht.

In september 2019 werd B.’s advocaat Derk Wiersum doodgeschoten. Justitie houdt er ernstig rekening mee dat hij werd vermoord vanwege zijn werk als advocaat in de zaak van de kroongetuige. Op 29 maart 2018 werd de broer van de kroongetuige doodgeschoten, een week nadat het Openbaar Ministerie de kroongetuigedeal met Nabil B. had bekendgemaakt.

De Vries wordt al geruime tijd bedreigd en bevestigde in 2019 tegen de Volkskrant dat hij op een dodenlijst zou staan. ‘Justitie en politie hebben mij medegedeeld dat ik op de dodenlijst van de voortvluchtige Ridouan T. sta en dat hij opdracht heeft gegeven om mij te liquideren, vanwege kritische uitspraken over hem.’

Vorige maand werd De Vries geïnterviewd door Vrij Nederland. Gevraagd naar zijn betrokkenheid zei hij niet bang te zijn aangelegd. ‘Maar de broer van kroongetuige Nabil B. en zijn vroegere advocaat zijn vermoord, dus je hoeft niet hysterisch te zijn om te denken dat er best iets zou kunnen gebeuren. Dat is part of the job. Een misdaadverslaggever die op echt spannende momenten aan komt zetten met “nu wordt het mij iets té intens” kan beter bij Libelle gaan werken.’

Aangetast

Demissionair premier Mark Rutte en justitieminister Ferd Grapperhaus hebben dinsdagavond met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid over de schietpartij gesproken. Volgens Grapperhaus beschadigt de aanslag op De Vries onze samenleving. ‘Journalisten moeten in alle vrijheid onderzoek kunnen doen. Die vrijheid is vanavond hevig aangetast.’ Voorzitter van journalistenvakbond NVJ Thomas Bruning noemde het ‘verschrikkelijk en ondenkbaar’ dat De Vries is neergeschoten. ‘Waar het ook vandaan komt, dit raakt onze beroepsgroep vol. Dit is hetgeen waar we al die tijd voor hebben gevreesd.’

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima reageerden ‘diep geschokt’ vanuit Berlijn, waar het paar is voor het staatsbezoek aan Duitsland. ‘Journalisten moeten onbedreigd en vrij hun belangrijke werk kunnen doen’, lieten ze weten. ‘Wij voelen ons verbonden met iedereen die zich inzet voor de vrije pers in onze rechtsstaat.’ Het koningspaar woonde in Berlijn een concert van het Koninklijk Concertgebouw Orkest bij toen het nieuws over De Vries naar buiten kwam.

De aanslag is ook internationaal groot nieuws. Er waren extra nieuwsuitzendingen en wereldwijd werd geschokt gereageerd.