Peru en Chili in de ban van spionageschandaal
Bij de Peruaanse inlichtingendienst zou iemand werken die als spion voor Chili actief is.
‘We willen heel duidelijk zijn: Chili spioneert niet’, zegt regeringswoordvoerder Carolina Toha. ‘Chili is een serieus land in zijn internationale betrekkingen, wij treden heel transparant op en zo worden wij erkend in de hele wereld.’
Behalve dan in buurland Peru. Dat heeft zijn ambassadeur uit Santiago teruggeroepen na het losbarsten van een spionageschandaal. De autoriteiten in Lima hebben een medewerker van hun eigen militaire inlichtingendienst gearresteerd op beschuldiging te spioneren voor Chili. Minister van Buitenlandse Zaken Belaúnde bevestigde afgelopen weekeinde de affaire, die hij bestempelde als ‘een aanvalsdaad’.
Diplomatieke betrekkingen
President Alan García nam de zaak zo hoog op dat hij ijlings de APEC-top in Singapore verliet. García weigerde in het Aziatische land een ontmoeting te hebben met zijn Chileense collega Michelle Bachelet. Minister Belaúnde ontkende echter dat Peru de diplomatieke betrekkingen met Chili heeft verbroken.
In Peru wordt gesproken van een omvangrijk spionagenetwerk, dat onder meer staatsgeheimen over de strategische plannen van de Peruaanse luchtmacht aan Chili doorgespeeld zou hebben. Sleutelfiguur is een medewerker van de militaire inlichtingendienst, die werkt op het ministerie van Defensie in Lima, en die van de Chilenen maandelijks rond de 5.000 euro zou hebben ontvangen. Hij zou geworven zijn in 2002 toen hij op de Peruaanse ambassade in Santiago werkte.
De diplomatieke betrekkingen tussen Peru en Chili zijn traditioneel uiterst labiel. Vier jaar geleden stonden de twee landen op het punt een oorlog te beginnen, nadat Chileense oorlogsschepen de territoriale wateren van Peru waren binnengevaren.
Zeekaart
De aanleiding voor de confrontatie was de publicatie van een nieuwe zeekaart in de staatscourant van Peru. De kaart maakte duidelijk dat Peru 35 duizend vierkante kilometer aan Stille Oceaan simpelweg heeft ingelijfd. Chili beschouwt de wateren al 130 jaar als deel uitmakend van de eigen 200-mijlszone. Maar voor Peru gelden ze als oud zeer dat de regering van president Alan García wil genezen. De kwestie is inmiddels voorgelegd aan het Internationale Gerechtshof in Den Haag.
Chilenen en Peruanen haten elkaar meer dan Polen en Russen: ‘Wij zijn geen broeders, maar buren.’ En dan heel slechte buren. Die slechte verstandhouding gaat terug tot de Pacificoorlog van eind 19de eeuw, toen het Chileense leger doordrong tot in de Peruaanse hoofdstad Lima.
Peru verloor bij die gelegenheid zijn zuidelijkste punt – en in een klap door raakte Bolivia zijn toegang tot zee kwijt. Dezelfde zee die nu weer de inzet van het conflict is.
Slechte buur
Ook met zijn andere buren heeft Peru het moeilijk. In de jaren negentig vocht het nog een korte oorlog uit met noorderbuur Ecuador. De relaties met Bolivia zijn bijzonder slecht, García is nauwelijks nog on speaking terms met Evo Morales. Maar de erfvijand blijft Chili. De nationalistisch getinte pers in Peru bericht bijna dagelijks over vermeende aanvalsplannen van Chili.
Het lijkt er bovendien op dat de regering van Alan García de spionageaffaire verder opblaast om de aandacht af te leiden van de binnenlandse problemen. De president is flink in het nauw gebracht door een reeks afluisterschandalen. Onlangs lekte uit dat García tijdens de laatste verkiezingscampagne ook zijn directe rivaal Humala liet afluisteren.
