Pensioenfondsen ABP en PGGM doen bod op NIB

Van onze verslaggever

AMSTERDAM

Praktisch voordeel is dat de pensioenfondsen met een overname ook automatisch grote aandelenpakketten verwerven. De NIB is grootaandeelhouder in verschillende Nederlandse bedrijven. ABP en PGGM zijn al enige tijd bezig hun aandelenportefeuille uit te breiden.

Niettemin wordt de stap verrassend genoemd. 'Het is een heel bijzondere constructie', zegt de voorzitter van de Verzekeringskamer, A. Vermaat. Bij zijn weten is het de eerste keer dat pensioenfondsen in Nederland een bank overnemen en hij zal die aankoop goed bestuderen voor hij een 'verklaring van geen bezwaar' zal afgeven. De overname is zo groot en ingrijpend dat hij denkt dat de Verzekeringskamer zijn goedkeuring moeten geven.

Ook hebben de kopers de toestemming nodig van De Nederlandsche Bank. Een woordvoerder van DNB verklaart dat vooral gekeken zal worden naar de organisatiestructuur, ofwel wie waar precies aan de touwtjes trekt. Problemen worden daarbij niet direct verwacht.

ABP en PGGM willen 66 gulden bieden voor iedere gewoon aandeel A, zo hebben de twee fondsen donderdag bekendgemaakt. Daarmee wordt de gehele NIB gewaardeerd op bijna vijf miljard gulden. De pensioenfondsen hebben al een afspraak met de overheid om diens A-aandelen te kopen, te weten 35 procent van het totaal. Voor 31 maart 1999 zullen de twee fondsen een bod doen op de resterende A-aandelen.

Op de beurs schoot de koers van de A-aandelen met ruim een tientje omhoog tot boven de 60 gulden. Van de circa 75 miljoen uitstaande NIB-aandelen bestaat ruim 50 miljoen, ofwel tweederde, uit A-aandelen. Daarvan heeft de staat de helft en de rest wordt verhandeld op de beurs. Daarnaast heeft het rijk nog 11,5 miljoen B-aandelen die hij nog vijf jaar in bezit zal houden. Verder staan op de beurs genoteerd 5,1 miljoen C-aandelen en 6,2 miljoen D-aandelen, die ABP en PGGM ook willen kopen.

De twee fondsen en de NIB wilden niet diep ingaan op hun beweegredenen. 'Daar kan ik niet op ingaan. We hebben afgesproken die vragen te beantwoorden op de personferentie in januari', aldus een woordvoerder van PGGM.

Dat het een ingrijpende gebeurtenis gaat worden, blijkt uit het feit dat NIB zal worden geplaatst onder een nieuw op te richten houdstermaatschappij waar PGGM en ABP ieder 50 procent van zullen bezitten. Bovendien gooien zij ook hun eigen verwante activiteiten in die maatschappij - bij PGGM werkt iets meer dan eentiende van de 900 medewerkers op de beleggingsafdeling. De huidige NIB-directeur M. Jonkhart, wordt de bestuursvoorzitter van het nieuwe vehikel.

Er zal daardoor een nieuwe bank ontstaan die onder andere voor de twee pensioenfondsen geld beheert. Dat beheer bestaat uit beleggen in aandelen en obligaties, het verstrekken van bijzondere leningen aan bedrijven en het beheer van hypotheekportefeuilles en andere leningen.

De stap om de bank over te nemen, is niet gunstig voor de Amsterdamse beurshandelaren. ABP en PGGM deden veel zaken met ze. De NIB zal nu de orders uitvoeren. 'De pensioenfondsen willen een eigen bank hebben. Ze kopen de komende jaren tientallen miljarden aan aandelen, maar de honderden miljoenen guldens aan provisie houden ze nu in eigen zak dankzij de NIB'', aldus een handelaar donderdag.

PGGM en ABP hoeven in de toekomst dan weliswaar geen provisie te betalen, dat wil niet zeggen dat de diensten van NIB niets kosten - er is personeel nodig om de orders uit te voeren. Het is niet duidelijk waarom de twee fondsen denken goedkoper uit te zijn met een eigen bank. Als grootste Nederlandse beleggers betalen ze nu al het absolute bodemtarief aan banken en commissionairs.

Daarnaast zijn risico's verbonden aan het bezit van een eigen beleggingsafdeling, getuige de ondergang van de Britse Barings-bank die bezweek onder speculatief handelen van een van zijn medewerkers. Als zoiets straks gebeurt bij NIB kan dat in principe de pensioenen in gevaar brengen, beseft Vermaat van de Verzekeringskamer. 'Er zullen dus afspraken moeten worden gemaakt over aansprakelijkheid, voordat we de overname goedkeuren.'

De effectendochter NIB Securities kwam afgelopen jaar al onder vuur in het kader van de beursfraudeaffaire. De bank schoonde de effectendochter op. Acht van de veertig personeelsleden bij NIB Securities konden vertrekken.