Peilingen wijzen op voorsprong Dole in strijd om presidentschap Clinton gedwongen tot vroege campagne

Van onze correspondent

Oscar Garschagen

WASHINGTON

Tegelijkertijd zijn in twaalf staten, waaronder Californië, Michigan, Illinois en Florida, advertentiecampagnes op de televisie begonnen. Daarin wordt de president afgebeeld als harde bestrijder van de criminaliteit. De kosten van de televisiespots bedragen 2,4 miljoen dollar.

De wel zeer tijdige verkiezingsactiviteiten van de president worden beschouwd als een unicum. Vice-president Al Gore verdedigde echter onlangs de vroege start met het argument dat in de moderne politiek er bijkans permanent campagne moet worden gevoerd.

Clinton had liever het begin van zijn campagne uitgesteld tot het najaar, maar hij is in feite door de Republikeinse presidentskandidaten gedwongen nu al in actie te komen. Dole, Gramm, Buchanan, Alexander en Specter toeren al wekenlang door het land. Vooral de eerste drie zijn zeer actief.

Naast het werven van fondsen is het doel van Clintons campagne in deze fase het met audiovisuele middelen onderstrepen van bepaalde standpunten en door zijn inspanningen aangenomen wetsontwerpen. Zijn campagneadviseurs willen vooral voorkomen dat de indruk van de president wordt bepaald door zijn Republikeinse uitdagers, die al bijzonder actief zijn. Clinton wilde zich zo lang mogelijk gedragen als een president en niet als een kandidaat.

Naast zijn voorstellen om de criminaliteit te bestrijden, verdedigt de president in de reclameboodschappen op de tv vooral zijn wet, die de verkoop van volautomatische 'aanvalswapens' aan banden legt. Tijdens zijn rondreis in Californië, Florida, Illinois en Missouri oogstte hij met dit verbod veel instemming. Andere thema's waarmee hij heeft gescoord zijn de verdediging van abortus en zijn milieubeleid.

Voor Clinton en zijn adviseurs zijn de eerste schreden op het campagnepad ook een manier om er achter te komen wat de juiste thema's en pakkendste teksten zijn. Het is de bedoeling dat hij later in de campagne het presidentschap naar vermogen zal uitbuiten om zijn kandidatuur kracht bij te zetten.

Duidelijk is echter wel dat hij niet voluit de confrontatie aangaat met de Republikeinse conservatieven. Hij mijdt de aanval, maar geeft op genuanceerde wijze aan op welke terreinen hij wil samenwerken en op welke terreinen hij de 'de conservatieve excessen' wil bestrijden.

In de media en de politieke praatprogramma's wordt nogal wat ophef gemaakt over het feit dat Clinton een Republikeinse adviseur in dienst heeft genomen. Dick Morris is niet alleen een oude vriend van Clinton, maar werkte tot voor kort voor Republikeinse conservatieven als senator Jesse Helms en senator Trent Lott. Morris, die dagelijks op het Witte Huis wordt gesignaleerd, is echter een typische politieke adviseur, die werkt voor degene die hem betaalt. Clinton maakte al in zijn periode als gouverneur van Arkansas gebruik van Morris' diensten.

De waarderingscijfers voor de president zijn overigens weer onder de 50 procent gezakt en zijn herverkiezing is geen uitgemaakte zaak. Uit recente peilingen blijkt dat Bob Dole, de Republikeinse meerderheidsleider in de Senaat, hem op dit moment met kleine meerderheid zou verslaan.

Uit onderzoek van Time en CNN is gebleken dat als Dole de voormalige chef-staf Colin Powell kiest als vice-president, de Republikeinen het Witte Huis zullen veroveren. Of als president of als vice-president wordt Powell in staat geacht Clinton en Gore te verslaan.

Powell zwijgt mysterieus over zijn politieke plannen. Niemand behalve zijn familie weet of hij Republikein of Democraat is en of hij van plan is aan de race deel te nemen. De speculaties daarover worden gevoed door de New Yorkse uitgever van zijn memoires, die in september verschijnen.

Voor Clinton zou niet alleen de deelname van Powell een probleem vormen. Binnenkort wordt ook een besluit verwacht van dominee Jesse Jackson, die vrijwel dagelijks president Clinton bekritiseert. De zwarte leider is druk bezig met het opbouwen van een campagneorganisatie en tracht in hoog tempo de schulden van zijn vorige verkiezingscampagne (1988) af te lossen.

Deelname van Jackson als onafhankelijke kandidaat zou betekenen dat Clintons aanhang onder zwarte Democraten drastisch zou slinken. Vanuit New Orleans suggereerde Jackson zondag dat hij zich in de strijd om het presidentschap zal werpen.