Paul Jansen vertrekt als hoofdredacteur van De Telegraaf, waar hij hard moest zijn tegen zijn redactie

Paul Jansen wilde van De Telegraaf weer een positieve krant maken. ‘Je wilt niet elke ochtend een brok chagrijn op de deurmat’, zei hij in 2016 tegen Het Parool, toen hij een jaar hoofdredacteur was. Per 1 juni stopt Jansen met een van de machtigste banen in de journalistiek. Hij vertrekt naar de Verenigde Staten voor de krant die hij al ruim 25 jaar dient.

Jansen heeft tropenjaren achter de rug. Eind 2015 moest hij een uiterst pijnlijke reorganisatie doorvoeren, die vijftig redacteuren hun baan kostte. In 2017 volgde een overnamestrijd waarbij het Belgische Mediahuis uiteindelijk Telegraaf Media Groep (TMG) overnam. En in 2018 boorde een Volkswagen Caddy zich met hoge snelheid in het redactiegebouw van De Telegraaf aan de Amsterdamse Basisweg. Aangenomen wordt dat publicaties over Ridouan T. daarmee te maken hadden. Misdaadverslaggever John van den Heuvel werd in de periode daarvoor al beveiligd.

Jansen begon in 1996 bij De Telegraaf. Via de economieredactie en een correspondentschap in Indonesië klom hij op tot chef van de politieke redactie. Daar werd hij een invloedrijk journalist die politici vreesden en respecteerden vanwege zijn dinsdagcolumn. ‘Als Jansen iets schrijft dan weet je dat het waar is’, zeiden collega’s over hem. In 2010 werd hij door medejournalisten uitgeroepen tot ‘best ingevoerde duider van het Binnenhof’.

Onrust op de redactie

In 2015 wachtte Jansen de moeilijke taak om Sjuul Paradijs op te volgen, een op de redactie alom geliefde hoofdredacteur die na een strijd met de directie van Telegraaf Media Group (TMG) moest vertrekken. ‘Sjuul, deze krant is voor jou’, verscheen op zijn laatste werkdag in de bekende chocoladeletters op de voorpagina.

Waar Paradijs van De Telegraaf een ouderwetse, rechtse campagnekrant had gemaakt die zich richtte op thema’s als asfalt, ruimde Jansen regelmatig de voorpagina’s leeg voor meer polariserende onderwerpen, zoals immigratie en klimaat.

‘WIJ ZIJN HIER DE BAAS’, kopte de krant in 2017 bij een foto van een agent die worstelde met een Turks-Nederlandse relschopper. In datzelfde jaar ontstond onrust op de redactie om het gebruik van de term ‘kansloze asielplaag’. Ook de komst van de uitgesproken islamkritische journalist Wierd Duk van het AD, op voorspraak van Jansen, was controversieel. ‘Als Wierds rubriek op donderdag in de krant staat, leidt dat tot meewarige blikken op de redactie’, zegt Rob Goossens, die tussen 2015 en 2021 als mediajournalist bij de krant werkte.

Jansen was een harde hoofdredacteur, zegt Goossens. ‘Er liepen weleens verslaggevers huilend weg uit een verder vrij onschuldig bedoeld werkoverleg. En hij ging niet altijd achter zijn journalisten staan. Als een advocaat met een onzinnige klacht over een stuk kwam, wist je dat je je bij hem moest melden.’

Journalistieker

Jansen legde meerdere journalisten een Twitter-verbod op. Bart Mos was een van hen. De toonaangevende verslaggever stapte in 2022 na 22 jaar over naar Het Financieele Dagblad. De onaantastbaar geachte sportjournalist Jaap de Groot stopte na 43 jaar bij de krant, vanwege een meningsverschil over de koers van het sportkatern Telesport.

De managementvaardigheden van Jansen waren bij zijn aanstelling in de ogen van de redactieraad al een punt van twijfel. ‘Daar hadden ze een punt’, erkende Jansen in 2016. Zelf vergeleek hij zijn manier van leidinggeven met zijn berichtgeving als politiek journalist: ‘Hard, maar fair.’

Evengoed wordt hij door (oud-)Telegraaf-journalisten geprezen om zijn pogingen de krant journalistieker te maken. ‘Hij heeft meer verdieping gebracht’, vindt Telegraaf-columnist Rob Hoogland. ‘Op de pagina 2 en 3 kwam meer ruimte voor achtergrondreportages.’

Gekeken naar papieren oplage is De Telegraaf nog steeds de grootste krant van Nederland. Tussen 2016 en 2021 is de oplage wel met eenderde gedaald, tot 262 duizend, volgens het Nationaal Onderzoek Multimedia. Vanwege een toegenomen aandacht voor digitale abonnementen kelderen de papieren oplagen van alle landelijke kranten, maar nergens gaat het zo hard als bij De Telegraaf.

Dat heeft geleid tot harde bezuinigingen. Oud-journalisten schatten in dat het aantal fte’s voor schrijvende journalisten bij De Telegraaf onder Jansen is gehalveerd tot ongeveer honderd. Volgens Jansen zelf is dat 140. Onder meer het correspondentschap Verenigde Staten werd een freelance-functie.

Dat wordt weer een vaste baan, nu Jansen naar de Verenigde Staten gaat verhuizen. Na zeven jaar leidinggeven lonkt daarmee weer de schrijvende journalistiek. ‘Op plekken waar het broeit kun je de mooiste journalistiek bedrijven’, zei hij over zijn eerdere periode als correspondent in Indonesië. ‘Het gevoel als je er als eerste bij staat en aan je lezer uit kunt leggen wat er gebeurt in een ver land. Dat is geweldig.’