Partijpolitieke speculaties na herverkiezing van Horst Köhler
De Duitse Bondspresident Köhler werd zaterdag al in de eerste stemronde herkozen. Angela Merkel greep dit aan voor een politiek statement....
AMSTERDAM Het eerste dat Horst Köhler deed, zaterdag na zijn herverkiezing als president van de Bondsrepubliek Duitsland, was een keurige toespraak houden. Over de moeilijke tijden waarin Duitsland zich bevindt, over burgers die ‘moed’ moeten houden, en over lessen die van de crisis geleerd kunnen worden.
Het signaal was duidelijk. Köhler koos er direct voor zich boven alle partijpolitiek te plaatsen. Precies zoals men hem graag ziet, de man die om zijn wat ‘houterige’ optredens bekritiseerd wordt, maar de bevolking voor zich won met zijn optreden als een ‘staatshoofd’ dat met de burgers meeleeft.
Het mocht niet baten. Direct na de bekendmaking barstte een weekend lang speculaties los over de betekenis van de presidentsverkiezing voor de Bondsdagverkiezingen in september. Bondskanselier Angela Merkel (CDU) begon. Het eerste wat ze deed, was een politiek statement maken. Ze stapte naar buiten, met de fractieleiders van CSU en FDP, en vierde de herverkiezing als een politieke overwinning; van ‘zwart-geel’, de samenwerking tussen de christen-democratische CDU/CSU en liberale FDP.
Direct erna wees Franz Müntefering, voorzitter van de sociaal-democratische SPD, erop dat speculaties over toekomstige Bondsdag-coalities onzin zijn. In 2005, na de eerste keer dat Köhler als kandidaat van CDU/CSU en FDP gekozen was, bleek een regering van liberalen en christen-democraten niet te kunnen worden gevormd. Vandaar dat Merkel nu met de SPD regeert.
De aanleiding voor Merkels optreden was de toch nog verrassende absolute meerderheid waarmee Köhler won. Köhler kreeg van de 1.223 aanwezigen in de Bondsvergadering 613 stemmen, een meer dan nodig. Daarmee staat hij sterker dan met de 604 stemmen die hij in 2004 kreeg. Voor Merkel staat hiermee vast dat CDU/CSU en FDP als ‘één blok’ hebben gekozen, samen met hulp van de tien zogeheten Freie Wähler-leden.
Zijn voornaamste tegenstrever Gesine Schwan kreeg 503 stemmen. Dat wijst erop dat er tien stemmen uit ‘haar’ partijen ontbreken, als je de leden van SPD en Grünen, de partijen die Schwan voordroegen, bij elkaar optelt. Van een linkse eenheid zou daarom geen sprake zijn.
Toch blijkt Merkel te vroeg te hebben gejuicht. De Süddeutsche Zeitung wist dit weekeinde van ten minste een lid van de Grünen die op Köhler had gestemd. Dat is niet alleen pijnlijk voor Schwan, maar biedt ook ruimte voor speculatie over Merkels claim. Het aantal CDU/CSU-, FDP- en Freie Wähler-leden levert samen 614 op. Maar 613 min 1 Grüne is slechts 612. Dus, zo redeneert de krant, zeker twee van Merkels ‘blok’ hebben niet voor Köhler gestemd.
Het moet nog blijken of dergelijke cijfertechnische speculatie waarde heeft. Eén ding maakt het tumult duidelijk: het verlangen naar een hernieuwde ‘grote coalitie’ van SPD en CDU/CSU, lijkt er niet groter op geworden.
