Partijen zijn vastberaden, maar noemen geen termijn
VVD, PVV en CDA zijn maandag vol goede moed begonnen aan een nieuwe ronde onderhandelingen over een minderheidskabinet van VVD en CDA, dat gedoogd zal worden door de PVV. Onder leiding van de opnieuw tot informateur benoemde VVD-voorzitter Ivo Opstelten, pakten de fractievoorzitters Mark Rutte (VVD), Geert Wilders (PVV) en Maxime Verhagen (CDA) de draad op waar ze ‘m twee weken geleden hadden laten liggen.
Na een eerste gesprek met de drie constateerde Opstelten maandag dat de sfeer aan de tafel goed was en dat er een ‘vastberadenheid was om eruit te komen’. ‘We gaan het zo snel mogelijk doen als het zorgvuldig kan. Niet het halen van een deadline, maar het sluiten van twee goede akkoorden is het doel.’
Overtuigd
Opstelten was maandag op advies van zijn voorganger Herman Tjeenk Willink voor de tweede keer door koningin Beatrix benoemd tot informateur. ‘Ik ben ervan overtuigd dat zij ervan overtuigd zijn dat ze eruit kunnen komen’, zei Tjeenk Willink over de drie fractievoorzitters nadat hij zijn eindverslag aan het staatshoofd had aangeboden.
De kabinetsformatie is daarmee na twee woelige weken weer bij maandag 30 augusutus, toen er voor het laatst daadwerkelijk inhoudelijk onderhandeld werd. Die avond vertelde CDA-Kamerlid Ab Klink zijn fractievoorzitter en eerste onderhandelaar Maxime Verhagen over zijn grote bezwaren bij samenwerking met de PVV. Klink zette zijn bedenkingen die nacht op papier; zijn brief leidde tot twee dagen diepe crisis in de CDA-fractie.
Vertrouwen
Die werd uiteindelijk bezworen, maar was voor Wilders reden er geen vertrouwen meer in te hebben. Hij staakte de onderhandelingen op vrijdag, maar bleek vervolgens de dinsdag erna weer bereid tot hervatting omdat Klink zijn Kamerlidmaatschap had opgegeven. Vervolgens benoemde de koningin Tjeenk Willink om een ordelijk verloop van de formatie weer mogelijk te maken. Die kwam tot de conclusie dat de rechtse gesprekken weer verder konden. Wilders’ speech in New York gooide geen roet meer in het eten.
Tjeenk Willink stelde maandag dat de drie fractievoorzitters hadden aangegeven dat er een ‘redelijke mate van zekerheid’ is dat ze gaan slagen. Het drietal heeft geen nieuwe voorwaarden gesteld en ook geen extra garanties gevraagd. Vorige week zei de vicepresident van de Raad van State overigens nog op zoek te gaan naar ‘een grote mate van zekerheid’.
Europa
Volgens Tjeenk Willink zou de nieuwe informateur er goed aan doen om bij de andere fractievoorzitters na te gaan of zij bereid zijn VVD en CDA te steunen op bepaalde punten van beleid waar de PVV afhaakt, bijvoorbeeld als het gaat om de Europese Unie.
De onderhandelaars moeten het nog eens worden over 18 miljard aan bezuinigingen. Volgens Opstelten geldt nog steeds dat de gesprekken een eind op streek zijn, maar er zijn nog de nodige hobbels te nemen. Nog vóór de strubbelingen zei hij al dat het kabinet er niet voor Prinsjesdag zit.
