Parijs zonder toeristen is nog niet helemaal Parijs

Het is alsof de gemeente Parijs van tevoren de weergoden heeft ingelicht. Tijdens de 55 dagen die de Parijzenaars in hun appartementen zaten opgesloten, was het op een kleine onderbreking na aangenaam zacht en zonnig. Maar nu na bijna twee maanden confinement eindelijk het déconfinement is aangebroken en de Fransen weer vrijelijk mogen flaneren, is het winterjassenweer.

De Franse autoriteiten zullen niet rouwig zijn geweest om de snijdende ijswind op de dag die le Jour J was gedoopt, D-Day. Want Frankrijk mag dan van het slot zijn gehaald, voorzichtigheid is het credo. Thuiswerken is nog steeds de norm. Alleen wie een dringende reden heeft, mag verder dan 100 kilometer reizen. Wanneer restaurants en cafés mogen openen weet niemand, om over musea, bioscopen en stranden maar te zwijgen.

De regering heeft naar verluidt tot het allerlaatste moment met de gedachte gespeeld de lockdown te verlengen in Île-de-France, de regio Parijs, waar het aantal besmettingen hoger ligt. Maar de 12 miljoen inwoners van Groot Parijs nog langer huisarrest geven, bleek een brug te ver, alleen al gezien de enorme economische gevolgen die dat zou hebben.

Autoloze Seinekades

Dus mogen ook Parijzenaars weer zonder schriftelijke verklaring de deur uit. Raphaèle Contensous heeft vooral de Seine gemist. Nu ze eindelijk weer verder dan een kilometer van haar huis mag komen, is ze vanaf haar appartement in het zuiden van Parijs komen wandelen naar de rivier die de hoofdstad in tweeën deelt. De brede, autoloze Seinekades, normaliter een eldorado voor joggers, fietsers, stelletjes en hondenuitlaters, waren tijdens het confinement verboden terrein.

Nu zijn de kades weer toegankelijk. ‘Maar’, zei burgemeester Anne Hidalgo, ‘er is natuurlijk geen sprake van dat we picknicks of groepen sportende mensen gaan toestaan’. ‘Voor alle duidelijkheid’, verklaarde een van haar wethouders, ‘als we constateren dat honderden jongeren op de kades gaan drinken, nemen we maatregelen’.

In verschillende bewoordingen verkondigden beleidsbepalers de afgelopen weken dezelfde boodschap. De ene keer heette het dat ‘de dag van morgen anders zal zijn dan de dag van gister’, de andere keer dat ‘Parijs nog niet helemaal Parijs zal zijn’. Met andere woorden: temper uw verwachtingen. Geniet van uw hervonden vrijheid, maar met mate.

De regering heeft de Franse departementen onderverdeeld in een coronakaart met een groene en een rode zone. In het rode gebied – grofweg het Noord-Oostelijke kwart van Frankrijk, met inbegrip van de hoofdstad – waart het virus in hogere mate rond. Parken blijven er voorlopig gesloten. Parijs wilde die wel openen, maar werd teruggefloten door de regering. Dom, vindt Contensous: ‘Je zult zien dat het nu heel druk wordt op de kades en in de bossen.’

De grootste vrees van de Fransen, van wie bijna 70 procent bang is voor het virus, is een tweede golf. Die zou tot gevolg hebben dat er een reconfinement komt, een hernieuwde lockdown.

Overvolle metro

De beelden van een overvolle metro in de ochtendspits die in de Franse media circuleerden, werken als brandstof voor die angst, ook al bleek later op de dag dat de sociale afstandsregels op de meeste metrolijnen goed werden nageleefd. In het ov zijn mondkapjes verplicht; in de spits is de Parijse metro alleen toegankelijk voor forenzen met een werkgeversverklaring.

‘We moeten weer een beetje normaal gaan doen met zijn allen’, vindt Dominique Louet. Zojuist is een voorbijganger, evenals Louet een vrouw op leeftijd, met een grote demonstratieve boog om haar heengelopen. ‘De mensen zijn intolerant geworden. Al die lui met mondkapjes op straat, dat slaat ook nergens op. Je kunt toch voldoende afstand houden? Ik vind het een naar gezicht.’

Vanuit het naburige stadje Vincennes is Louet, een gepensioneerd ambtenaar, met de metro naar haar favoriete buurt gekomen, de hippe yuppenwijk le Marais. Het liefst was ze naar haar vaste kapper gegaan om daarna de lunch te gebruiken in Le Trésor, haar lievelingsrestaurant. Maar Le Trésor is nog dicht, zoals alle restaurants, en haar coiffeur heeft een wachtlijst van meer dan twee weken.

Louet moet het doen met een wandelingetje door de wijk en een sandwich uit het vuistje, maar alleen dat is al ‘heerlijk’. Ze zegt het met een gelukzalige glimlach. ‘In het begin vond ik het nog wel vol te houden, dat confinement. Maar de laatste tien dagen dacht ik dat ik gek werd. Ik ging zelfs tegen mezelf praten. Dat krijg je als je alleen woont.’ Het is aangenaam wonen in Vincennes, benadrukt Louet, ‘maar als je niet weg mag, voel je je opgesloten’.

De meeste winkels in le Marais zijn open, al lijken de klanten nog even af te wachten. De tweedehandsboekverkopers aan de Seine zijn nergens te bekennen; de souvenirwinkels op het Île de la Cité zijn dicht. Op de Pont de Notre-Dame verwijdert een gemeentewerker met een slijptol hangslotjes die door verliefde stelletjes zijn opgehangen aan de relingen van de brug.

Het zal vermoedelijk even duren voor er nieuwe slotjes hangen: Parijs dat nog niet helemaal Parijs is, is ook een stad zonder toeristen. ‘Nog maar even geleden zag ik hen als een last’, bekent Contensous. ‘Ze stonden overal in de weg. Maar Parijs zonder toeristen, dat is een trieste aanblik.’