'Pakketbedrijven vragen te veel van bezorgers'

AMSTERDAM - Dat blijkt uit onderzoek van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen in opdracht van FNV Bondgenoten. De Volkskrant berichtte in september al over de onvrede onder PostNL-bezorgers, SOMO heeft nu de hele markt in kaart gebracht. SOMO ondervroeg 258 werknemers en zelfstandigen uit de branche en organiseerde door het hele land discussies en interviews met pakketbezorgers.

Onderbetaling vormt een van de grootste grieven van de pakketbezorgers. Koeriers van DHL-dochterbedrijf Selektvracht zeggen zelfs onder het wettelijk minimumloon van 9,33 euro bruto te werken. Een van de ondervraagde Selektvracht-koeriers verdient omgerekend voor een 36-urige werkweek tussen de 806 en 936 euro netto in de maand, terwijl zijn netto maandsalaris op basis van het minimumloon minstens 1.228 euro zou moeten bedragen. Selektvracht zet daar in een reactie tegenover dat koeriers in tegenstelling tot bij andere bedrijven wel ziekengeld en een pensioenregeling krijgen.

PostNL betaalt koeriers niets als de klant twee keer niet thuis is geweest en ze het pakket naar het postkantoor moeten brengen. 'Je krijgt alleen uitbetaald per succesvolle stop', zegt een PostNL-koerier: '0,77 euro. Per extra pakket bij de stop krijg je 0,12 euro.' PostNL zelf noemt de kritiek ongepast. 'Ja, het is hard werken, maar de verdiensten zijn niet laag. Zelfstandigen kunnen een goede omzet draaien.'

De pakketmarkt heeft nauwelijks last van de crisis. Europeanen doen in 2012 voor 305 miljard euro internetaankopen, becijferde koepelorganisatie Ecommerce, 22 procent meer dan in 2011. In Nederland is de stijging 10 procent omdat het koopniveau via webwinkels hier al zeer hoog is, zegt Ecommerce. Dankzij de webwinkels bezorgt alleen marktleider PostNL in Nederland elke dag al 400 duizend pakjes.

Koeriers zeggen dat opdrachtgevers de prijs eenzijdig opleggen. Daarnaast verlangen bedrijven zoveel arbeidsuren van zelfstandigen, dat ze slechts één opdrachtgever kunnen hebben. Volgens de Kamer van Koophandel is een zelfstandige iemand met meerdere opdrachtgevers, die niet in een gezagsrelatie staat tot zijn opdrachtgever. PostNL heeft een regeling met de Belastingdienst waardoor het zelfstandigen kan behandelen als werknemers, zonder hen te betalen voor pensioen, vakantiedagen en overuren.

Ook DHL en Selektvracht zien het verkapte dienstverband van zzp'ers als een probleem. De bedrijven beweren zelf hun meeste koeriers in vaste dienst te hebben. PostNL zegt geen probleem te zien in de vermeende schijnzelfstandigheid van zzp'ers.

Koeriers noemen de werkdruk, met tot 250 pakketten per dag, te hoog. Van de zzp'ers heeft 86 procent geen tijd voor pauze, ondanks dagen van soms twaalf uur, en pakketten tot 70 kilo.

VU-docent logistiek Walther Ploos van Amstel beziet de kritiek met gemengde gevoelens. Koeriers mogen zich in zijn ogen gelukkig prijzen dat ze kunnen werken in een van de weinige logistieke groeimarkten. 'Eén op de tien aankopen doen we nu al via het web. De komende jaren gaat dat volgens de prognoses naar één op de vier.'

Tegelijkertijd waarschuwt hij postbedrijven zich niet doof te houden voor de onvrede. 'Bij verantwoord ondernemen past niet dat chauffeurs zich uitgebuit voelen. Als er zoveel klachten zijn, moeten postbedrijven iets doen. Anders komen ze zichzelf over vijf jaar tegen en zegt de klant: ik wil niet meer dat PostNL of Selektvracht bij mij aan de deur komt.'

euro is het maximumsalaris van een Selektvracht-koerier, terwijl dat 1.288 euro zou moeten zijn.

undefined