Nieuws
Overal de grootste: de overwinning van BBB is op meerdere manieren historisch
De verkiezingsoverwinning van BBB blijkt ongeëvenaard, na het tellen van vrijwel alle stemmen. In Utrecht was het lang spannend, maar ook daar blijft de partij met 13,2 procent van de stemmen GroenLinks (12,8 procent) voor. In alle provincies is BBB nu het grootst.
BBB haalde in de provincies 139 van de 572 Statenzetels binnen, zo bleek vrijdag na het tellen van bijna 99 procent van de stemmen. De laatste keer dat een nieuwe partij zoiets lukte, was kort na de Tweede Wereldoorlog. Bij de Statenverkiezingen van 1946 wist de net opgerichte PvdA, een fusie van drie partijen, 157 zetels te winnen.
Voor het CDA was het juist een historisch slechte uitslag: de partij werd niet eerder zo klein in de provincies en in de Eerste Kamer, met slechts 5 zetels daar. Nog nooit wist deze partij zo weinig kiezers aan zich te binden. In mindere mate geldt dat ook voor de VVD. De laatste keer dat die partij zo slecht scoorde was in 1970.
‘Echt iets nieuws’
Eerdere nieuwkomers als de Lijst Pim Fortuyn en Forum voor Democratie boekten destijds ook enorme verkiezingswinsten. Het succes van die partijen duurde echter maar kort. Politiek historicus Ronald Kroeze denkt wel dat er verschillen zijn met BBB. Die partij wil namelijk niet alles op de schop gooien: ‘Ze zeggen niet dat alles van tafel moet, maar willen er opnieuw naar kijken. De partij wil duidelijk samenwerken, maar heeft ook eigen ideeën.’
Volgens Kroeze is de uitslag daarom op een andere manier historisch. De BBB is namelijk niet te plaatsen in de tegenstellingen die de afgelopen jaren dominant waren in de politiek. Zo is het moeilijk om de partij links of rechts te noemen. Ook werden nieuwe partijen vaak gezien als ‘polariserende uitdager’ tegenover ‘gematigde krachten’. BBB lijkt volgens Kroeze geen van beide te zijn. Ook is de stelling van stad tegen platteland niet correct, zegt Kroeze: BBB scoorde ook in de steden goed. ‘De partij heeft afgerekend met die frames. BBB heeft echt iets nieuws gebracht.’
Verschuivingen
De exacte nieuwe zetelverdeling in de Eerste Kamer blijft nog een tijdje onduidelijk. Pas eind mei kiezen de nieuwe Statenleden de leden van de Eerste Kamer. Sowieso kunnen de stemmen die het laatst worden geteld de komende dagen nog tot kleine verschuivingen leiden. Ook kunnen partijen afspreken dat hun Statenleden strategisch stemmen, om bevriende partijen aan een extra zetel te helpen. Daardoor zouden er nog wat zetels op en neer kunnen gaan.
Vooralsnog lijkt het erop dat de BBB 16 zetels kan gaan bezetten. De combinatie GroenLinks/PvdA is tweede met 15 zetels, 1 meer dan de twee partijen nu samen hebben. De VVD heeft er 10, een verlies van 2 zetels.
