Opnieuw wordt een Russische journalist om twijfelachtige reden gearresteerd

Ivan Safronov werd dinsdag gearresteerd door veiligheidsdienst FSB. De dienst stelt dat Safronov verdacht wordt van het doorspelen van geheime informatie over Ruslands ‘militaire samenwerking, defensie en veiligheid’ aan een Navo-lidstaat. De FSB maakte niet bekend om welke lidstaat het zou gaan.

Het is onwaarschijnlijk dat de autoriteiten meer informatie bekendmaken over hun zaak tegen Safronov. Hem wacht hoogstwaarschijnlijk een rechtszaak achter gesloten deuren. Op hoogverraad staat 12 tot 20 jaar gevangenisstraf. Vrijspraak komt vrijwel nooit voor in het Russische strafrecht.

Safronov verliet begin dit jaar de journalistiek en werkte sinds mei als adviseur van de directeur van het Russische ruimteagentschap Roskosmos. Dat agentschap zegt dat de verdenkingen niets te maken hebben met Safronovs werk voor Roskosmos.

Mislukte rakettest

Als verslaggever richtte Safronov zich op militaire zaken, een van de gevaarlijkste werkterreinen in de Russische journalistiek. Zijn vader, ook journalist, kwam in 2007 plotseling om het leven toen hij onderzoek deed naar geheime Russische plannen om via Wit-Rusland wapens te verkopen aan Syrië en Iran. Hij overleed na een val uit het raam van zijn flat. De autoriteiten spraken van zelfmoord, maar collega’s vermoedden moord.

Safronov junior had net als zijn vader bronnen diep in het leger. Hij deed vorig jaar onthullingen over een dodelijk ongeluk in een kernonderzeeër, een mislukte rakettest en een brand op Ruslands enige vliegdekschip. Na klachten van de autoriteiten verwijderde zijn werkgever, zakenkrant Kommersant, een artikel over een vermeende deal tussen Rusland en Egypte over de verkoop van twintig Russische gevechtsjagers.

Safronovs kritische verslaggeving kostte hem zijn baan. De eigenaar van Kommersant, de Poetingezinde miljardair Alisjer Oesmanov, verzocht hem de redactie te verlaten na een artikel over de voorzitter van de Senaat. Dit jaar viel de nieuwe werkgever van Safronov, zakenkrant Vedomosti, ook in handen van Poetingezinde investeerders.

Persvrijheid

De arrestatie maakt het leven van de de steeds kleinere groep kritische Russische journalisten nog moeilijker. Oud-collega’s noemen de aantijgingen ‘absurd’ en eisen een eerlijk onderzoek. Verschillende journalisten werden dinsdag bij het hoofdkwartier van de FSB aangehouden tijdens eenmansdemonstraties, de enige manier van demonstreren waar volgens de Russische wet geen toestemming van de autoriteiten voor vereist is.

De mogelijkheid dat Safronov daadwerkelijk schuldig is aan spionage noemen oud-collega’s onwaarschijnlijk. ‘Ivan is geen idioot. Bij Kommersant zat hij in het groepje journalisten dat het Kremlin volgde. Dan weet je dat je in de gaten gehouden wordt door Ruslands geheime diensten’, zei Ilja Boelavinov, oud-hoofdredacteur van Vedomosti, tegen Meduza, een Russischtalige nieuwssite die vanuit Riga opereert om zichzelf te beschermen tegen Kremlin-druk.

Een jaar geleden bleek een zaak tegen een andere onderzoeksjournalist volledig gefabriceerd door de autoriteiten. Na een grootschalige campagne van onafhankelijke media gaf de Moskouse politie toe dat ze drugs verstopt had bij de journalist om hem zo te vervolgen voor drugshandel. De kans op een kritisch gevolgde rechtsgang voor Safronov is kleiner: er zijn minder onafhankelijke media en de rechtszaak zal waarschijnlijk niet openbaar zijn.

Volgens Dmitri Peskov, de woordvoerder van Poetin, hoeven journalisten zich geen zorgen te maken over de persvrijheid. ‘Zover wij weten is [de arrestatie van Safronov, red.] geenszins gerelateerd aan zijn vroegere journalistieke activiteiten’, zo zei Peskov dinsdag.