Nieuws
Openbaar Ministerie legt 1.500 zaken terzijde door personeelstekort bij rechtbank Gelderland
Het Openbaar Ministerie Oost-Nederland ziet bij zo’n 1.500 zaken af van vervolging. De reden: rechtbank Gelderland kampt met een tekort aan rechters en ander personeel. Het gaat om delicten waarop maximaal een jaar gevangenisstraf staat, zoals diefstallen, verkeersovertredingen en het bezit van softdrugs.
Het personeelstekort bij de rechtbank Gelderland is deels vergelijkbaar met de tekorten in veel andere sectoren. Zo kan de rechtbank maar moeizaam ondersteunende juristen vinden. Het tekort aan rechters in Gelderland stamt echter al van 2018, toen een fors aantal rechters van baan wisselde of met pensioen ging. ‘Door gebrek aan financiële middelen waren we destijds niet in staat dat gat onmiddellijk te vullen’, zegt rechtbankpresident Rémy van Leest.
De zaken die het Openbaar Ministerie (OM) schrapt, wachten al meer dan anderhalf jaar op behandeling. Bij een deel zal het OM inzetten op een zogeheten strafbeschikking: een geldboete of taakstraf die het zonder tussenkomst van een rechter mag opleggen.
Artikel 12-procedure
Als slachtoffers de beslissing van het OM niet accepteren, kunnen zij via een zogeheten artikel 12-procedure bij het gerechtshof alsnog vervolging proberen af te dwingen. Saillant: zo’n zaak wordt doorgaans door maar liefst drie raadsheren behandeld. ‘Maar dat is capaciteit die bij het hof beschikbaar moet zijn’, legt een woordvoerder van het OM Oost-Nederland uit. ‘Dat is een andere organisatie.’
De rechtbank Gelderland kwam de afgelopen jaren gemiddeld zes rechters tekort, zegt Van Leest. Omdat een rechter per jaar zo’n 120 dagdelen zitting houdt, liep het aantal zaken dat op de plank bleef liggen rap op. ‘Daar komt bij dat slachtoffers de laatste jaren meer ruimte hebben gekregen’, zegt Van Leest. ‘De gemiddelde behandeltijd per zaak loopt daardoor op.’ Bovendien kon de rechtbank tijdens de coronacrisis minder zaken behandelen dan gewoonlijk.
‘Teleurstellend voor de slachtoffers’
Slachtofferhulp Nederland is overvallen door de gang van zaken, zegt bestuursvoorzitter Rosa Jansen. ‘Dit is erg teleurstellend voor slachtoffers, en dat is een understatement.’ Jansen wijst erop dat in deze zaken ook de slachtoffers al anderhalf jaar op een oordeel van de rechtbank wachten. ‘Nu krijgen ze een briefje dat de rechtbank geen tijd heeft.’
Hoewel ook rechtbanken elders in het land met personeelstekorten kampen, is het nergens zo nijpend als in Gelderland. ‘Dit is een unieke situatie. Grote aantallen sepots zijn in de rest van het land niet aan de orde’, aldus procureur-generaal Rinus Otte en voorzitter Henk Naves van de Raad voor de rechtspraak in een gezamenlijke reactie. Diverse partijen in de Tweede Kamer hebben minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming, D66) om opheldering gevraagd.
Om het personeelstekort op te lossen, werven rechtbanken sinds kort extra rechters. Zo is het aantal mensen dat jaarlijks aan een opleiding tot rechter begint, verhoogd van 80 naar 130. Maar omdat die opleiding gemiddeld drie jaar duurt, verwachten het OM en de Raad voor de rechtspraak dat de personeelstekorten voorlopig blijven bestaan. De rechtbank Gelderland verschuift vanaf september rechters uit rechtsgebieden als bestuursrecht en civiel recht naar het strafrecht.
In een eerdere versie van dit artikel stond dat de rechtbank Gelderland vanaf september hulp krijgt van rechters uit andere rechtbanken. Dat klopt niet. De rechtbank Gelderland verschuift rechters uit rechtsgebieden als bestuursrecht en civiel recht naar het strafrecht.
