OP ZOEK NAAR DE VERVREEMDENDE ELEMENTEN IN HET HOLLANDSE LANDSCHAP

Het gaat om de foto's in de - altijd opmerkelijke - fotoboeken van Van de Koppel, niet om dure voorwoorden van deskundigen. Uitgebreide colofons hoeven van hem ook niet. De eigengereide uitgever en de jonge Rozenburg hebben al een lange relatie. O Holland is het vierde boek in een reeks. De thema's staan in los verband met elkaar. Rozenburg is van verschillende markten thuis: eerder verschenen Koe, Wij houden van dieren en het keurige Elco op campagne, een fotoboek over de verkiezingsommegang van Elco Brinkman.

O Holland is een vrijblijvend boek. Ogenschijnlijk heeft Rozenburg er niet speciaal voor gefotografeerd, maar is hij met Van de Koppel door zijn archief gegaan, op zoek naar 'vrij Hollands werk' dat de fotograaf tussen opdrachten in maakte. Rozenburg heeft zijn camera niet laten rusten. Als hij onderweg iets buitenissigs zag, richtte hij het toestel erop.

Het is het Holland (Nederland eigenlijk) waarover we ons nauwelijks nog verbazen: een keurig verpakte boom in de middenberm van een snelweg, een kampioenschap paalzitten, een eenzame demonstratie van een wao'er op het Binnenhof, een skiër die op een kunstskibaan naar boven wordt gesleept.

Het is van alles en nog wat, met een knipoog door Rozenburg vastgelegd - een groepsfoto van Kok en Kohl, samen met de echtgenotes, een haarscherp portret van Dries van Agt, de aankomst van Sinterklaas, een kranslegging op de Amsterdamse Dam, een demonstratie door Den Haag, langs de koffie-met-punt consumerende dames in de lunchroom: 'Vandaag Lubbers, morgen Brinkman, wat een armoe.'

Fotograaf Martin Kers gebruikt zijn ogen op een andere manier. Hij zoekt de schoonheid op, de fraaie kleuren van zonsop- en -ondergang. Zijn Holland in beweging - Fotografische impressies past ook in een reeks, namelijk in zijn eigen, ook bij buitenlandse toeristen populaire serie fotoboeken over Nederland.

Het is een ander land dan dat van Rozenburg, die slechts zwart-wit door de zoeker ziet. Kers vindt 'kleur van het grootste belang voor het grafische karakter van zijn foto's'. In zijn vorige boeken stond vaak de schoonheid van het land centraal, soms op het overdrevene af. Menselijk ingrijpen was in de ongerepte natuur van ambachtsman Kers nauwelijks te zien. Ditmaal is daar wel meer aandacht voor. Rode daken tussen de duinpannen, schoorstenen aan de einder, spiegelende ramen van kantoorkolossen, kinderen op het strand.

Het wordt Kers wel eens verweten dat hij het land mooier maakt dan het is. Dat is niet zo, de fotograaf richt de camera slechts op esthetisch verantwoorde situaties. Hij is niet op zoek naar gifbelten, dampende schoorstenen en repen asfalt in de Randstad. Hij zoekt de 'vervreemdende' elementen in het landschap, die hij met zijn camera en afdruktechnieken nog eens accentueert.

Kers is, net als Rozenburg, een man van weinig woorden. In zijn bijzondere fotoboek staat wel een obligaat voorwoord van minister De Boer van VROM ('Over de bedreigingen van het milieu zal ik hier niet uitweiden'), maar verder beperkt hij zich tot een kort plaatsbepalend onderschrift bij elke foto. Dàt had in het boek van Rozenburg ook wel gemogen.

Rolf Bos

Roel Rozenburg: O Holland.

Menno van de Koppel; ¿ 50,-.

ISBN 90 73926 13 0.

Martin Kers: Holland in beweging - Fotografische impressies.

Terra; ¿ 49,90.

ISBN 90 6255 635 3.