Op straat werven kost goede doelen veel geld

AMSTERDAM - De branchevereniging van wervingsbedrijven DDDN prijst straatwerven aan als 'relatief goedkoop'. Maar uit onderzoek van René Bekkers van de VU blijkt dat straatwerven met stip de duurste methode is, duurder dan bellen en onlinewerving.

Het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) verplicht goede doelen om de kosten van fondsenwerving onder de 25 procent van de inkomsten te houden. Goede doelen doen alsof iedere gedoneerde euro aan deze norm voldoet.

Van de euro die op straat binnenkomt, kan het CBF dat nooit garanderen. 'Daar kijken we niet naar', aldus een woordvoerster. Bekkers heeft berekend dat het 80 euro kost om een straatdonateur te werven en dat deze gemiddeld 60 euro per jaar doneert. Dat betekent dat straatdonateurs 5 jaar en 4 maanden lid moeten blijven om aan de norm te voldoen. In het eerste jaar - en vaak nog langer - dragen straatdonateurs niets bij aan het goede doel.

Straatwerving is sterk in opkomst, vooral omdat er in korte tijd grote aantallen donateurs mee kunnen worden binnengehaald. Dit succes is ook een onbedoeld gevolg van het Bel-me-nietregister. Jaarlijks worden ongeveer 400.000 mensen op straat of aan huis geworven - meer dan twee keer zoveel als vijf jaar geleden.

De grote goede doelen die zich de diensten van de wervingsbedrijven kunnen veroorloven, zijn enthousiast. 'Ieder commercieel bedrijf zou straatwerving een geweldige businesscase vinden', vertelt een woordvoerster van KWF Kankerbestrijding. 'We krijgen er 70.000 donateurs per jaar mee binnen. We kunnen niet zonder.'

Maar Bekkers is sceptisch. 'Het gaat erom hoe lang een straatdonateur blijft. Dat wordt niet bijgehouden.' Bekkers was vorig jaar de eerste die grondig onderzoek deed naar het straatwerven in Nederland. Hij denkt dat de uitval onder straatdonateurs hoger is dan onder andere donateurs. Uit eerder onderzoek bleek al dat straatwerving na telemarketing de irritantste wervingsmethode wordt gevonden. KWF Kankerbestrijding zegt niet te weten hoe lang haar straatdonateurs gemiddeld blijven. 'We hebben wel het gevoel dat het korter is', vertelt de woordvoerster.

De Hartstichting is het enige fonds dat het wel weet. Haar straatdonateurs geven gemiddeld 82 euro per jaar en blijven 3,5 jaar lid. Als een straatdonateur 80 euro kost, betekent dit dat 28 procent van de straatdonaties aan wervingskosten opgaat. Voor de Hartstichting is dat geen probleem, zolang de totale kosten van de fondsenwerving maar onder de 25 procent blijven. 'Wij kijken niet naar de donateur op individueel niveau.'

Er treden perverse prikkels op, bijvoorbeeld wanneer een fonds nog 'ruimte' heeft ten opzichte van de CBF-norm. Deze ruimte kan gemakkelijk door straatwervers worden opgevuld. Grote doelen krijgen dankzij hun naamsbekendheid meer 'gratis geld', waardoor ze meer ruimte hebben voor de duurdere straatwerving.

Dit past in een landelijke trend: de grootste doelen gaat het voor de wind, de kleine doelen hebben het moeilijk. Fondsen die vaak in testamenten worden genoemd (zoals de Hartstichting en KWF Kankerbestrijding) hebben extra ruimte. Een succesvolle televisieactie biedt ook ruimte voor meer straatwerving.

'Die CBF-norm is helemaal niet informatief', concludeert Bekkers. 'Hij zegt niets.' Het CBF zegt de capaciteit te missen om het straatwerven afzonderlijk te controleren.

'Chugging'

Onder jongeren staat straatwerven bekend als een goed betaalde bijbaan. De beste wervers komen uit op bijna 20 euro per uur. 'Hoe meer donateurs je werft, hoe vetter je bonus!' luidt een advertentie van het grootste wervingsbedrijf Streetwise. Dat begon in 2001 met een kantoortje in Rotterdam en heeft nu veertien vestigingen.

De jongeren die erop afkomen worden snel aangenomen, maar nog sneller ontslagen. Dankzij de enorme doorloopsnelheid kan er voortdurend worden geselecteerd op de meest productieve wervers. De meeste wervers halen het einde van de eerste week niet.

In Engeland werd dit jaar een grote discussie over straatwerving gevoerd. Daarbij raakte de term 'chugging' in zwang: 'mugging for charity' (stelen voor het goede doel).

Als eerste fonds haakte Stichting Vluchteling vorig jaar af. Directeur Tineke Ceelen bestempelde straatwerving als volksverlakkerij. 'Het kost ons per nieuw lid negentien maanden aan donaties. Ik kan dat niet aan donateurs verkopen', zei ze tegen het Algemeen Dagblad. Inmiddels is Stichting Vluchteling met een ander wervingsbedrijf in zee gegaan. 'We hebben scherpere prijsafspraken gemaakt', aldus een woordvoerder.

undefined