nieuws
Oostenrijk wil coronavaccinatie verplichten. Juridisch mag het, maar hoe willen ze dat doen?
Oostenrijk wil uiterlijk 1 februari vaccinatie tegen corona verplicht stellen. Wie weigert, zal worden beboet. Een regeringswoordvoerder sluit verdergaande maatregelen niet uit: ‘Ons doel is duidelijk: iedereen moet worden gevaccineerd.’
De Oostenrijkse kanselier Alexander Schallenberg kondigde de maatregelen vrijdagochtend aan. Ten eerste gaat het hele land vanaf maandag in lockdown, tot maximaal 13 december voor gevaccineerde en genezen mensen. Ongevaccineerden moeten vooralsnog ook daarna binnenblijven. Vanaf uiterlijk 1 februari gaat Oostenrijk als eerste EU-land vaccinatie verplicht stellen.
‘Wij zijn ervan overtuigd dat we de pandemie alleen achter ons kunnen laten als genoeg mensen zich laten vaccineren’, zei Schallenberg. ‘Dat bereiken we alleen met een verplichte inenting.’
Vanaf maandag moeten Oostenrijkers thuiswerken als ze kunnen, en mogen ze hun huis alleen verlaten voor boodschappen, lichaamsbeweging, werk of doktersbezoek. Horeca en niet-essentiële winkels sluiten hun deuren. Supermarkten, drogisten, apotheken, scholen en kinderopvanglocaties mogen openblijven.
Lockdown ongevaccineerden
Oostenrijk lijdt zwaar onder de vierde golf van de coronapandemie. Het zevendaags gemiddeld aantal besmettingen per 100 duizend inwoners is nu 1050, tegenover 751 in Nederland. In de deelstaten en Salzburg en Opper-Oostenrijk, die donderdag al in lockdown gingen, ligt het besmettingsgetal zelfs rond 1.700. De intensivecareafdelingen stromen daar snel vol.
Afgelopen maandag stelde Oostenrijk al een lockdown in, specifiek voor ongevaccineerden. Zonder geldige reden mogen zij niet meer de straat op. Ook daarmee ging Oostenrijk verder dan enig ander Europees land, ondanks verzet van onder meer de rechtsradicale FPÖ. Het effect was direct zichtbaar: per honderd inwoners werden de afgelopen zeven dagen 6,05 vaccindoses toegediend, tien keer zoveel als in Nederland.
Oostenrijk creëert de komende maanden wetgeving voor de vaccinatieplicht. De woordvoerder van kanselier Schallenberg wil niet vooruitlopen op de precieze inhoud, noch op de handhaving. ‘De wet zal volledig in overeenstemming zijn met onze grondwet. We willen in ieder geval bestuurlijke boetes opleggen.’
Gevraagd of de regering verdergaande maatregelen uitsluit, zoals een verbod op de werkvloer voor ongevaccineerden, antwoordt de woordvoerder: ‘Ik kan slechts herhalen dat de details worden uitgewerkt’.
Mensenrechten
Volgens Karl Stöger, hoogleraar Medisch Recht aan de universiteit van Wenen, is de maatregel juridisch verdedigbaar. ‘Een vaccinatieplicht schendt duidelijk het recht op fysieke integriteit dat is vastgelegd in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Maar dat is te rechtvaardigen in het belang van de volksgezondheid, mits de maatregel proportioneel is. De meeste juristen denken dat dat zo is, aangezien vaccinaties het enige middel lijken om overbelasting van het gezondheidssysteem te voorkomen.’
Stöger wijst op een uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens uit april. Daarbij stelde de rechter een groep Tsjechische ouders, die zich verzette tegen in dat land verplichte vaccinaties van hun kinderen, in het ongelijk. ‘Dat ging om kinderziekten zoals mazelen en polio, waartegen vaccins al tientallen jaren bekend zijn, maar het schept een precedent. Na bijna acht miljard covid19-vaccinatiedoses wereldwijd is de veiligheid en efficiëntie goed gedocumenteerd, ook al is het middel pas een paar maanden oud.’
Vaccinatieweigeraars met geweld dwingen een prik te ondergaan, is volgens Oostenrijkse rechtsgeleerden buitenproportioneel en daarom niet geoorloofd. Ongevaccineerden van de werkvloer weren kan wel, met nieuwe wetgeving. Maar ook met bestuurlijke boetes kan de regering veel druk uitoefenen, zegt emeritus hoogleraar Heinz Mayer. ‘Dat kunnen namelijk herhaalde boetes zijn, die steeds hoger oplopen. Naar ik heb begrepen, is dat de richting waarin wordt gedacht.’
