Ook Zweden worstelt met ultrarechts
amsterdam De gevestigde Zweedse partijen doen er alles aan om de nieuwe, uiterst rechtse partij Zweden Democraten uit de regering te houden....
‘Wij zullen niet voor ze buigen’, bezwoer premier Frederik Reinfeldt in een televisiedebat. Zijn sociaal-democratische rivale Mona Sahlin viel hem bij. ‘De Democraten maken altijd de immigranten tot zondebok. Je kunt zo’n partij alleen met een kristalheldere boodschap tegemoet treden: dat we haar niet zullen aanraken, niet met haar zullen samenwerken’, zei Sahlin.
De Zweden gaan op 19 september naar de stembus. De Zweden Democraten zullen naar verwachting voor het eerst sinds hun oprichting in 1988 zetels in het parlement veroveren. De twee huidige machtsblokken in het parlement zijn in een nek-aan-nekrace verwikkeld en halen waarschijnlijk geen van beide de meerderheid.
De centrum-rechtse coalitie van premier Reinfeldt ligt met circa 50 procent van de stemmen op kop. De rood-groene alliantie van onder meer de sociaal-democraten staat op 43 procent. De Zweden Democraten zouden een coalitie aan een meerderheid kunnen helpen, en daarmee dus een sleutelrol spelen.
Maar volgens hoogleraar politicologie Folke Johansson aan de Universiteit van Göteborg is de kans nihil dat de Zweden Democraten in de regering komen of gedoogsteun zullen geven, zoals de PVV hoogstwaarschijnlijk in Nederland zal doen. Zweden kent een traditie van minderheidskabinetten. ‘Reinfeldt zal een minderheidscoalitie vormen en steeds steun moeten zoeken bij wisselende partijen in het parlement. Gedwongen worden ze dus niet.’
Volgens premier Reinfeldt zijn de Zweden Democraten een ‘xenofobe, populistische partij’, zoals die in andere Europese landen ook in opmars zijn. Johansson noemt het een ‘one-issuepartij’ die zich concentreert op anti-immigratiewetgeving.
Een van de leuzen van de partij is: ‘Laat Zweden Zweden blijven’. De partij wil de immigratie met 90 procent beperken, vooral tijdelijke verblijfsvergunningen uitgeven en asielzoekers een verplichte dna-test te laten ondergaan en controleren op tuberculose en hiv voordat zij het land in mogen.
‘Ronduit racistisch en anti-islamitisch’, noemt docent politiek leiderschap Jenny Madestam van de Universiteit van Stockholm de partij. ‘Ze hebben hun wortels in het neonazisme, maar hebben nu hun uniformen uitgedaan en lopen in pak. Dit is vooral een cosmetische transformatie.’
Ze verklaart het succes van de partij uit het feit dat de twee huidige politieke blokken zich niet genoeg van elkaar onderscheiden. ‘Ze hebben zich niet geprofileerd op werkloosheid en sociale zekerheid. Dat vinden kiezers de belangrijkste onderwerpen.’
