Ook prinses Irene wil het Borrebos behouden bij de renovatie van Soestdijk

Het gaat over een paleis, dat alleen al vanwege de bordesscènes van de koninklijke familie in het collectieve geheugen is gegrift: Paleis Soestdijk. Als dan ook nog twee prinsessen zich in de kwestie mengen, zijn gegarandeerd de schijnwerpers op je gericht.

‘Kijk nou hoe schitterend dit Borrebos is’, zegt raadslid Kees Koudstaal van de Baarnse Onafhankelijke Partij, wijzend naar de felgroene mossen en varens tussen de berken en sparren. ‘Hier leven ringslangen, hazelwormen en sperwers. En hier moeten dan tien vijftien-meter-hoge appartementencomplexen verrijzen.’

De woningbouw maakt deel uit van het plan voor de herbestemming van Paleis Soestdijk. Met deze tachtig appartementen buiten de paleistuin, op het voormalige marechausseeterrein en in het aangrenzende bos, moet de renovatie worden bekostigd. Maar Koudstaal, gesteund door een groep bewoners, zegt dat deze bebouwing veel grootschaliger is dan in de aanvankelijke plannen. En bovendien ten koste gaat van waardevolle natuur.

‘Om het natuurbelang beter op de kaart te zetten’, stuurde hij eerder deze maand hierover een mail naar prinses Irene. Drie dagen later, op 8 juli, kreeg hij bericht terug.

‘Mijn zuster Margriet en ik zijn geschokt te lezen dat de nieuwe eigenaren van het landgoed Soestdijk het oude Borrebos willen aantasten. Onze grootmoeder en moeder hechtten een groot belang aan het zoveel mogelijk behouden van bos. In een tijd waarin eerder wordt gezocht naar mogelijkheden om bossen aan te planten, is het kappen van bomen op zijn minst onwenselijk. En zeker niet een bebouwing in een oud bosgebied.’

Maar een meerderheid van de Baarnse raad is en blijft enthousiast over deze herontwikkeling van het inmiddels zwaar vervallen paleis. Koningin Juliana woonde er met prins Bernhard van 1937 tot haar dood in 2004. Woensdagavond keurde de raad het voorontwerp voor het bestemmingsplan goed. Maar de strijd is volgens Koudstaal pas gestreden als alle procedures tot het uiteindelijke ontwerp zijn doorlopen.

Prijsvraag

Via een prijsvraag werd het consortium Made by Holland in 2017 de nieuwe eigenaar van het paleis en het landgoed eromheen. Maya en Ton Meijer betaalden 1,7 miljoen euro aan het Rijksvastgoedbedrijf met de belofte ruim 30 miljoen euro te steken in de renovatie van het langgerekte witte complex.

De Meijers willen van Soestdijk een ontmoetings- en expositieruimte maken. Ook komen er hotelkamers in het paleis zelf en in gebied aan de overkant van de weg. Daar kunnen ook evenementen worden gehouden. Met winkels, horeca en een theater moet het een publiekstrekker worden.

En dan is er nog de woningbouw. Het aanvankelijke bouwplan is aangepast, omdat dat botste met provinciale richtlijnen. ‘De natuur is juist beter af met het nieuwe plan’, zegt Maya Meijer. ‘We gebruiken veel minder oppervlakte. En we sparen zo veel mogelijk waardevolle bomen.’

In het aanvankelijke plan stonden 65 villa’s ingetekend op ruim 6 hectare, legt ze uit. De tien appartementencomplexen in het nieuwe plan vullen nog geen 3 hectare, zegt haar adviseur. ‘Ook voor het eerste plan moest bos worden gekapt. Het gaat om 1 hectare. Daarvoor is ontheffing gegeven, omdat er een speciale regeling is voor het in stand houden van buitenplaatsen.’

De opbrengsten van de tachtig appartementen vloeien linea recta naar de renovatie, beklemtoont Meijer. Zij vindt dat haar consortium verantwoord bezig is. ‘Iedereen wil het paleis in stand houden, maar dat gaat niet zo maar. Bedenk ook dat het een grote klus is om het grote park rond het paleis te onderhouden. Wij proberen de woningbouw te beperken, en het paleis in perfecte staat te brengen.’

Wethouder Erwin Jansma begrijpt de zorgen van omwonenden, over bijvoorbeeld extra verkeer. Hij noemt het een moeilijk maar prachtig project. Het belangrijkste is volgens hem dat de broodnodige restauratie van het paleis niet in het gedrang komt door gebrek aan inkomsten.

Daar wringt juist de schoen, vindt raadslid Koudstaal. Het behoud van een paleis dat zo veel Nederlanders in hun hart hebben gesloten, had nooit zo aan de markt moeten worden overgelaten, vindt hij. ‘Maar het Rijk wilde de renovatie niet betalen.’

Grootschaligheid

Ook omwonenden maken zich zorgen over de grootschaligheid van het project. ‘Baarn is geen Amsterdam, het is een groot dorp in prachtige natuur’, zegt Connie Brood, die vlak bij het paleis woont.

Aan de overkant van de Amsterdamsestraatweg wijst ze aan waar grote parkeerplaatsen gepland zijn voor de verwachte massale toestroom van evenementenbezoekers. ‘Als het zo doorgaat, is het met de rust gedaan. Deze vorstelijke omgeving mag niet verloren gaan aan verstedelijking en commercie op de verkeerde plekken.’

Brood vindt ook dat te gemakkelijk wordt heengestapt over de natuurwaarde van het Borrebos. ‘Ze noemen het natuurinclusief bouwen, met groene daken, het plaatsen van nestkastjes en broeihopen voor ringslangen. Maar zulke cosmetische ingrepen kunnen het verlies aan natuurwaarde niet compenseren.’

Eigenaar Meijer heeft de afgelopen jaren gemerkt hoezeer elke stap rond het paleis de aandacht trekt. ‘Iedereen kan van alles vinden, maar wij hebben het gekocht. We kunnen niet alles aanpassen.’

Zo snel mogelijk – ze hoopt september volgend jaar – hoopt ze met de renovatie van Soestdijk te beginnen. ‘Dat moet echt gebeuren. Het is zo verwaarloosd. En dan zal het paleis een museale functie gaan vervullen, als een platform van innovatie. Het beste dat Nederland voortbrengt, bijvoorbeeld op het gebied van duurzame energie, zal hier te zien zijn.’