Ook in Nederland komen kindhuwelijken voor

Eerlijk is eerlijk: ik had lange tijd geen idee. Nou ja, net als elke nieuwsconsument wist ik heus wel dat het fenomeen allerminst was uitgeroeid. Geen zichzelf respecterende krant, nietwaar, die niet op gezette tijden beeldmateriaal publiceert van schattige meisjes naast hun kersverse, maar beduidend oudere echtgenoten. Altijd fotogeniek. Altijd goed voor een minuutje zorgelijk hoofdschudden. Maar in mijn onnozelheid dacht ik dat kindhuwelijken uitsluitend voorkomen in buitenlanden waar deze afgrijselijke vorm van seksueel geweld bij wet is geregeld.

Tot ik vorig jaar mei zo'n hoofdschuddende column wijdde aan de verre kindbruiden. Niet veel later werd ik op de vingers getikt door Shirin Musa, Nederlandse van Pakistaanse komaf, oprichter en directeur van vrouwenorganisatie Femmes for Freedom. Zij wees erop dat kindhuwelijken evengoed voorkomen in het mensenrechtenparadijs dat u en ik bewonen. En dat het zelfs meisjes die hier zijn geboren en getogen gebeurt. (Dan betreft het uiteraard geen burgerlijk, maar een 'religieus' huwelijk.)

Niemand, zei ze erbij, beschikt over harde gegevens. Maar uit het schaarse onderzoek en uit eigen waarneming wist ze dat het verschijnsel zich voordoet in talloze migrantengemeenschappen in Nederland - islamitisch, hindoeïstisch, christelijk. Niettemin had ze, vertelde ze, de grootste moeite om er serieus aandacht voor te genereren. Dat weet ze vooral aan het onmiskenbare feit dat de meisjes in kwestie geen bushokjes slopen noch anderszins overlast veroorzaken. We zien ze niet, we horen ze niet. Dus denken we dat ze niet bestaan.

Maar zie. Begin deze week kwam naar buiten - met dank aan een alert PvdA-raadslid uit Vlagtwedde en een idem verslaggever van RTV Noord - dat er tussen de asielzoekers in het centrum in Ter Apel een stijgend aantal kindbruiden zit. En dat je daar met de huidige wetgeving in de hand niks tegen kunt beginnen. Nederland moet een elders rechtsgeldig gesloten huwelijk nu eenmaal erkennen, ook al geldt het hier als een flagrante schending van de mensenrechten.

Helaas waren de reacties in meningenland weer van een grote voorspelbaarheid. 'Mohammed verkrachtte Aisha toen ze negen was', twitterde de bekende partijleider. 'Ook dat importeren we nu. Onaanvaardbaar en walgelijk.' Zijn ideologische tegenvoeters zetten op hun beurt alle zorgen over meisjesbruiden gemakshalve weg als symptoom van 'islamofobie'. Of beweerden doodleuk dat je kindhuwelijken in hun context moet bekijken. 'Die kinderen zijn dolblij dat ze onder de pannen zijn en goed te eten krijgen', schreef ene Anissa op de VARA-site Joop.nl. 'Natuurlijk worden ze ook weleens slecht behandeld en seksueel vernederd, maar dat kan elke vrouw overkomen.'

Soms weet ik niet wat grotesker is. Het permanente gehits van die partijleider. Of de grondeloze relativeringsdrift van zijn ideologische tegenvoeters.

Toch zou je de berichten uit Ter Apel in zekere zin een blessing in disguise kunnen noemen. Eindelijk krijgt het thema de warme belangstelling die het verdient. De Tweede Kamer was er zelfs zo van ondersteboven dat ze de collega's uit de Eerste Kamer woensdag maande tot spoed. Kunnen zij de nieuwe Wet tegengaan huwelijksdwang (onder meer bedoeld om dit soort verbintenissen te bemoeilijken) niet eerder behandelen dan gepland? Lijkt me een prima idee. Zet 'm op, senaat.

Blijft de schande dat pas nu, in de mooie herfst van 2015, werkelijk doordringt wat we al jaren eerder hadden kunnen weten: dat Nederland veel te lang de ogen heeft gesloten voor wat er zoal met meisjes en vrouwen in migrantengemeenschappen kan gebeuren. Wij mogen nog zo vroom belijden dat de universele mensenrechten universeel zijn, in de praktijk ligt dat al te vaak al te genuanceerd.

En dan nog dit. Volgende week zondag, 11 oktober, is het Wereldmeisjesdag - ooit in het leven geroepen door de Verenigde Naties. Toevallig vraagt Plan Nederland ditmaal speciale aandacht voor 'de problematiek van de kindhuwelijken'. Zo roept de organisatie vrouwen op om die middag gehuld in een bruidsjurk 'een statement' te maken in het centrum van Amsterdam, onder het motto 'Trouwen is voor boven de 18'. Heel sympathiek, natuurlijk, zo'n actie. En heel noodzakelijk. Maar uit het materiaal op de website begrijp ik dat de club genoemde problematiek exclusief in verre buitenlanden situeert.

Wat zou het goed zijn als de blik zich ook hier eens naar binnen richtte.