Ook hulpverleners ongelukkig met komst pseudo-minderjarige vluchtelingen Asielzoekers misbruiken regels voor jongeren

Van onze verslaggever

Jeroen Trommelen

AMSTERDAM

Zowel hulpverleners als het ministerie van Justitie zijn bijzonder ongelukkig met het misbruik van de regeling voor Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers (AMA's), zo bleek vrijdag tijdens een debat georganiseerd door de jeugdhulporganisatie Defence for Children. Een gedwongen bot- of gebitsonderzoek om de leeftijd van asielzoekers vast te stellen - een maatregel waarmee Justitie heeft geëxperimenteerd - gaat de meeste organisaties te ver.

Alleenstaande minderjarige asielzoekers maken over het algemeen een goede kans in Nederland te blijven. Ook als hun asielverzoek wordt afgewezen, worden ze vrijwel nooit uitgezet. Dat gebeurt alleen als vaststaat dat familie in het land van herkomst de zorg voor de jongere kan overnemen, en die zekerheid kan in sommige landen helemaal niet worden verkregen. Deze situatie is algemeen bekend, waardoor asielzoekers soms ten onrechte beweren jonger te zijn dan achttien jaar.

De opvang van de 'echte' jongeren wordt echter gefrustreerd door de vervuiling van het AMA-bestand, menen de opvangorganisaties. 'We hebben de verkeerde doelgroep te pakken. In ons centrum zijn zeker zeventig van de honderd AMA's ouder dan achttien jaar, sommigen zelfs ouder dan 35', zegt jeugdhulpverlener J. Duisters van het Opvangcentrum voor asielzoekers in Oisterwijk. 'We hebben geen zin om onze schaarse tijd aan deze groep te geven die alleen maar problemen maakt.'

De opstelling van de hulpverleners leidde tot een curieuze botsing met de bij het debat aanwezige politici. D66-kamerlid B. Dittrich zei het toelatingsbeleid van jonge alleenstaande asielzoekers 'liever niet' aan de orde te stellen in de Tweede Kamer. 'Dat is onverstandig wanneer je eigenlijk geen aanscherping wilt van de regels. De politieke wind waait in die richting. Het gevolg zou zijn dat een algemeen leeftijdsonderzoek voor asielzoekers wordt ingesteld.'

Maar tegen verscherping van de regels heeft een deel van de hulpverleners juist geen bezwaar. Ook vertegenwoordigster M. van Velzen van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers niet. 'Misbruik heeft gevolgen voor de praktijk in de centra, dus moet je het aan de orde stellen. Ik heb de pest aan de tactiek van verzwijgen.'

Aan het deel van de AMA's dat terecht een beroep doet op bescherming in Nederland, kan volgens de hulpverlening veel te weinig aandacht worden besteed. De begeleider voor minderjarige asielzoekers uit het Asielzoekerscentrum in Rosmalen rekende voor dat er per week veertig uur beschikbaar zijn voor de 25 alleenstaande jongeren in het centrum.

'Onze opdracht is ze binnen vier tot zes maanden zelfstandig te laten functioneren in de Nederlandse samenleving. Tegen jongeren die geplaagd worden door nachtmerries en hoofdpijn, zou ik moeten zeggen: ''Kom, we gaan budgetteren, want het is belangijk dat je met geld leert omgaan''.'

De totale groep alleenstaande minderjarige asielzoekers bestaat in Nederland uit drieduizend personen. Volgens directeur F. Hoeksema van de stichting Valentijn, die de zorg heeft voor jongeren tussen twaalf en vijftien jaar, is meer dan de helft van hen wees of half-wees. De helft weet niet waar de nog levende ouders wonen, en ruim 30 procent heeft direct te maken gehad met geweld of gevangenschap.

De regelingen en opvangfaciliteiten voor jonge alleenstaande asielzoekers zijn slecht op elkaar afgestemd. In de eerste anderhalf jaar moeten de jongeren vijf keer verhuizen van de ene opvangplaats naar de andere.

Wanneer ze in Nederland mogen blijven, ontvangen ze een voorlopige verblijfsvergunning die hen drie jaar lang uitsluit van werk of studie, ook al passeren ze in de tussentijd de leeftijd van achttien jaar. Dittrich (D66) en het PvdA-kamerlid Verburgh zeiden staatssecretaris Schmitz van Justitie te zullen oproepen verbetering in deze situatie te brengen.