Ook bij kleine gasvelden heerst angst voor aardbevingen

‘Het gasveld loopt hier recht onder, 2.700 meter diep in de grond’, zegt Frank den Braven voor het gemeentehuis in Waalwijk, vanwege zijn rode baksteen en forse omvang door inwoners ook wel ‘het rode paleis’ genoemd. Het moet ook in Brabant een keer afgelopen zijn, vindt de docent Engels, die actie voert tegen de gaswinning in zijn gemeente.

‘Energiebedrijf Vermilion beweert wel dat de risico’s hier veel minder zijn dan in Groningen’, zegt Den Braven. ‘Maar zeiden ze ook niet decennialang over het Groningerveld dat de risico’s op aardbevingen en verzakkingen verwaarloosbaar waren?’

Naast het grote Groningenveld telt Nederland 240 kleine gasvelden op land en in de Noordzee. En door alle commotie in Groningen is ook de weerstand tegen gaswinning elders in Nederland toegenomen, zoals in Waalwijk.

Al sinds 1991 wordt uit de ondergrond van de Brabantse gemeente aardgas gewonnen. Vermilion heeft een aanvraag ingediend om de vergunning te verlengen tot 2026. Het Canadese bedrijf wil via fracking (onder hoge druk water, zand en chemicaliën in de grond spuiten, waardoor kleine explosies worden veroorzaakt) ook de laatste restjes uit het Waalwijkse veld halen.

Maar de Waalwijkse gemeenteraad nam een motie aan om geen gas meer te winnen in Waalwijk. Ook de provincie is tegen, evenals het waterschap. Tijdens een druk bezochte informatieavond eerder deze maand lieten veel inwoners zich kritisch en argwanend uit. ‘We hebben een erg oude woning en ik wil mijn laatste jaren niet in onzekerheid doorbrengen’, verzuchtte een vrouw die in het centrum woont.

Verzet

Niet alleen in Waalwijk en de buurgemeenten Loon op Zand en Wijk en Aalburg klinken de protesten. Overal in het land steekt het verzet tegen de exploitatie van kleine gasvelden de kop op, zoals in Woerden en Haastrecht, of in Westerveld, Nijbeets en Smallingerland. En vergeet Terschelling niet.

Volgens Milieudefensie neemt het draagvlak voor gaswinning in Nederland zienderogen af. ‘Steeds meer lokale overheden en buurtbewoners verzetten zich tegen pogingen van gasbedrijven als Vermilion en de NAM om kleine gasvelden in het land aan te boren of verder leeg te pompen’, zegt campagneleider energie Evert Hassink.

De vertegenwoordiger van Vermilion benadrukte tijdens de informatiebijeenkomst in Waalwijk dat de risico’s verwaarloosbaar zijn, dat aardgas nog steeds ‘de schoonste en veiligste fossiele brandstof’ is, het importeren van gas minder duurzaam is en gaswinning goed voor de werkgelegenheid. ‘Allemaal drogredenen’, vindt Den Braven, die via Facebook de actiegroep ‘Niet fracken in Waalwijk’ heeft opgezet.

Over die ‘verwaarloosbare’ risico’s wil Elly Paulides (67), geboren en getogen in Waalwijk, ook wel iets zeggen. Ze wijst op de vloer van haar woning, niet ver van de boorputten. ‘Die grindvloer is er in 1983 ingelegd en begin jaren negentig kwamen er opeens scheuren in’, vertelt ze. ‘In mijn redenering moet dat wel van die explosies in de ondergrond komen.’

Volgens actievoerder Den Braven zijn veel Waalwijkers bang voor verzakkingen zoals in Groningen. Staatstoezicht op de Mijnen, dat de minister adviseert over de veiligheid van de mijnbouw, laat weten dat die vrees vooralsnog niet gegrond is. ‘Het Groningenveld is door zijn enorme omvang iets heel anders dan de kleine gasvelden’, aldus een SodM-woordvoerder.

Specifieke geologische kenmerken en de hoeveelheid reeds gewonnen gas zijn factoren die de kans op een aardbeving bepalen. In het Groningenveld is dat risico vele malen groter.

Ook bij kleine gasvelden komen weleens bevingen voor, maar die zijn licht. Vorig jaar waren het er vier, onder meer bij Emmen en Zuidwolde, en de zwaarste was 1,6 op de Schaal van Richter. ‘Pas bij 1,5 begin je iets te voelen’, aldus de SodM-woordvoerder.

Veel minder ernstig

Minister Wiebes van Economische Zaken liet eind vorige maand weten dat gaswinning in kleine velden nog steeds ‘noodzakelijk’ is, maar wel geleidelijk zal worden afgebouwd. ‘Alhoewel voor de gaswinning uit de kleine velden omwonenden en decentrale overheden vaak aangeven te vrezen voor ‘Groningse taferelen’, zijn deze hier niet te verwachten’, schreef hij aan de Tweede Kamer. ‘De effecten van de gaswinning uit de kleine velden (bodemdaling en bodemtrillingen) zijn wezenlijk anders en vele malen minder ernstig dan die bij de gaswinning uit het Groningenveld.’

Dat laatste zegt ook Vermilion, na de NAM de grootste onshore-aardgasproducent. Het Canadese energiebedrijf exploiteert naar eigen zeggen ‘meer dan honderd putten op circa 65 putlocaties in verschillende gasvelden’.

Een extra reden voor de tegenstand in Waalwijk vormt de frackingmethode. Het waterschap Brabantse Delta sprak zich deze week nadrukkelijk uit tegen de gaswinning wegens te grote risico’s voor het milieu. Volgens het waterschap is onduidelijk wat de gevolgen zijn van fracking voor natuur en grondwater in het gebied.

Minister Wiebes, die uiteindelijk beslist over de vergunningverlening, heeft alle betrokken partijen tot begin juli de tijd gegeven hun ‘zienswijze’ te geven over de gaswinning in Waalwijk. ‘Uiteindelijk draait het allemaal om geld’, concludeert actievoerder Den Braven. ‘Weet je hoeveel de staat verdient met die gaswinning? Liefst tweederde van de opbrengsten van aardgaswinning uit kleine velden vloeit in de staatskas.’