Ook beeldend kunstenaars zijn ondernemers
Deze weken leest Jeroen van Merwijk op verzoek van de boekenredactie de eerste tien pagina's van drie net verschenen boeken en geeft op basis daarvan advies.
Saskia Pfaeltzer: Het filosofenkleurboek
Wereldbibliotheek, €14,99.
Ook beeldend kunstenaars zijn ondernemers - ik weet er alles van, want ik ben er zelf één. Na de draconische bezuinigingen op cultuur onder de enthousiaste aanvoering van de heer Halbe Zijlstra is het er voor kunstenaars niet gemakkelijker op geworden. Saskia Pfaeltzer, een beeldhouwer, heeft waarschijnlijk gedacht: kleurplaten zijn 'in' en filosofie ook, dus laat ik de twee combineren - wie weet wat het oplevert.
Het filosofenkleurboek dus. Van Nietzsche via Lao-Tse naar Simone Weil. Op de rechterpagina krachtige tekeningen van zestien filosofen - beeldhouwers kunnen vaak heel goed tekenen - op de linkerpagina drie of vier citaten van de betreffende man of vrouw. Om tijdens het kleuren over na te denken, neem ik aan.
Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik begrijp die dingen nooit. Nietzsche: 'Als je in de afgrond kijkt, kijkt de afgrond ook in jou.' Als jij het zegt, Friedrich... Kant: 'De dood van het dogma is de geboorte van de moraal.' Immanuel, jongen - zou zomaar kunnen. Gelukkig zit er soms geen woord Spaans bij. Schopenhauer: 'Het ergste komt nog.' En dat is een ding wat zeker is.
Etty Mulder: De diepte van kunst
Sjibbolet, €11,50.
Voordat ik naar de kunstacademie ging, studeerde ik vier jaar lang Nederlands aan de GU te Amsterdam. Ik ben daarmee opgehouden omdat ik dacht dat ik aan de verkeerde kant van het kunstwerk stond - ik ben meer een maker dan een analist. Hoewel. Het kleine wetenschappelijke boekje (64 bladzijden) van Etty Mulder maakte me toch een beetje weemoedig. Het is een voor, denk ik, een man of vier in Nederland tot in detail begrijpelijke inleiding in het denken van een zekere Anton Ehrenzweig (de naam alleen al!).
Als ik het goed heb begrepen, maar dat zal wel niet, breekt deze man een lans voor het met elkaar in verband brengen van de verschillende disciplines in de kunst: muziek, literatuur, schilderijen, etc. En dat dan ook nog eens op psychoanalytische leest geschoeid, want voor niks gaat alleen de zon op. Interessante kost, voor wie er even voor gaat zitten.
Met zinnen als deze: 'In zijn hermeneutiek sluit Ehrenzweig direct aan bij Freuds Primär en Sekundär Vorgang, de zogenoemde mentatieprocessen, het primair en secundair proces.' Heerlijk toch? Ik heb doorgelezen, want ik ben als kunstenaar geïnteresseerd in alles wat met kunst te maken heeft, maar het zou me niet verbazen als u zou afhaken. Hopelijk vergis ik me.
Remco Veldhuis: Lang verhaal kort, de Bijbel door de ogen van een leek
Adieu media, €12,50.
Remco Veldhuis is een collega-cabaretier en hij en ik hebben ook nog eens hetzelfde impresariaat. Dat wordt dus balanceren. Lang verhaal kort (meesterlijke titel) is de, ik neem aan integrale, tekst van de gelijknamige theatervoorstelling die Veldhuis speelde en waarin hij in anderhalf uur het Bijbelverhaal vertelde. Let wel: de hele Bijbel: Oude en Nieuwe Testament, Hooglied, Johannes, de Brieven - de hele mikmak. Teruggebracht naar onze tijd: 'En Salomo was een bon vivant. Hij had 700 vrouwen en 300 bijvrouwen. Daar wordt zelfs Jeroen Pauw een beetje stil van.' Zo dus. Met gelukkig daardoorheen geweven een persoonlijk verhaal over zijn verhouding met zijn eigen vader en hun beider verhouding tot de Bijbel en het geloof.
Goed gedaan - hier en daar een beetje iets te joviaal en badinerend naar mijn smaak, maar dat is nou toch echt een kwestie van smaak. Ik kreeg warempel zin om de echte Bijbel weer eens op te slaan, en dat je dat voor elkaar krijgt is op zichzelf al een prestatie.
