Onze kinderen zitten te lang in de klas

Het onderwijs is nog in rep en roer over de overval van Harmen Beertema van de PVV. Op zijn initiatief verschenen opeens weer de gehate 40 ophokuren in beeld die nog niet zo lang geleden waren opgeheven. Een middelbare scholier krijgt in Nederland 1.000 uur les, geen 1.040, en al helemaal niet wanneer er geen geld bij gaat, zo is het standpunt van de gemiddelde docent. Ook van mij.

Door het hele gedoe rond deze uren kwam bij mij de vraag op hoeveel uren eigenlijk goed zijn voor de leerling. Beertema van de PVV en minister Bijsterveldt van Onderwijs zullen zich wel ergens op baseren wanneer zij zeggen dat 1.040 uur beter is dan 1.000 uur les.

Niets is minder waar. Het ontluisterende antwoord op de vraag over hoeveel uur lestijd het beste is voor een leerling, is dat we dat niet weten. Niemand weet hoeveel lesuren per jaar goed zijn voor een leerling.

Het enige dat we kunnen doen, is vergelijken met andere landen. De Organisatie van Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) doet dat elk jaar in het rapport Education at a Glance. Hieruit blijkt dat Nederlanders de Koreanen van Europa zijn. Sterker: het aantal uren dat de Koreaanse jeugd in een klaslokaal doorbrengt, stelt niets voor in vergelijking met de Nederlandse werklust. Binnen het OESO-gebied brengen leerlingen slechts in vier landen meer tijd door in een klaslokaal dan de Nederlandse jeugd tussen 7 en 15 jaar oud. In België (Wallonië), Australië en Israël zitten de kinderen met een kleine 8.000 uur gemiddeld net iets langer in een klaslokaal dan de Nederlandse jeugd. Alleen Italië schiet erbovenuit met ruim achtduizend uur.

Alle andere OESO-landen zitten gemiddeld meer dan 1.000 lesuur af van deze topgroep. In de OESO krijgen kinderen van hun zevende tot hun vijftiende jaar minder dan 7.000 uur les.

In de logica van de Beertema's van deze wereld zullen de landen met de meeste lesuren ook wel de slimste leerlingen afleveren. Meer is beter. Toch?

Opnieuw mis. Een land als Zuid-Korea scoort veel beter dan Nederland ten aanzien van de PISA-scores van de leerlingen. Met rekenen en met lezen steken de Koreanen ons de loef af. Dit mooie resultaat behalen de Koreanen terwijl hun kinderen bijna 2.000 uur minder les hebben gekregen dan de Nederlandse kinderen. Tweeduizend uur minder is bijna een kwart minder dan het Nederlandse aantal. Maar Koreanen zijn natuurlijk Koreanen. Wanneer ze op school zitten, werken de kinderen daar vast harder.

Hoe zit het dan in Finland? Finland is het best scorende land in Europa op het gebied van onderwijs. De Finnen staan boven Nederland bij elke denkbare onderwijsprestatie. In de PISA-lijst is Finland een van de landen die Nederland voor moet laten. Overigens is Finland het enige Europese land dat Nederland overtreft. Zo slecht doen we het dus niet.

De Finnen zullen dus ook wel enorm veel les krijgen? Ook niet waar. De Finse jeugd hoeft nog minder naar school dan de Koreaanse. Ook de Finnen komen niet aan de 6.000 uur les tussen de belangrijke jaren 7 en 15. Jaarlijks gaan de Finnen nog geen 800 uur naar school. Terwijl de Nederlandse jeugd 1.000 uren in de banken hangt.

De vraag in het onderwijs moet dus niet gaan over de vraag of onze leerlingen wel genoeg les krijgen. Dat krijgen ze. De vraag is waarom wij er met een kwart meer lestijd niet in slagen om de Finse leerprestaties te overtreffen? De discussie in de Haagse Tweede Kamerbanken moet niet gaan over 1.000 of 1.040 uur. Dit is een onzindiscussie. De discussie moet gaan over de kwaliteit. Leerlingen hebben het recht om te klagen over 'ophokken'. Een kwart van hun tijd wordt kennelijk verspild.

Ton Elias van de VVD zou nu recht overeind kunnen gaan zitten en zijn punt kunnen maken over de kwaliteit van de docent. Zo simpel hoeft het niet te zijn. Misschien bestaat er wel een optimaal aantal lesuren en gaat Nederland daaroverheen. De landen waarin de kinderen nog meer les krijgen dan in Nederland scoren immers slechter op de PISA-lijst. Alleen Australië scoort licht beter. Misschien geven de Finnen en de Koreanen precies de goede hoeveelheid les. Er is niemand die het weet.

Hoewel, docenten weten uit eigen ervaring dat 1.000 uur erg veel is. Docenten mogen namelijk geen 1.000 uur per jaar voor de klas staan. Volgens de cao ligt het maximum voor een docent op 750 uur voor de klas. Meer is onredelijk. Maar wanneer docenten 750 uur voor de klas staan, terwijl leerlingen 1.000 of 1.040 uur doorbrengen in het klaslokaal, is het geen wonder dat veel leerlingen klagen over te weinig tijd voor hun huiswerk.

De discussie moet in Nederland niet gaan over 1.000 of 1.040 lesuren. De leerlingen kunnen met (veel) minder lesuren toe, zo bewijzen Zuid-Korea en Finland. De kwaliteit van die lesuren, laten we het daar eens over hebben. Dat is de echte discussie.

FERRY HAAN is publicist en docent economie.

undefined