Onze columnisten over 2016

Daarom presenteerden wij zondag in de Rode Hoed voor de tweede keer onze rijkdom aan columnisten en cartoonisten. Ze gaven in levenden lijve hun visie op het jaar 2016, die u hier op papier vindt. Ze zijn allemaal verschillend. Maar ze zijn allemaal goed.

_{Philippe Remarque, hoofdredacteur.}

Bekijk hieronder de opname van de Columnistenmarathon.

De zoon van Bram Peper

Arjan Peters

Schaamte, daar gaat het om. Zoek die op, Karl Ove Knausgård zegt het ook, en er komt vanzelf iets. Eerst een beschamende situatie. Onlangs interviewde ik Jan Siebelink in een boekhandel. Na afloop vroeg een dame om een signatuur in Margje. 'En wilt u erbij zetten: voor Marleen, van wie ik zo veel hou.' Dat kan niet mevrouw, zei Jan licht wanhopig, 'ik hou toch helemaal niet van Marleen.' Kreeg hij nog bijna ruzie ook.

U weet dat ik één keer naar Gerard Reve mocht. Ja, daar teer ik nog op. Hij wilde zijn Verzamelde Gedichten voor me signeren, maar verstond mijn naam verkeerd. 'Pepers? Je bent zeker de zoon van Bram Peper.' Die kende hij wel; de burgemeester was immers door Reve bedeeld met dit hartverscheurende compliment: 'Je gebrek aan cultuur neemt me ten zeerste voor je in.'

Dus staat er in mijn exemplaar: 'Voor Arian Pepers, met liefste wensen van Joop & Gerard.'

Ooit interviewde ik de grote dichter Joseph Brodsky voor de televisie. Een dag eerder signeerde hij bij Athenaeum. 'Erheen', zei ik tegen de cameraman, 'alvast het ijs breken'. Daar troonde Brodsky achter een tafel. 'Hello', zei ik, 'tomorrow I will interview you for the Dutch television.' Onbewogen klonk het: 'Well, till tomorrow', en Brodsky keek naar de klant achter mij.

Meteen weer buiten. 'Of het ijs gebroken is weet ik niet', sprak de cameraman vals lachend, 'maar de kop is eraf.'

Er wordt gezegd

Sheila Sitalsing

Ze stond hoog op de favorietenlijstjes met iconische beelden uit 2015: de dame uit Purmerend op die voor de camera's van EenVandaag zei dat alle vluchtelingen meteen een baan cadeau krijgen. Dat wist ze, omdat 'dat heb gestaan op Facebook'.

Hilariteit alom. Zo'n mevrouw die oprispingen op Facebook serieus neemt. Lachen.

Toch staan kranten en nieuwsuitzendingen bol van de oprispingen die hebben gestaan op Facebook. Of op Twitter.

Begrijpelijk, want de aantrekkingskracht van wat oude mensen nog steeds 'nieuwe media' noemen, is onweerstaanbaar. Snoepdozen zijn het, gevuld met een surrealistisch mengsel van ooggetuigenverslagen, echte feiten, veronderstelde feiten, geruchten, op niks gebaseerde conclusies, lucht, flauwekul en hysterie.

Die snoepdoos negeren totdat feit van onzin is gescheiden, durven nieuwsorganisaties niet zo goed. Dus zijn er manieren bedacht om het absurdistische theater dat Twitter heet te incorporeren in nieuwsverslaggeving. Zo onstond de verheffing van willekeurige voxpopjes tot zelfstandig nieuwsfeit onder de noemer 'er is #ophef op de sociale media'.

En zo belandden geruchten - onbevestigd, onbewezen - in serieuze berichtgeving. Via zinnetjes als: 'Over de daders is niets bekend, maar op internet wordt gezegd dat het om vluchtelingen/ moslims/vegetariërs/buitenaardse wezens gaat.'

'Op internet wordt gezegd.' Die zin gaat heel groot worden in 2016.

Haagse fenomenen

Wouter Bos

Om in de woestenij van moeilijk duidbare ontwikkelingen in Den Haag toch iets van houvast te kunnen bieden, bied ik u vandaag gratis en voor niets uitleg van vijf typisch Haagse fenomenen.

Op vijf, het Duivesteijntje. Een politicus die een Duivesteijntje doet, speelt een meningsverschil heel lang heel principieel op om vervolgens als iedereen zich echt zorgen gaat maken toch pragmatisch akkoord te gaan.

Op vier staat bij mij het Ivootje. Een politicus die een Ivootje doet, sluit goedgemutst elke discussie af met een 'Zo, dat gaan we dus gewoon zo doen', ook als werkelijk iedereen hem adviseert het niet zo te doen.

Het Ivootje lijkt op het JeePeetje, bij mij stevig op drie. Een politicus die een JeePeetje doet, vat een discussie waarin iedereen het met elkaar oneens is, samen met de onovertroffen conclusie: 'Zo, dat is dus duidelijk!'

Op twee het Korthalsje. Dat krijg je als een Kamerlid zich bewust inschrijft als laatste spreker voor een debat en in zijn bijdrage vervolgens uitgebreid ingaat op de bijdragen van alle voorgaande sprekers zodat het niemand opvalt dat hij zelf zijn stukken niet gelezen heeft.

Op één staat het Brammetje. Van een Brammetje is sprake als bij de zoveelste crisis in de PvdA geen enkele PvdA'er van enige betekenis commentaar wil leveren zodat de journalist van arren moede maar weer bij vergane glorie langsgaat voor een ruig citaat.

Het is maar dat u het weet, zodat u het ook straks weer op waarde kan schatten!

Handen schudden

Ionica Smeets

Wat kan ik u vertellen aan het begin van het jaar waarvan ik zeker weet dat het op 31december nog steeds klopt? Iets met getallen dan maar. Het is een vraag die me op elke nieuwjaarsreceptie stel: houdt het handenschudden dan nooit op?

Neem een receptie met 64gasten die elkaar allemaal een handje willen geven (er wordt gelukkig niet gezoend). Hoeveel handdrukken levert dat in totaal op? De eerste die binnenkomt hoeft niemand een hand te geven, maar staat wel wat sneu alleen bij de gevulde eieren. De tweede gast hoeft alleen de eerste te begroeten. De derde moet twee mensen de hand schudden en zo loopt het langzaam op. De laatste die binnenkomt is de klos en moet 63mensen een hand geven.

In totaal is het aantal keren handenschudden daarmee 1 + 2 + 3 + ... + 63. Er is een truc om dit soort sommen handig uit te rekenen, want 1 + 63 = 64, net als 2 + 62 en 3 +61. Zo gaat het door tot en met 31+33. De totale som is dus hetzelfde als 31 maal 64 plus de 32 die over is. En dat is, jawel, 2016. Het nieuwe jaar is dus weer eens een prachtig getal. Hopelijk wordt uw jaar net zo mooi en hoeft u niet al te veel handen te schudden.

Beethovens vijfde

Caspar Janssen

En dan, wat zijn vogelaars nog in dit land? / Zij scheuren van Breskens naar Hoogezand. / Gewapend met toeters van telescopen, / Jagen zij op bergfluiter en roodkopklauwier / Storten zich op grijze wouw of vale gier.

Hun auto's slordig in de wegrand geramd / Lompe laarzen vertrappen de waterkant / Zij volgen roodkeelpieper en sperweruil, / Schieten ruigpootbuizerd en witwangstern / Een velduil vliegt zich dood in het wagenpark.

De vogelaars dragen geen baarden meer. / Gladgeschoren, in haast, torsen zij hun apparaten / Zij willen de eerste zijn, zij verzamelen exoten / En 's avonds, op internet, tonen zij hun prooien, / Hun handelswaar uitgestald, de hoogste bieder wint.

Geef mij de vogelaar van weleer, / Die zich behoedzaam in bos of veld begaf, / Die wachtte, luisterde en keek, in rust, / In toewijding noteerde vier vink, één keep en gedachten had.

De schemering na een lange zomerdag / De laatste tonen, stilte, hij bleef gewoon de nacht. / In het donker nog, klonk de roodborst weer, / En dan, bij het eerste licht, het ganse blazersorkest. / Hoorde hij Beethovens Vijfde, tatatadáh? / Oranje stuit, ja de geelgors, in een haag. / Geroffel van een specht, een fluiter in het bladerdak / Eenzaam en gelukkig te midden van de vogelpracht.

Desnoods een Belg

Willem Vissers

Bivakmutsen vallen een concertzaal binnen en schieten hun machines leeg als in een monotone rap. Het ijs op de polen smelt, of anders danst het de quickstep over de elektriciteitsdraden van Noord-Nederland. Humor is verdwenen uit de pakken van politici. Alleen Rutte lacht om alles, en zelfs om niets.

Soennieten en sjiieten bestrijden elkaar om de erfenis van de profeet. Op het station van Keulen gaat het van kedeng kedeng. De overheid sluit deals met topcriminelen.

We hoeven niet per se bang te zijn voor de moderne wereld, maar het leven is best een ingewikkeld ding geworden. Zelfs de sport, eens een soort eendimensionale versie van het grotemensenleven, is in verwarring. Doping. Bedrog. Kroonjaar 2016 kan wel een paar onbekommerde hoogtepunten gebruiken, als impuls voor de lichte kant van het bestaan.

Een bedwelmende solo van een voetballer op het EK, desnoods van een Belg. De schaterlach van de Duitse trainer Klopp. Een splijtende demarrage van Dumoulin op een col met eeuwige sneeuw in Italië. De dampende sprint van een meid uit Utrecht in Rio.

Weg met de bivakmuts, weg met de humorloosheid. Leve de strijd zonder bomgordel, met open vizier, met aan de streep gelauwerde winnaars en gelouterde verliezers.

Vruchtgebruik

Harriët Duurvoort

Wat een tuig. Niet dat het mij verbaast. Bent u wel eens in Egypte geweest? Ik wel. Hurghada. Als toeristisch verzetje paste ik uitgerekend een burqa. Hoe ironisch. Dus ik worstelend met zo'n turquoise tent over mijn hoofd, grijpt zo'n Abdel mij bij mijn borsten. Hee! Schreeuw ik. Hij, hijgerig giechelend én doorgraaiend: 'I just helping you, lady'. Schijnheilige klootzak. Sorry. Arabische mannen hebben een achterlijke cultuur.

Nou ja goed, ik ben half Surinaams. Paramaribo is erger dan Hurghada in feite. Een geluidsmuur van hijgerig gesis. Alle leeftijden. 'Hee skatje', een jochie van 13. 'Meisje je maakt me lekker'; een mannetje van 85 wijst naar zijn schrompelkruis. Sorry. Zwarte mannen hebben een achterlijke cultuur.

Nou ja, goed, ik studeerde rechten. UvA. Jezus, die feestjes. Overkomt je zelfs op een Surinaamse dansvloer niet. Pakt zo'n corpskwal je van achteren beet, bijt een zuigzoen in je nek, rijdt tegen je op en spuugt zuur lallend in je oor: 'zeg scheetje, ik vestig strakjes mijn recht van vruchtgebruik op jou. Negerinnetjes hebben altijd zin...' Ik duw hem geschrokken van me af. 'Pardon, Frederik-Jan?' 'Wat nou, frigide kut? Moet je maar niet zo hoerig dansen.'

Dus. Ik ben helemaal voor die respecteer vrouwencursus. Maar liefst wel voor álle mannen met een achterlijke cultuur.

Vraagtekens

Bert Wagendorp

Afgelopen donderdag was ik met mijn vriendin, die iets doet met boeken, op bezoek bij de Engelse schrijver Julian Barnes. Hij had zoete koekjes gebakken. Zijn nieuwe roman gaat over het leven van de Russische componist Sjostakovitsj.

Een roman, geen biografie. Een belangrijke scène in het boek, waarvan ik dacht: wow, dus zo erg was het, in het Rusland van Stalin, bleek door Barnes te zijn bedacht.

Barnes verklaarde dat je de waarheid het best kunt liegen. In de literatuur, zei hij, kun je met mooie, goed-geordende leugens dichter bij de waarheid komen dan via de harde feiten van de journalistiek. Journalistiek versimpelt. Fictie toont de complicaties, de onzekerheden en de gelaagdheid van de wereld.

Ik nam nog een zoet koekje en ik dacht aan mijn collega Peter Buwalda, die ik ergens hoorde zeggen dat de column eigenlijk een literair genre is. Nu begreep ik hem. Hij wil de vrijheid om de waarheid te liegen.

Dit is geen pleidooi voor een krant vol gelogen waarheden. Maar met zogenaamde harde feiten moet je ook behoorlijk oppassen: er zit veel fictie in de feiten.

De Volkskrant had de afgelopen week twee vragende openingen over de kwestie-Keulen: 'Wat gebeurde hier?' en 'Wat bezielde hen?' Prima. Er klonk iets van het voorbehoud van de literatuur in door en ook iets van gepaste journalistieke bescheidenheid.

Mijn goede voornemen voor dit jaar luidt: meer vraagtekens.

De Europese Lente

Rens van Tilburg

Het klimaat is in de war, dat zal u niet ontgaan zijn.

Terwijl de palmbomen noordwaarts oprukken, maken wij economisch gezien een kleine ijstijd mee.

En hoewel de economische lente zich lijkt aan te dienen, resteren er hardnekkige koufronten.

Een belangrijke chill factor zijn de eurobegrotingsregels. Deze zetten een overschotland als Duitsland niet aan tot investeren. Dat heeft met stabiliteit en groei niets van doen.

De hoge en hardnekkige werkloosheid voedt de politieke onrust in een Zuid-Europa dat zich in 2016 tegen de knellende Brusselse begrotingsafspraken kan keren. De eurocrisis blijft licht ontvlambaar.

Maar waar euroministers falen, daar slaagt een hulpeloze menigte.

Honderdduizenden vluchtelingen zetten vastbesloten koers naar de overschotlanden en geven de eurozone de stimulering die het behoeft.

Duitsland heeft net 8.500 nieuwe leerkrachten aangesteld, nog voor de zomer moeten dat er 20 duizend worden voor de 300 duizend nieuwe Duitse schoolkinderen.

Meer dan een miljoen nieuwe Duitsers die zorg behoeven, een woning en, helaas ook, extra politie inzet.

Vorig jaar gaf Duitsland 10 miljard euro uit aan de vluchtelingenopvang. In 2016 zal dat veel meer zijn.

Een vlinder in Tunis, kan in Berlijn de zon doen schijnen. De Arabische lente wekt de euro-economie weer tot leven.

Tutoyeren

Max Pam

De eerste die het opviel, was H.J.A. Hofland in NRC Handelsblad. Tien jaar geleden hoorde hij op een station de omroeper schallen: 'Jouw trein vertrekt van perron 2!'

Jouw trein.

Bij de automaat had de NS het over jouw kaartje. Kortom, het grote tutoyeren van jong en oud in het publieke domein was begonnen! Volgens Hofland had 'de infantilisering van de samenleving' zijn intree gedaan.

Hofland werd bijgevallen door mr. Jérôme Heldring, eveneens columnist van NRC Handelsblad. Hij ergerde zich aan al dat getutoyeer in de media, nota bene door de journalisten zelf overgenomen. Volgens Heldring had 'de debilisering van de journalistiek' zijn intree gedaan.

Hofland en Heldring, voormalige hoofdredacteuren van een chique krant, die zich graag een mijnheer noemt.

Maar nu.

Onlangs kreeg ik een mail van de huidige hoofdredacteur Peter Vandermeersch, die weer geniale vernieuwingen bij NRC Handelsblad aankondigde. Ja, ik kreeg nog meer voor 'jouw abonnement'.

Jouw abonnement.

Vorige week werd de nieuwe slogan van NRC Handelsblad bekend en die luidt: 'Waar is jouw mening op gebaseerd?'.

Jouw mening.

Zo, en nou moet jij eens goed naar mij luisteren Peter Vandermeersch, ouwe lul! Voor jou ben ik u en mijnheer Pam. Mijn abonnement op jouw kutblaadje heb ik dus opgezegd en ik kom pas terug als ik met u wordt aangesproken. Zoals het hoort.

En laat dat ook huisgenoot P. gezegd zijn.

Verschrikkelijke woorden

Elma Drayer

Als debutant in dit gezelschap mag ik geen praatjes hebben. Maar tussen ons gezegd en gezwegen: ik vind het niks, dat getuur in de glazen bol.

Wij van de pers zijn niet op aarde om te voorspellen wat er zal gebeuren. Wij zijn op aarde om te beschrijven wat er is gebeurd. Dat is, geloof me, al moeilijk genoeg.

Wel wil ik een journalistieke wens uitspreken voor 2016: een verbod op Verschrikkelijke Woorden. Ik heb er drie genomineerd.

Op 3 staat plek. Als in: 'Nederland stijgt naar plek 5 op de ranglijst.' Googel op Volkskrant en plek, en je krijgt - ongelogen - 448 duizend resultaten.

We spreken af: alléén als je plek níet kunt vervangen door plaats is het plek. Je kunt geen blauwe plaatsen op je benen hebben. Je g-plaats zul je niet vinden. Ontdek je plaatsje? Blijf liever thuis. In alle andere gevallen is plek taboe.

Op 2 staat aangeven. Als in: 'Toneelgroep Amsterdam heeft aangegeven niet te willen fuseren.' Brr!

Het is zeggen. Of laten weten. Aangeven doe je met het zoutvaatje. Of met mensen die Verschrikkelijke Woorden gebruiken. Die mag u van mij aangeven bij de taalpolitie.

Op 1 staat framen. Als in: 'Het asieldebat staat geheel in het teken van frames.'

Framen is zo'n term waarmee je laat doorschemeren dat jij wél snapt welke geheimzinnige machten er werken in de wereld.

Doe dat nou niet. Laat dat nou over aan de wijsneusjes van De Correspondent. Beschrijven wij wel wat er werkelijk is gebeurd.

Echt, dat is al moeilijk genoeg.

Persoonlijk contact

Nico Dijkshoorn

Ik heb er een gewoonte van gemaakt om aan het eind van het jaar andere Volkskrant-columnisten een duwtje in de rug te geven. We eten één keer per jaar met elkaar en dan hopen we allemaal dat we niet naast Arnon Grunberg zitten, maar ik vind het belangrijk dat er ook, buiten dat diner om, persoonlijk contact is.

Dit mailde ik naar Peter Buwalda: 'Peter, is je nieuwe boek nou al klaar? Ik weet dat je een werktitel hebt, maar mocht je omhoog zitten of mocht je het gewoon even niet meer weten, dan mag je deze gebruiken: De altijd moeilijke tweede. Succes!'

Max Pam schreef ik: 'Hoi Max, als ik je zo mag noemen, ik hoorde net bij DWDD dat ze voortaan Ali B en Willeke Alberti schaakwedstrijden gaan laten uitleggen. Ik heb tegen ze gezegd: Max Pam wil dat heel graag doen, maar ze willen niet iemand in een te lange regenjas op de televisie. Het heeft dus verder niets met jou persoonlijk te maken.'

Bert Wagendorp schreef ik: 'Bert, ik hoor net via via dat de man van Beatrice de Graaf alleen aan een tafeltje is gesignaleerd in een Chinees restaurant. Misschien kan je daar iets mee. Gelukkig Nieuwjaar.'

Pour un flirt

Ariejan Korteweg

(Zoekt in zakken, beklopt voering. Vergeefs.)

Sinds ik in Den Haag werk, overkomt me dat vaker. Papieren kwijt. Ook in de computer raken dingen zoek; dan moet er een expert in oude software aan te pas komen. Eenmaal boven water blijkt het allemaal anders te zitten dan je ooit dacht.

M'n geheugen is ook minder geworden, veel beloften onderweg kwijtgeraakt. Dit kon weleens de zwaarste columnistenmarathon uit mijn loopbaan worden. (Vindt papier, leest voor:)

Ik wil hier de eerste dode van dit nieuwe jaar herdenken. Michel Delpech is zijn naam. Toen ik als correspondent naar Frankrijk vertrok, was Pour un flirt avec toi het eerste lied op ons gezinsrepertoire. Als het in de auto klonk, bleven we doorzingen, ook na het parkeren. Compleet met trompetjes.

Ik weet zeker dat we het hier met z'n allen zo zouden kunnen zingen.

Delpech was een dwarsvlieger, die liedjes over de tijdgeest maakte. Over Marianne, die met vijf kinderen aan haar rokken het volle leven omarmt. 'En criant dessus les toits. Ça ira! Ça ira! Toute la vie!'

Dat is meteen mijn wens voor de Haagse politiek in 2016: minder cijfers, meer overtuigingen - gemakkelijker te onthouden ook. Eerst bedenken wat je wilt. Dan pas uitrekenen of het kan. Precies omgekeerd van wat doorgaans gebeurt.

Ça ira. Het komt goed, een leven lang. En o ja: een verplichte geheugentraining voor alle Binnenhofbewoners. Ik doe mee.

De catwalk is een glazen bol

Arno Kantelberg

Voorspellen is moeilijk, zoals een oud-Arabisch gezegde ons leert, vooral daar waar het de toekomst betreft. Maar in de branche waarin ik me mezelf alweer iets te lang terugvind, trekken we ons van oud-Arabische gezegden helemaal niks aan. In de wereld van de fashion is voorspellen een fluitje van een cent; ik weet al op de centimeter af wat 2016 ons gaat brengen (de comeback van het witte overhemdm/v), want dat heb ik vorig jaar in Parijs gezien. En als u volgende week in Milaan bent, ziet u wat u in 2017 aan gaat trekken. De catwalk is een glazen bol; etalage van de winkel die toekomst heet.

Maar dat slaat allemaal dood als bier in een vet glas als we te lande niet de eigenschap herijken die door Gregorius ten onrechte als de ergste van de zeven hoofdzonden werd gepositioneerd: ijdelheid. Lucifer transformeerde ervan in Satan (naar verluidt, hè), maar de Nederlandse man zou van een toefje meer ijdelheid een stuk opknappen. Maak daar maar een toef van, eigenlijk. 'In het hokje is óók een spiegel', vertelt de jonge Joop van Santen in Theo Thijssens Het taaie ongerief. 'En als ik daar mezelf in zie, met broek en al, dan word ik stil van eerbied. Nooit heb ik geweten dat ik zó volmaakt was.' Ik wens iedereen een beetje meer Joop toe.

Ruim de helft

Arnon Grunberg

Van mijn voorspellingen die ik verleden jaar deed, kwam ruim de helft uit. Griekenland verliet de eurozone niet. Anders dan in 2014 hadden we in Nederland in 2015 geen dag van nationale rouw en er kwam geen nieuwe Gaza-oorlog.

De voorspellingen die niet klopten: de olieprijs zou niet verder zakken, dat deed hij wel. De dollar zou niet onder de grens van 1,15euro gaan. Dat deed de dollar wel.

De voorspellingen voor 2016: Trump wordt presidentskandidaat voor de Republikeinen. Hij wint de verkiezingen niet, maar zijn nederlaag is kleiner dan verwacht. De Republikeinse Partij is verscheurd.

Wederom geen dag van nationale rouw in Nederland. Geen Gaza-oorlog.

Er vinden twee relatief grote terroristische aanslagen plaats. De reacties op de aanslagen van alle kanten zijn genoegzaam bekend.

De FIFA blijft corrupt.

En mensen die willen doen alsof ze geëngageerd zijn zeggen ook in 2016: 'Ons land gaat naar de klote.'

Tandenstokers

Sylvia Witteman

Omdat ik geen visie had op 2016 ging ik mijn bureaula opruimen. Het viel niet tegen: vier verlopen Artis-jaarkaarten. Een duimgrote miniatuur van een rol Bolletje-beschuit. Een plastic kotsplak met levensechte stukjes en brokjes. 112 euro aan kleingeld.

Een rood halsbandje van mijn achterlijke kat Lola. Een zogeheten 'wellnesstampon' van het merk Beppy. Ongebruikt. Een doosje kunstwimpers. Ongebruikt. Een Delftsblauw porseleinen jeneverhuisje van de KLM. Nog verzegeld, maar tóch leeg. (dat zijn erge dingen).

Een briefje van mijn dochter waarop staat dat 'ze het niet zo bedoeld heeft'. Een rode nylon onderbroek met witte nopjes. Een uitgescheurd recept voor Poolse zuurkool dat ik al lang uit mijn hoofd ken. Twéé kleine, plastic struisvogels, waarvan één met een gebroken nek. Een super-8-filmcassette uit de vroege jaren zeventig die nooit ontwikkeld is. Een plakbandhouder in de vorm van een kikker. Een luciferdoosje van hotel Opera in Boekarest. Een azuurblauw, zijden poppenkimonootje. Een paar honderd gebruikte tandenstokers.

Die tandenstokers gooide ik weg. De rest stopte ik terug in dat laatje. Het waren tenslotte allemaal fijne spullen. 'Onderzoek alles en behoud het goede', staat er in de Bijbel.

En daar houd ik mij aan.

Heftig

Aaf Brandt Corstius

Ik heb in 2015 een belangrijke voorspelling gedaan die nu al is uitgekomen. Mijn voorspelling zal doorwerken in het komende jaar, of de komende jaren, want hij gaat over onze toekomstige leiders.

Als ik iets over de toekomst wil weten, kijk ik naar mijn kinderen. Zij weten wat er speelt en wat er gaat spelen. Ze verplaatsen zich al tijden op zilveren schoenen met wieltjes in de hak en ze wisten jaren eerder dan ik wat een in-app purchase was.

Mijn kinderen zijn fan van Freek Vonk en Jill. Mijn zoon is fan van Freek, mijn dochter van Jill. Freek is de man van de wilde dieren (en ooit van Eva Jinek). Jill - geen achternaam nodig - is een vrouw die knutselt op tv.

Freek en Jill zijn jong, charismatisch en mooi. Hij kan alles met dieren, zij kan alles met verf en Pritt. Samen kunnen ze dus alles.

Op 15 juni 2015 schreef ik in deze krant dat als Jill iets met Freek zou krijgen, zij op werelddominantie zouden afstevenen.

In een Telegraaf-stukje van 23 december 2015 las ik: 'Freek Vonk is weer aan het daten geslagen. De bioloog werd vorige week in Hilversum zoenend gespot met presentatrice Jill Schirnhofer. Bronnen melden aan Privé dat de zoenpartij er nogal heftig aan toe ging.'

De Rolls-Royce van Memphis

Paul Onkenhout

We hadden de hoed al, van Memphis Depay, en de gouden grill die zijn ondertanden bedekte. Eind vorig jaar kregen we er een auto bij, een Rolls-Royce Phantom Drophead Coupé. Waarde: ruim 600 duizend euro.

Daarbij zinkt een hoed, welke hoed dan ook, in het niet, hoewel we er wel een verrukkelijke samenspraak aan overhielden. Wat doet een man met een hoed, vroeg Studio Sport-verslaggever Bert Maalderink toen de 21-jarige voetballer annex fashionista arriveerde bij het hotel van het Nederlands elftal. Ja, zei Depay, 'wat doet een man met een hoed? Die zet hij op.' Een sterk antwoord.

Depay reed met de Rolls-Royce Phantom Drophead Coupé ter waarde van ruim 600 duizend euro naar de training. De timing was opvallend, mede door een fout van hem had Manchester United de dag tevoren met 2-0 verloren van Stoke City. Prompt ging het ook weer over die hoed, maar die hoed is passé, het gaat nu om auto's.

In de film over het leven van Cristiano Ronaldo is voor een van de scènes gefilmd in de garage van zijn huis in het dorpje Pozuelo de Alarcón, niet ver van Madrid. In de garage staan een stuk of tien auto's, één plek is onbezet. Aan zijn zoontje, die trouwens Cristiano Ronaldo junior heet en 5 jaar oud is, vraagt hij welke auto ontbreekt.

Junior: 'De Rolls-Royce?' Senior: 'Nee!' Junior: 'De Porsche?' Senior: 'Nee!' Goed kijken!' De kleine Ronaldo peinst even en ontspant daarna zichtbaar. 'Oh, ja. De Lamborghini!' Senior: 'Goed zo. Die krijgt vandaag nieuwe banden.'

Vergeet de hoed. In het voetbal wordt 2016 het jaar van de auto.

Twee soorten

René Cuperus

Er zijn twee soorten mensen: media-optimisten en media-pessimisten. Elke soort reageert op een andere manier op het nieuws dat in enorme hoeveelheden over ons wordt uitgestort.

Je hebt mensen die in elk nieuwsincident hun voorgevoel bevestigd zien over de richting waarheen onze samenleving zich beweegt. En je hebt anderen die vooral redeneren vanuit concrete ervaringen. Die hun eigen leven als maat nemen, en niet de belevingswereld van de media. En die zo de alarmsignalen van het nieuws weten af te zwakken.

In 2015 ben ik iets te veel de mediajunk geweest die incidenten en gebeurtenissen in zijn hoofd aaneenreeg tot gitzwarte trends. De huidige tijd is niet lekker voor mensen met een lichte hang naar cultuurpessimisme. Ik ben, vrees ik, een 'post-Holocausthistoricus' die onbewust alles afmeet aan de vraag: wijzen de actuele maatschappelijke ontwikkelingen weg van een herhaling van de 20ste-eeuwse barbarij van Wereldoorlogen en Holocaust, of wijzen de trends juist in die verkeerde richting, en staat het Nie Wieder onder druk?

Dan zijn deze tijden niet vrolijk stemmend. We zien de opmars van neonazi's in Duitsland. We ervaren islamitische terreur. En er is de terugkeer van sociaal-economische ongelijkheid.

In 2015 ben ik daar somber van geworden. En heb ik me iets te weinig laten ontregelen door alledaagse ervaringen. In 2016 probeer ik een betere balans na te streven tussen levenswerkelijkheid en mediawerkelijkheid. Geen naïef optimisme, maar ook geen in de toekomst geprojecteerde apocalyps.

Dat zou te merken moeten zijn aan mijn columns. Op een iets vrolijker 2016!

Armer maar tevredener

Peter de Waard

De wereld is nooit zo vredig geweest, de criminaliteit nooit zo laag, de zorg zo goed en de kansen zo groot.

Tegelijkertijd is de woede nooit zo massaal geweest en het wantrouwen zo algemeen. Wie de schrijfsels op internet leest, vermoedt een hel op aarde. Continu schiet men uit pure razernij uit de slof. Energiebedrijven, de telecom, de verzekeraars, de banken, het openbaar vervoer en de overheden: ze draaien mij een poot uit. Altijd betaalt de buurman minder aan gas, de zorg en de trein.

In de jaren zeventig kostte vijf minuten bellen naar Canada een weekloon. De postzegel werd elk jaar drie cent duurder. Maar niemand klaagde. Tante Pos rukte net als Vadertje Staat ook een poot uit maar voor iedereen even groot. Het elektriciteitsbedrijf, de giro of het ziekenfonds waren bureaucratische instellingen met te veel mensen in dienst die al om drie uur naar huis gingen. Dat moest anders: lean & mean. Vadertje Staat en Tante Pos werden Stiefmoeder Markt. Nederland werd er rijker door maar wel bozer.

Sinds Paars de marktwerking doorvoerde, is een doolhof ontstaan van tarieven, voorwaarden en uitzonderingen. Giroblauw werd ING-oranje, de NS kreeg daluren, de bank ging tarifiëren en de zorgverzekeraars zetten een puzzelpolis voor. Niets maakt zo onzeker als de werking van de markt. De irritatie daarover speelt Geert Wilders meer in de kaart dan de vluchtelingenstroom. Als Stiefmoeder Markt wordt ingeruild voor Vadertje Staat, worden we armer maar tevredener.

Uitzicht op Holland

Toine Heijmans

Rijdend door Holland zie ik wenkende Tesla's

Belastingvrij over vijfbaans asfalt gaan

Machtige windmachines illegaal klapwiekend

In de tuin van een wethouder staan

En in een geweldige ruimte van steden en dorpen

Zie ik het leven van Yunus uit Latakia op dat

Van Johnny uit Geldermalsen slaan

In alle gewesten roken schoorstenen hard

Hun pluimen cannabis

Voetballers in Prada, verzwaard met goud

Alsof er met hun voetbal niks mis is

Het landschap verkavelt langs de kalklijnen

Van de bureaucratie die brieven aan burgers laat sturen door

Computers en printers die niemand ooit ziet

Documenten weglakt met de zwarte stiften van de macht

En in zijn toren staat

De premier van álle VVD'ers hij

Staart in zijn medaillespiegel, voelt zich

Dafne Schippers drinkt Heineken in zijn eigen Holland House

Met Edith Schippers en proost!

Op haar premiersbestaan.

Hier maken politici geen fouten hier zijn ze enkel beeld

Bevlogenheid allang in dampen gesmoord

Op het water van Holland staan rode koppen

Van het wordt nooit wat, het is nooit niks de dikke ikken

Slikken gratis geld

Hier kweekt men de jij-bak, de andere soort

Heeft het altijd gedaan

De lucht hangt er laag

De kou krimpt de mensen

De stem van het volk met zijn eeuwige rampen

Gevreesd en gehoord.

Hoogtepunten

Asha ten Broeke

Vorig jaar was de columnistenmarathon enkele dagen na Charlie Hebdo; nu slechts enkele weken na Parijs. Dat geeft me het gevoel dat ik iets zwaarmoedigs en geopolitiek-betekenisvols zou moeten zeggen. Maar eigenlijk wil ik liever een ander onderwerp aansnijden: zelfbevrediging. Soloseks verdient een lofzang. Het is gratis. Het is lekker maar je wordt er niet dik van. Er is geen risico op ongewenste zwangerschap, soa's of seksueel geweld.

Graag wil ik 2016 uitroepen tot het Jaar van de Masturbatie. Laten we handwerken weer tot verplicht schoolvak maken. En waarom noemt de regering deze budgetneutrale volksgezondheidsinterventie niet vaker? Ik heb hoge verwachtingen van de Troonrede.

Vorig jaar betoogden diverse denkers, Parijs indachtig, dat religie weg moet. Zelf vond ik de stap van terrorisme naar godsdienst altijd wat groot, totdat ik me realiseerde dat vrijwel elk geloof anti-masturbatie is. Dat biedt kansen. Het propageren van soloseks kan de kiem leggen voor religieuze hervorming. De overheid kan radicaliserende jongeren aanmoedigen om er eerst eens rustig over te masturberen. Ik zie ook geopolitieke voordelen. Wie wil zich nou opblazen als er een leven aan hoogtepunten wacht? Het woord zegt het al: zelf-be-vrede-ging.

Laat ons alvast het goede voorbeeld geven. Vrije Nederlanders: gaat heen, en bevlekt uzelve.

In 2016...

Aleid Truijens

Gaat het eindelijk eens lekker vriezen.

Eten we gewoon weer brood.

Is blauw het nieuwe zwart;

klein het nieuwe groot;

en zwijgen het nieuwe delen.

Wagen we ons weer in de enge offlinewereld;

flirten we dapper in het wild.

Mogen we ook falen en mislukken.

Is goed genoeg weer goed genoeg

Doet niemand meer zijn ding, of zijn plasje erover.

Houden we op met inregelen, uitrollen, kantelen, aanvliegen en uitnutten,

Werken we niet hands-on, in sprankelsessies, appeltje-eitje of bila.

Zetten we mensen niet in hun kracht maar helpen we ze.

Krijgt oma geen knuffelrobot maar een knuffelmens.

Zijn we een tikje minder hysterisch, maar mogen we bang zijn als we bang zijn.

Zijn aanslagen zó 2015.

Raakt het bomvest uit de mode,en blijft elk hoofd op de bijbehorende romp.

Zegt niemand meer #geenhaat als hij stikt van de haat.

Mogen we voluit treuren om de dood, het doodgaan en de doden.

Strijken de goden over hun hart.

Zijn mijn liefsten gezonderen zo gelukkig als maar kan.

Blijft onze kat Knor toch in leven.

Dansen de muizen zorgeloos op tafel,

zingen zij ieder hun eigen lied,

en drinken zij schuimwijn uit volle roemers.

Wordt het hoe dan ook een episch jaar.

En krijgt de twijfel toch weer gelijk.

Jaar

Jean-Pierre Geelen

Nog maar tien dagen bezig en nu al verwarring: van wie ís dit jaar eigenlijk? 2016 is het Jaar van het Boek. Jet Bussemaker opende het zelf, dus het moet wel waar zijn.

Niet: dit is het Jaar van Jeroen Bosch. 500 jaar dood, nu springlevend in Den Bosch.

Maar 2016 is ook al het Jaar van de Aap, zegt de Chinese dierenriem. Oorlog in de jungle, waar vogelbeschermers 2016 al tot het Jaar van de Kievit hebben verklaard. Een sympathieke pechvogel die achteruit vliegt.

2016 wordt het 'jaar van de overwinning' op IS, zegt Irak. Maar het wordt ook het jaar van de 'ergernis en irritatie'. Over de trein, zeggen reizigersorganisatie Rover.

Tot zover geen nieuws.

Een trendwatcher - die ervoor heeft doorgeleerd - voorspelde dat 2016 het jaar wordt van 'het polderpositivisme'. Houd u vast: er nadert een 'positieve upswing', het 'jarenlange economische zaagtandherstel zet zich voort in een stijgende lijn'.

Toch zet ik in op de Verenigde Naties, die 2016 Jaar van de Peulvrucht hebben gedoopt. U leest het goed: de peulvrucht. Arme doperwt, peultje en kapucijner. 'Hun voedingswaarde wordt niet algemeen erkend', jammerde de FAO.

Het is nu officieel: 2016 is het Jaar van de Dronken Aardbei.

Wijze les

Peter Middendorp

En, vroeg mijn therapeut aan het begin van het jaar, hoe bevalt het leven zonder alcohol?

Nou, zei ik. Vooraf was ik nogal bang dat ik het niet meer leuk zou vinden om met mijn vrienden naar het café te gaan, maar ze vinden het niet meer leuk om met mij naar het café te gaan.

Wat ze wel doen, tegenwoordig, is vragen of ik mee ga lunchen. Met een koude gember-smoothie tegen de kater, want de avond ervoor zijn ze dronken geworden van heel goede wijn. Met wie? vraag ik. O, die ken jij niet.

Lunchen, weet je wel. Met sla en tomaten. In Groningen. In Groningen lunchen we helemaal niet. Mijn dochtertje van 4 zegt ook: maar papa, je bent toch verdomme geen hómo?

Hoho, zei ik. Wat is dat voor taal? Er is niets mis met homoseksualiteit, hoor. Papa had zelf ook best homo willen zijn. Hij heeft het ook weleens uitgeprobeerd, maar het beviel niet zo. Dus laat dat een wijze les voor je zijn, jongedame: laat je nooit door een of andere mislukte banketbakker zomaar in je kont neuken!

Niet zonder glijmiddel tenminste, zei ik ook tegen de therapeut, of vaseline. Ja, neem dan een drogist.

De, die, het, dat

Martin Sommer

Ik las in de terugblik op 2015 dat Hugo Walker is overleden. Hugo Walker was sportjournalist en beroemd omdat hij 'komt dat schot' had gezegd. Ik weet niet of ik beroemd zou willen worden omdat ik 'komt dat schot' had gezegd. Toch was hij daarmee een voorloper.

Bij Hugo Walker is de woordinflatie begonnen. Vroeger had je de en het. Bescheiden lidwoorden die nimmer woord van het jaar zullen worden zoals het uitsloverige sjoemelsoftware. Let maar op. De en het staan bijna op de lijst van uitgestorven woorden. Ze hebben plaats gemaakt voor die en dat. Wie geen herrie maakt, wordt immers niet gehoord. Komt het schot, daar hebben we niks aan. Dat wordt komt dát schot. Natuurlijk.

Alles is die en dat geworden. 'Die pleister, die ongeschoren kop, die vermoorde onschuld', las ik in mijn krant. Het stond in een stuk over Sepp Blatter. Taalvernieuwingen beginnen vaak in de sportjournalistiek. Vooral op radio en televisie, waar men veel moet praten en weinig tijd overhoudt om na te denken. Ik luister in de ochtend naar Radio1, waar een zekere Guido me sportief bijlicht. Tien minuten zendtijd, nul lidwoorden.

Is dit een waarschuwing voor verruwing der zeden? Uiteraard. Is dit een monumentje voor een bedreigde woordsoort? Zeker. Maar bovenal is het een pleidooi voor een puntige taalrubriek in de Volkskrant.

Haagse dooddoeners

Teun van de Keuken

Het tot vervelens toe terugkijken in december gaat elk jaar naadloos over in het stomvervelende vooruitkijken in januari. De kranten, radio- en televisieprogramma's moeten vol, niet waar. Het enige wat daar aangenaam aan is, is de voorspelbaarheid. Je weet waar je aan toe bent als je het dagblad openslaat. In deze verwarrende wereld kan dat prettig zijn.

Ook politici kijken graag vooruit. De ongewisse toekomst is vager en minder gevaarlijk dan het verleden waarin de mooie toekomstplannen van nóg eerder al zijn gesneuveld. Voor 2016 verwacht ik dezelfde Haagse dooddoeners als afgelopen jaar. Reken op dit soort gesprekken:

'Heeft u spijt van de ernstige fout die u het afgelopen jaar heeft gemaakt?'

'Ik houd niet zo van terugkijken, ik kijk liever vooruit.'

'Áls u in de toekomst weer voor zo'n keuze komt te staan, zou u dan hetzelfde doen?'

'Ik houd niet van als-vragen.'

'U wilt niet terugkijken en ook niet vooruitkijken. U kunt toch wel zeggen of u spijt heeft?'

'Hoewel ik zelf vind dat ik niks verkeerd heb gedaan, heb ik gemerkt dat er een beeld is ontstaan dat ik fouten heb gemaakt. Als dit beeld bij mensen leeft, dan heb ik hier uiteraard spijt van.'

Goede voornemens

Margriet Oostveen

Van mensen met goede voornemens houd ik het meest, vooral als het dezelfde zijn als vorig jaar. Durf ook eens te mislukken. Maak voornemens.

Ik neem me voor niet bang te zijn. Voor een beetje visie draai ik mijn hand niet om. Alles komt altijd weer terug. Hier dus twintig voorspellingen.

In 2016 keert na Zwarte Piet en Michiel de Ruyter ook Gerard Reve weder in onze culture wars.

Beginnen we de zoveelste discussie over opvoeden.

Opent een all you can eat-restaurant voor superfoods.

Zeggen groentetieners ja tegen mdma.

Wachten verwaarloosde kinderen lang op hulp.

Krijgen kleine vluchtelingen moeizaam onderwijs.

Is de witte man het nieuwe zwart.

Schaffen we inspraakavonden af.

Herrijst Ivo Opstelten in Zutphen.

Houdt Normaal nóg drie afscheidsconcerten.

Eet kunstenares Tinkebell een stukje asielzoeker om u 'bewust te maken'.

Sterft de ironie. Alweer.

Worden Nederlandse winkelcentra één grote pop-upstore.

Speelt uw zoon nóg engere computergames waarvoor u zich schaamt.

Zijn er nieuwe aanslagen. Roepen we niet bang te zijn.

Bedenken voorname columnisten grote woorden.

Groeit de kloof.

Zijn het de stilste Nederlanders die hem met kleine daden overbruggen.

Blijft Armand.

Zal Gerard Cox nog foute grappen maken. En lacht u toch.

Geachte aanwezigen

Simon Hendriksen & Melle Runderkamp

Wij begrijpen dat u bezorgd bent. Die oudere dame achterin, ja u daar met die bril, ik weet niet wat u van plan was te gaan scanderen? Nogmaals: het zou prettig zijn als iedereen de beleefdheid zou kunnen opbrengen om alle sprekers te laten uitpraten. Dank u.

Ook wij maken ons zorgen. Wij zijn zelf ook vaders. Wij lezen ook de krant. Toch willen wij benadrukken dat het niet allemaal gelukszoekers en homohaters zijn. Het overgrote deel van deze mensen bestaat uit rechtschapen, vaak hoogopgeleide columnisten.

Natuurlijk zullen zij proberen hun normen en waarden aan u op te dringen. En natuurlijk zal er met zulke gigantische aantallen af en toe een cartoonist doorheen glippen. Dat risico moeten we dan maar nemen. Maar neemt u van ons aan, ze komen hier echt niet voor hun lol heen. Deze mensen hebben hun gezinnen, hun kinderen achter moeten laten, simpelweg omdat ze geen andere keus hadden (De Betrouwbare Mannetjes kijken de hoofdredacteur aan).

Ook wij hebben geen idee wanneer deze ongekende stroom van (en daar moeten we eerlijk in zijn) voornamelijk mannen, eindelijk ophoudt. Maar wij hebben er net een paar ontmoet, en u kunt uw dochters of desnoods uw vrouwen, straks gerust richting de bar dirigeren. U zult zien dat het over het algemeen keurige mensen zijn.

Aanzuigen

Peter Buwalda

Mijn voornemen voor 2016 is om een gevluchte Syriër te spotten. Dat lijkt me illustratief. Ik heb er nu zoveel over gelezen.

Maar ik zie ze nergens. Terwijl de achterstand van mijn buurt er groot genoeg voor is. En het land maar kraken in zijn voegen, als ik het allemaal goed begrijp.

Soms twijfel ik: zijn ze er wel? Maar dat is natuurlijk onzin, er zijn heus wel vluchtelingen. Je moet alleen de precieze plekjes weten, net als met vreemde vogels.

Soortgelijks heb ik met PVV'ers. Ik ken er nul. Wat best raar is, want als we nou ergens een tsunami van hebben. Iedere vluchteling, heb ik berekend, zuigt tien extreem-rechtse stemmers af.

Aán. Sorry.

Bijna sneu dat Janmaat het niet meer mag meemaken. Dit zijn Hans' postume heydays. Een hek om Europa, blond het nieuwe bruin, z'n malle neefje president van Amerika. Op het strand leest hij Houellebecq.

Mijn eigen portie Janmatisering krijg ik via de Facebookberichten van zijn biograaf. Al mijn dagen beginnen met de complottheorieën en angstvisioenen van Joost Niemöller. Vaak over de vijfde colonne, waarmee hij gematigde moslims bedoelt. Of over miljoenen gelukszoekers.

En wat denk je? Uitgerekend Niemöller zag ik laatst lopen! Dat was wel schrikken.

Betondorp

Eva Hoeke

Een verstandig mens waagt zich niet aan voorspellingen, maar wie in 2015 een kind krijgt - en dat kreeg ik - weet in 2014 al dat 2016 het jaar van de kleine belevenissen zal worden. De Dochter zal gaan lopen, de Man zal gewoon stiekem blijven roken, oma zal met Kerst voor de derde keer op rij beweren dat het haar laatste wel zal zijn en ik zal me tegen die tijd net als duizenden andere moeders afvragen waarom ik in godsnaam nog werk, als de opbrengst met kind en al naar de crèche wordt gebracht.

Voor een bredere blik op de toekomst verwijs ik daarom liever naar de gang van zaken in Betondorp, de Amsterdamse volkswijk waar wij wonen, en waar ook Johan Cruijff en Gerard Reve opgroeiden, die laatste overigens zeer tegen zijn zin. De gebeurtenissen daar staan namelijk min of meer model voor de gebeurtenissen in de rest van het land, en dát geeft de burger moed.

Want in Betondorp zal je ook in 2016 nog gewoon voor de deur kunnen parkeren, de inwoners zullen nog steeds praatjes maken over het weer, de was, de katten en elkaar, en hoewel ze onverminderd bang zullen zijn voor aanslagen zal wijkagent Monique, een lieverd op een dienstfiets, ook dit jaar niets hoeven verijdelen.

Verder zullen er in buurtsuper Oosterwaal gemiddeld twee Volkskranten worden verkocht- per jáár - dus want als er al interesse is in het nieuws leest de Betondorper dat wel in de kleurenkrant - De Telegraaf - en ook die kopen ze niet, want die lezen ze liever in het café, voorzien van gratis commentaar van de kasteleins, jongens die hun hele leven al ellende met moslims voorspellen.

Al staat de hele wereld in de fik, kortom, in Betondorp gebeurt ook in 2016 weer helemaal níks, en voor het eerst in mijn leven klinkt me dat prima in de oren.

Humoristische zelfredzaamheid

Winston Churchill was niet alleen een groot staatsman, hij excelleerde ook als spreker en grossierde in spitsvondigheden. Vermaard zijn Churchills verbale schermutselingen met Lady Nancy Astor, de eerste vrouw in het Britse parlement. Zo beet ze hem eens toe: 'If I was married to you, I would put poison in your tea.' Waarop hij antwoordde: 'If I was your husband, I would drink it.'

Charles de Gaulle was bij lange na niet zo geestig, maar google zijn naam en je vindt een fraaie verzameling bon mots. Idem dito met Konrad Adenauer, Helmut Schmidt en Margaret Thatcher. Ik ga hier niet staan klagen over de huidige generatie Europese leiders. Maar welke andere uitspraak van Angela Merkel kunt u zich herinneren dan 'Wir schaffen das'? En van François Hollande en David Cameron?

Wat we in 2016 het hardst nodig hebben in Europa is meer spitsvondigheid, betere oneliners. Maar misschien moet de humor van onderop komen. Dus hier gaan we:

François en Angela lopen door de Kalverstraat. Zegt Angela: 'Frankrijk en Duitsland trekken nu al zo'n vijftig jaar samen op. Wordt het niet eens tijd voor een vaste verbintenis?' François haalt z'n schouders op: 'Ach, wie wil ons nou nog hebben?'

Heeft u een betere clou? Stuur op naar p.brill@volkskrant.nl en wie de leukste clou inzendt krijgt van mij het Spectrum Citatenboek voor nog meer humoristische zelfredzaamheid.