'Ontslag klokkenluider VUmc is geen incident'

AMSTERDAM - De Inspectie voor de Gezondheidszorg plaatste het VUmc dinsdag onder verscherpt toezicht, nadat het bestuur informatie had achtergehouden over een slepende ruzie tussen specialisten. Daarop ontsloeg het bestuur woensdag hoogleraar en longarts Piet Postmus, die eerder bij de inspectie alarm sloeg over het gebrek aan patiëntveiligheid op de afdeling longchirurgie.

'Dat is hoe het hier werkt', zegt Charlotte Jongmans, sinds 2001 namens vakbond Abvakabo werkzaam in het VUmc. 'Problemen worden onder het tapijt geveegd. Tot het niet meer gaat en de boel ontploft. Dan komt de organisatie met een pavlovreactie. Deze crisis op de longafdeling is het topje van de ijsberg.'

Jongmans bemiddelde afgelopen jaar in 105 arbeidsconflicten. Eerder had ze een gemiddelde van pakweg 70 tot 80 zaken per jaar. 'Het wordt steeds moeilijker voor mensen om in het VUmc een probleem aan de kaak te stellen. Je bent zo je baan kwijt. Ik heb vaak gezien dat medewerkers die misstanden signaleren en er iets van zeggen, dat uiteindelijk met hun ontslag bekopen.'

In andere kwesties komen medewerkers soms op een andere afdeling terecht, of zitten ze met behoud van salaris thuis.

Christelijke traditie

Eerder stelde het VUmc longchirurg Rick Paul op non-actief omdat hij een verdacht sterfgeval meldde bij de inspectie. Die zaak kwam in het nieuws omdat die om topmensen in het ziekenhuis draaide, stelt Jongmans. 'Maar het probleem speelt ook bij verpleegkundigen en werknemers in de ondersteunende diensten.'

Ze werkt ook parttime in het AMC, het andere academische ziekenhuis in de hoofdstad. 'Natuurlijk heb je in het AMC ook onderlinge vetes. Maar daar overheerst meer die Amsterdamse sfeer: maak van je hart geen moordkuil. In het VUmc zit de ouderwetse christelijke traditie diep geworteld. Dat gaat samen met een cultuur waarin veel wordt toegedekt.'

De huidige raad van bestuur onder leiding van Elmer Mulder benadert elk conflict als een incident, terwijl het volgens Jongmans om een structureel cultuurprobleem gaat. 'Ik heb leidinggevenden daar vaak genoeg op aangesproken. Maar je kunt het honderd keer zeggen, er lijkt niks te veranderen. Het zelfreinigend vermogen ontbreekt.'

Hoewel de druk om af te treden toeneemt, houdt de raad van bestuur van het VUmc nog altijd vol dat de problemen worden opgeblazen. Ook de raad van toezicht, sinds 1 januari onder leiding van oud-minister Cees Veerman, heeft tot nog toe niet ingegrepen. Jongmans heeft de indruk dat die raad op grote afstand staat. 'De toezichthouders zijn voor hun informatie afhankelijk van wat de bestuurders hen vertellen.'

Leidinggevenden in het VUmc worden geselecteerd op hun gebrek aan empathisch vermogen, stelt Jongmans. 'Letterlijk zelfs. Een leidinggevende deed bij personeelszaken eens een recruitmenttest. Er werd gezegd: als je van buiten was gekomen, hadden we je in deze functie nooit aangenomen. Je scoort te hoog op empathie.'

Het bestuur wilde donderdag niet reageren op de uitlatingen van Jongmans.

undefined