Ongekende taferelen op het Binnenhof rond Kunduz-debat

Geen scène uit een maffiafilm, maar GroenLinks-fractievoorzitter Jolande Sap, die met haar 10 zetels cruciaal is voor de aanvoerder van het minderheidskabinet. Het is dinsdag, één dag voor het begin van het debat over de nieuwe missie naar Afghanistan. Sap maakt Mark Rutte duidelijk dat hij de steun van GroenLinks wel kan vergeten als het voorstel niet naar haar zin wordt omgebogen.

Het zijn ongekende taferelen dezer dagen in Den Haag. Een kabinet dat op het scherp van de snede onderhandelt met leden van de oppositie. Kamerdebatten waarin ministers zich in alle bochten wringen om zo veel mogelijk volksvertegenwoordigers te overtuigen. Bewindslieden die ter plekke hun plannen wijzigen en hengelen naar de goedkeuring van politieke tegenstanders.

Zeer sporadisch vertoond
Niet meer dan normaal in sommige landen, maar op het Binnenhof decennialang slechts zeer sporadisch vertoond. In Nederland coalitieland werd alles door de samenwerkende regeringspartijen van tevoren dichtgetimmerd in achterkamertjes en in het Torentje van de premier. De oppositie werd steeds cynischer en de burger sceptischer. Dualisme leefde slechts in de dromen van veel politici.

Maar opeens lijkt alles anders. Het heeft er alle schijn van dat het minderheidskabinet van VVD en CDA de politiek een nieuwe dimensie gaat geven. Optimisten zoals de premier zelf voorspelden het al en het gebeurt nu ook echt: de macht is teruggekeerd naar het parlement. Als gedoogpartij PVV een onderwerp niet steunt, zoals deze missie, moet het kabinet bij de oppositie hengelen naar een meerderheid. Kunduz is slechts de eerste in een reeks van zulke onderwerpen. Elke partij kan plots meeregeren. Iedereen kan de doorslag geven.

Dynamische periode
De hoofdrolspelers zelf hadden het deze week misschien wel het eerste in de gaten. 'Volgens mij zijn we begonnen aan een heel dynamische periode in de politiek', zegt Kamerlid Nebahat Albayrak (PvdA). 'Veel valt niet te voorspellen nu. Als er geen blauwdrukken zijn, moet je het in de praktijk ervaren. De keerzijde voor het kabinet is wel dat het elk moment fout kan gaan.'

D66-leider Alexander Pechtold ziet iets opbloeien van de politiek die D66 veertig jaar geleden voor ogen stond: 'Elke partij heeft nu echt iets te zeggen. Je hebt invloed. Vroeger zat je drie maanden met een kabinet over een komma te onderhandelen, nu heb je in een dag een missie aangepast.'

Leuker en ongewisser
Zelfs Henk Jan Ormel van het CDA, de partij die zo lang glorieerde met dichtgetimmerde regeerakkoorden, vindt de politiek 'leuker en ongewisser' geworden. 'Het primaat van de politiek ligt nu waar het hoort te liggen: in het parlement.' En de betrokken bewindslieden, die plots zo weinig zekerheden meer kennen? Hans Hillen, minister van Defensie, is vooral enthousiast: 'Ja, dit is spannend en heel creatief. Dit zijn niet mijn vervelendste ervaringen als politicus.'