Onduidelijkheid over lot Azovstal-soldaten, 959 Oekraïense militairen in Russische handen

Een akkoord over de ontruiming van de belegerde staalfabriek kwam maandag tot stand na internationale bemiddeling. Nadat de eerste militairen het complex hadden verlaten, liet Oekraïne doorschemeren dat er een ruil in de maak was met Russische krijgsgevangenen. De plaatsvervangend ambassadeur van Rusland bij de VN, Dmitri Poljanski, ontkent dat. ‘De Azovnazi’s hebben zich onvoorwaardelijk overgegeven.’

Volgens de Russen hebben de leden van het Azovbataljon, dat samen met mariniers de fabriek verdedigde, extreem-rechtse sympathieën. Kyiv ontkent dit. De eenheid werd jaren geleden opgericht door rechtse militieleden, maar zou een ingrijpende verandering hebben ondergaan. Ze maakt nu deel uit van de Nationale Garde.

Waar Rusland onduidelijkheid zaait over een gevangenenruil, zegt de Oekraïense staatssecretaris van Defensie, Hanna Malyar, dat er onderhandelingen gaande zijn met Moskou. Volgens vicepremier Iryna Veresjtsjoek wil de regering met name de gewonde soldaten vrij krijgen zodra hun gezondheidssituatie is verbeterd. Onder de 264 militairen die Rusland maandag afvoerde naar gebied dat in handen is van pro-Russische separatisten, bevonden zich 53 gewonden.

Oude strafkolonie

Uit cijfers die het Russische ministerie van Defensie woensdag bekendmaakte, zou blijken dat vrijwel alle Oekraïense soldaten de fabriek van Azovstal hebben verlaten. Alleen al de afgelopen 24 uur waren het er 694. Voor de evacuatie maandag begon, werd het aantal militairen in de fabriek geschat op 600 tot 1.000. Maar omdat de belangrijkste commandanten woensdag nog niet naar buiten waren gekomen, kon Rusland de slag om Marioepol nog altijd niet officieel beëindigen.

De gewonde soldaten – 80 volgens de Russische cijfers – zijn overgebracht naar een ziekenhuis in de stad Novoazovsk, ten oosten van Marioepol. De rest is volgens berichten vastgezet in een gevangenis vlak bij Donetsk. Dat vergroot de zorgen in Oekraïne of ze wel goed worden behandeld en wat hun te wachten staat. President Volodymyr Zelensky probeerde de ongerustheid over het lot van de gevangenen te temperen. Hij benadrukte dat ‘de invloedrijkste internationale bemiddelaars’ waren betrokken bij het zorgen voor hun veiligheid.

Ondervragen

Ook het Kremlin zei dinsdag dat er geen reden is voor ongerustheid. President Vladimir Poetin verzekert dat Rusland de Oekraïners volgens het internationaal recht zal behandelen. Wel wil een onderzoekscommissie de militairen ondervragen, meldt het Russische persbureau Tass. Dit vanwege een onderzoek naar ‘misdaden van het Oekraïense regime’.

Russische parlementariërs hebben er dinsdag voor gepleit de Oekraïense soldaten te berechten voor oorlogsmisdaden. Zij willen een resolutie indienen waarin ze de regering oproepen af te zien van een gevangenenruil met Kyiv.

Ook op sociale media groeit de druk op Moskou om de Oekraïense soldaten niet vrijuit te laten gaan. Op Russische Telegramkanalen klinkt luide kritiek op het besluit van de regering om met Kyiv te onderhandelen over beëindiging van de strijd bij Azovstal. Het Russische leger had de gevechten bij de fabriek de laatste weken juist opgevoerd om het verzet te breken.