Nieuws
Onderzoekscentrum voor Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne opent in Den Haag
Den Haag krijgt een internationaal centrum voor vervolging van Russische ‘agressie’ tegen Oekraïne. Dat heeft voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen donderdag tijdens haar bezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kyiv bekendgemaakt.
Volgens Von der Leyen kan dit zogeheten International Centre for the Prosecution of the Crime of Aggression (ICPCA) ‘heel erg snel’ aan het werk. Het centrum gaat het verzamelen van bewijsmateriaal voor Russische wandaden coördineren en aanklachten ‘voor een toekomstig tribunaal’ voorbereiden.
De EU en individuele lidstaten zinnen al langer op manieren om Oekraïne te helpen met het berechten van Russen die tijdens de inval van Oekraïne wandaden plegen. De Oekraïense regering stelde in november 2022 voor een voorlopig aanklagerskantoor op te zetten om bewijs te verzamelen voor zaken tegen Rusland. Om de opdrachtgevers en eindverantwoordelijken in het Kremlin te berechten, is echter een apart internationaal ‘agressietribunaal’ nodig en dat bestaat nu nog niet.
Het tevens in Den Haag gevestigde Internationaal Strafhof (ICC) onderzoekt sinds maart vorig jaar al misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden door Rusland. Daarbij gaat het vooral om individuen die daadwerkelijk misdrijven op het slagveld in Oekraïne hebben gepleegd. Het Strafhof heeft echter geen jurisdictie om Rusland voor agressie tegen Oekraïne te vervolgen, omdat zowel Rusland als Oekraïne het ICC niet erkent. Daardoor is er nu nog geen instelling met een mandaat om diegenen te vervolgen die verantwoordelijk zijn voor het begin van de agressie. Binnen de EU gaan er steeds meer stemmen op om daarvoor een apart tribunaal in het leven te roepen.
Volgens minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken is het nieuwe centrum een belangrijke stap richting zo’n tribunaal. Dat krijgt dan de taak ‘de moedermisdaad’, het beginnen van een oorlog, te berechten. Volgens de bewindsman is het ‘absoluut’ nodig dat de Russische president Vladimir Poetin daar als hoofdverantwoordelijke voor de rechter komt, al erkent Hoekstra dat dit niet gemakkelijk is. ‘Bij dit soort oorlogen slaag je er zelden in om ook maar een fractie van de verantwoordelijken naar een rechtbank te krijgen’, aldus de minister.
Het nieuwe centrum werkt nauw samen met het Europese agentschap Eurojust in Den Haag, dat ook betrokken is bij eerder in gang gezet onderzoek naar Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne. Dat wordt samen uitgevoerd met het tevens in Den Haag gevestigde Internationaal Strafhof (ICC), dat onder meer optreedt tegen genocide. Met het nieuwe onderzoeks- en vervolgingscentrum ICPCA ontstaat een driehoek die een begin kan maken met de lange juridische procedures om Rusland uiteindelijk ter verantwoording te roepen.
