Onderzoek Sociale Zaken toont aan dat er nog volop gediscrimineerd wordt door uitzendbureaus

Uitzendbureaus zijn nog steeds op grote schaal bereid om te discrimineren bij het bemiddelen van werknemers. Vooral bureaus die geen lid zijn van een brancheorganisatie gaan in op discriminerende verzoeken van werkgevers die bijvoorbeeld liever geen Nederlanders van migrantenafkomst binnen willen hebben.

Dit blijkt uit onderzoek dat staatssecretaris Tamara van Ark (VVD) donderdag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Zij kondigt een wetswijziging aan die werkgevers verplicht om bij werving en selectie discriminatie te voorkomen. De Inspectie SZW van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat naleving van deze maatregel controleren. Discriminatie is bij wet verboden.

De inspectie voerde dit voorjaar met mystery guests een telefonisch onderzoek uit onder de bijna 20 duizend niet-georganiseerde uitzendbureaus, die eenvijfde van de uitzendmarkt in handen hebben. ‘Uit de totale steekproef blijkt dat 40 procent van de discriminerende verzoeken van potentiële opdrachtgevers gehonoreerd wordt’, concludeert de inspectie. Het gaat om discriminatie op basis van afkomst waarbij Nederlanders van migrantenafkomst worden geweerd. Het merendeel, 70 procent, van de uitzendbureaus vraagt niet naar de reden van het verzoek. Slechts een miniem aantal, 10 procent, kondigt aan met een leidinggevende in beraad te gaan over het verzoek. Eenderde van de bureaus laat wel weten dat het verzoek in strijd is met de wet.

Een greep uit de reacties: ‘Ik vroeg om iemand van Nederlandse nationaliteit, waarop de medewerker heel duidelijk antwoordde dat dat zonder meer mogelijk was.’ ‘Ik gaf aan dat wij slechte ervaringen met mensen van buitenlandse afkomst hadden en ik vroeg of hier bij de selectie rekening mee gehouden kon worden. De medewerker gaf aan dit te begrijpen en gaf toe dat zij zelf ook rekening houden met bepaalde criteria bij buitenlandse mensen, waarbij heel duidelijk gekeken wordt naar kennis van de Engelse taal en het begrijpen van het vakjargon. De medewerker gaf aan dat zij in ieder geval hun best deden om de meest geschikte kandidaat te vinden.’ Maar het kan ook anders: ‘De medewerker legde na mijn vraag uit hoe het bedrijf te werk gaat en dat hij niet in kon gaan op mijn verzoek, vanwege het feit dat dit wettelijk niet mag en dat hij en het bedrijf hier ook niet achter staan.’

Verbijsterd

Bij de uitzendbureaus die lid zijn van een brancheorganisatie liggen de percentages lager. Deze georganiseerde bureaus hebben 80 procent van de uitzendmarkt in handen. Bij de grootste club, de ABU, die zelf onderzoek deed, is 13 procent bereid om in te gaan op discriminerende verzoeken van werkgevers. Bij de tweede, de NBBU, gaat het om 26 procent. Sinds begin dit jaar moeten leden van deze organisaties ‘actief antidiscriminatiebeleid’ voeren. Volgens Van Ark blijkt dat ‘nog veel werk verzet moet worden om te komen tot afdoende beleid om discriminatie in het werving- en selectieproces te voorkomen en tegen te gaan’.

Arbeidsmarktdiscriminatie is een hardnekkig probleem. Vorig jaar belde televisieprogramma Radar namens een fictief bedrijf 78 Nederlandse uitzendbureaus en vroeg of er bij het voordragen van sollicitanten rekening kon worden gehouden met ‘een vervelende ervaring met Marokkanen, Surinamers of Turken’. Zo’n verzoek is in strijd met de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Toch liet 47 procent van de ondervraagde uitzendbureaus weten de vraag mee te nemen bij de selectieprocedure.

Dat leidde tot geschokte reacties van politici en brancheorganisatie ABU. Het College voor de Rechten van de Mens liet weten ‘verbijsterd’ te zijn over deze vorm van arbeidsmarktdiscriminatie. Werkzoekenden van migrantenafkomst klagen al jaren dat ze vaker dan autochtone Nederlanders worden afgewezen bij sollicitaties. Randstad Groep Nederland, met Randstad en Tempo-Team het grootste uitzendbureau van Nederland, ging daarna een antidiscriminatietraining geven aan zijn drieduizend medewerkers.