OMT-experts leggen de bal bij de burger: ‘doe gewoon weer een mondkapje op in de winkel’

Op 5 november evalueert het kabinet de huidige coronamaatregelen. Maar nu het aantal besmettingen weer snel oploopt, nemen ook de zorgen toe. Zo trokken zaterdag in Trouw de ziekenhuisbestuurders aan de bel. Vrijdag werden 139 nieuwe ziekenhuisopnames gemeld, het hoogste aantal sinds mei. Het totale aantal coronapatiënten in de Nederlandse ziekenhuizen steeg zaterdag naar 703. Wat de ziekenhuisbestuurders betreft moet het kabinet al eerder ingrijpen om te voorkomen dat de zorg overbelast raakt.

Ze zijn niet de enigen die bezorgd zijn. OMT-leden Diederik Gommers, Marion Koopmans en Marc Bonten verwachten bijvoorbeeld dat de verplichte horecasluiting om middernacht voorlopig nog niet van de baan is. Mogelijk moet er zelfs weer ‘verder aan de rem getrokken worden’, zegt Koopmans, die naast OMT-lid ook hoogleraar virologie is aan het Erasmus MC.

Maar hoe? En welke maatregelen zijn verstandig?

‘De situatie is dat momenteel 179 mensen met een coronabesmetting op de ic liggen. In onze prognose van 8 oktober hadden we een piek van 180 coronapatiënten op de ic pas in januari verwacht. Als je dat hoort, denk je: het gaat nu helemaal mis’, zegt Gommers, die naast OMT-lid ook als ic-arts werkt in het Rotterdamse Erasmus Medisch Centrum.

‘De vraag gaat zijn hoe het aantal besmettingen zich de komende weken verder zal ontwikkelen, en hoeveel rek de ziekenhuizen nog hebben. Dat zal bepalend zijn voor hoe, en hoe snel er ingegrepen moet worden’, voegt arts-microbioloog Marc Bonten toe.

Horeca

Komende week komt het OMT bijeen om de meest recente cijfers te analyseren, en op basis daarvan het kabinet te adviseren. ‘Ik wil nog niet speculeren over de discussie die we komende week met elkaar zullen hebben’, zegt Koopmans.

Ze hopen dat nieuwe maatregelen voorkomen kunnen worden. ‘Het overgrote deel van de mensen op de ic’s is niet gevaccineerd. Als je nu weer generieke maatregelen neemt, krijg je alleen maar verdere polarisatie’, zegt Gommers. Hij vindt het een lastige situatie, een waarbij de emoties snel oplopen. ‘De een is boos als Den Haag niet snel genoeg maatregelen neemt, de ander is boos als Den Haag überhaupt maatregelen neemt.’

Bovendien, vervolgt hij, ‘is de huidige situatie niet te vergelijken met die van anderhalf jaar geleden. We weten waar veel ongevaccineerden wonen en waar de uitbraken zijn. Dat maakt het heel lastig om te zeggen: we doen het hele land weer op slot.’

Zo vindt hij het voorstel dat Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) zaterdag deed, geen gek plan. Kuipers zei in het AD dat het ‘nodig kan zijn om lokale lockdowns in te stellen aan de hand van de besmettings- en vaccinatiegraad, zoals nu bijvoorbeeld in Staphorst’.

‘We weten dat er momenteel besmettingshaarden zijn in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam en in de Biblebelt’, zegt Gommers. ‘De maatregelen die je neemt, moeten dus passen bij de huidige situatie. Want waarom moet een horecaondernemer in het oosten van het land zijn zaak sluiten, omdat er in de Randstad veel besmettingen zijn?’

Handhaven

Zijn OMT-collega Bonten ziet echter bezwaren. ‘Hoe ga je dat handhaven? De helft van de ongevaccineerden woont bovendien verspreid door het hele land.’ Wat hem betreft moet de overheid nog meer werk maken van het overtuigen van ongevaccineerden om toch een prik te halen. ‘Daar is nog veel winst te behalen. Slechts een klein deel is niet gevaccineerd vanwege een geloofsovertuiging, het grootste deel is niet goed geïnformeerd of hoort bij de groep die zijn kont tegen de krib gooit.’

Maar het allerbelangrijkste is het gedrag van de burgers zelf, zeggen zowel Bonten, Koopmans als Gommers. ‘Er gelden nog steeds maatregelen, zoals thuisblijven bij klachten, thuiswerken als het kan en de coronapas. Maar ik heb niet de indruk dat die goed opgevolgd worden. En dat zijn toch de basismaatregelen waarvan we weten dat ze effectief zijn’, zegt Koopmans.

Wat haar betreft ligt ‘de bal nu in de eerste plaats bij de burger’. Haar collega Gommers is het daarmee eens. ‘Stel: je woont in Amsterdam, en je weet dat daar weer veel besmettingen zijn, dan kun je daarmee toch rekening houden door drukke plaatsen te vermijden. En doe daar gewoon weer een mondkapje op in de winkel, dat is toch niet zo erg?’

Hij benadrukt dat ‘we het echt met elkaar moeten doen’. ‘In de vorige fase nam het kabinet maatregelen, veiligheidsregio’s waren verantwoordelijk voor de handhaving en burgers moesten gehoorzamen. In deze fase gaat dat niet meer werken. Iedereen moet zijn steentje bijdragen en zijn verantwoordelijkheid nemen. We moeten immers leren leven met het virus.’