Omstreden Israëlisch-Canadese fixer gaat militaire junta van Myanmar schoonwassen voor de westerse wereld

De militaire junta van Myanmar wordt totaal verkeerd begrepen. De generaals worden in het Westen weggezet als perfide coupplegers die vorige maand een gekozen regering omverwierpen, regeringsleider Aung San Suu Kyi gevangen zetten en nu straatprotesten bruut onderdrukken. Maar ze moesten wel ingrijpen om schandelijke verkiezingsfraude recht te zetten en te voorkomen dat Suu Kyi het land zou uitleveren aan grote buur China.

Dat is het frame waarmee een omstreden lobbyist het internationale blazoen van de generaals gaat schoonwassen. En het lijkt een kolfje naar de hand van deze Ari Ben-Menashe (69), een Israëlisch-Canadese veiligheidsexpert en zakenman met een cv dat zo uit een Homeland- achtige serie kan komen: hoge piet in de Israëlische geheime dienst, wapenhandelaar, pr-adviseur van bureau Dickens & Madson Canada.

Een echte fixer kortom, die al decennialang bij schimmige zaakjes was betrokken en talloze twijfelachtige leiders adviseerde, van dictator Robert Mugabe van Zimbabwe tot de Soedanese generaal en oorlogsmisdadiger Mohamed Hamdan Dagalo (‘Hemetti’), alsmede presidentskandidaten in Venezuela, Tunesië en Kirgizië. De ideale pr-man dus voor de Myanmarese generaal Min Aung Hlaing en zijn mede-juntaleden.

‘Werkelijke situatie’

De junta betaalt Ben-Menashe blijkens bij het Amerikaanse ministerie van Justitie gedeponeerde stukken 2 miljoen dollar om ‘de werkelijke situatie’ rond de coup te gaan uitleggen. Hij zal Myanmar vertegenwoordigen in Washington, alsmede bij Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Israël, Rusland en de Verenigde Naties – mede omdat de Myanmarese VN-ambassadeur de coup veroordeelde en werd ontslagen.

Ari Ben-Menashe wordt in 1951 geboren in Teheran, Iran, als zoon van Iraakse Joden. Hij emigreert als tiener naar Israël, dient er in het Israëlische leger en werkt vanaf 1977 tien jaar bij het Directoraat Militaire Inlichtingen, waar zijn Iraanse achtergrond en talenkennis (onder meer Perzisch en Arabisch) goed van pas komen. Omgekeerd zal hij zijn inlichtingenervaringen levenslang te gelde maken.

Ophef baart Ben-Menashe voor het eerst in de jaren tachtig met de claim dat toenmalig Amerikaans president Ronald Reagan in 1980 een deal had gesloten met de Iraanse ayatollah’s om de gijzelaars in de Amerikaanse ambassade in Teheran pas te laten gaan nadat Reagan de verkiezingen had gewonnen van Jimmy Carter.

Iran-Contra-affaire

In 1986 beweert Ben-Menashe te hebben bemiddeld in illegale wapenleveranties waarbij Amerikaanse regeringsambtenaren wapens verkochten aan aartsvijand Iran om hun geheime oorlogen tegen linkse rebellen in Midden-Amerika te financieren. Hij lekt details over deze Iran-Contra-affaire naar Amerikaanse media en schrijft er in 1992 ook een boek over, Profits of War: Inside the Secret US-Israeli Arms Network.

Vanwege de verkoop van drie militaire transportvliegtuigen aan Iran belandt Ben-Menashe in 1989 in een Amerikaanse cel. Hij zegt de deal in opdracht van Israël te hebben geregeld, maar Israël ontkent. Schimmig blijft steeds weer de vraag of hij nu een top-spion is of een legertolk die er maar wat op los fabuleert. Paspoorten vol visa uit verre landen moeten bewijzen dat hij er echt toe doet. In 1991 spreekt een jury hem vrij.

Na de rechtszaak raakt Ben-Menashe op drift. Hij vraagt in Australië asiel aan omdat hij door de VS en Israël zou worden vervolgd vanwege het onthullen van staatsgeheimen, onder meer als bron voor een boek van journalist Seymour Hersh over Israëls kernwapenstrategie. Maar een vluchtelingenstatus krijgt hij niet. Hij verhuist naar Canada, trouwt een Canadese vrouw, wordt Canadees staatsburger en vestigt zich in Montreal.

Seksopnames

Ben-Menashe is levenslang een man die overal invloedrijke mensen kent en daarover graag uit de school klapt. Zo roept hij al vroeg dat Jeffrey Epstein, de in 2019 in de gevangenis overleden Amerikaanse financier en zeden-delinquent, seksopnames maakte van politici en zakenlieden en die aan de Israëlische geheime dienst gaf voor afpersingsdoeleinden. In 1991 beschuldigt hij de Britse mediatycoon Robert Maxwell ervan een Mossad-agent te zijn. Maxwell sterft kort daarop bij een val van zijn jacht, volgens Ben-Menashe door toedoen van de Mossad.

Tussen alle lobbywerk door leidt Ben-Menashe een turbulent persoonlijk leven. In 2002 wordt hij door zijn ex-vrouw aangeklaagd wegens huiselijk geweld, maar vrijgesproken. Met zijn firma Traeger Resources & Logistics verscheept hij in 2005 12 duizend ton sojabonen naar Oezbekistan, die spoorloos verdwijnen. Zijn zakenpartner wordt voor fraude opgepakt in de VS. In 2012 wordt zijn huis in Montreal getroffen door een brandbom.

De rode draad voor zijn nieuwe klus, de verdediging van de junta in Myanmar, maakte Ben-Menashe deze week in interviews meteen al duidelijk: de militairen respectabel maken door de afgezette burgerregering van Aung San Suu Kyi zo zwart mogelijk af te schilderen. Zo zou Suu Kyi een hoofdrol hebben gespeeld bij de vervolging van de moslimminderheid van de Rohingya, en de deur wijd open hebben gezet voor de invloed van China.

Good guys

De generaals zijn daarentegen de good guys, suggereert Ben-Menashe. Zij weigeren ‘Chinese marionetten’ te zijn en willen Myanmar binnen de westerse invloedssfeer houden. En zij zouden de 700 duizend Rohingya willen repatriëren die ze in 2017 met geweld naar Bangladesh verdreven. Hijzelf moet Saoedi-Arabië en de Emiraten nu zo ver krijgen dat ze die operatie financieren. Uiteindelijk, als er een betere burgerregering is gekozen, zullen de generaals de politiek weer vaarwel zeggen, aldus Ben-Menashe. Maar dat is ‘een proces’.