Omroepjournalist is volgens NVJ kwetsbaar

Van onze verslaggeefster

AMSTERDAM

Aanleiding voor de oproep vormt de affaire rond de Reporter-uitzending van de KRO over het commissariaat van CDA-leider Brinkman. Afgelopen zondag rees daarover binnen de KRO een conflict doordat KRO-voorzitter en ex-CDAprominent Braks publiekelijk zijn loyaliteit betoonde aan Brinkman.

'Hieraan kun je zien hoe in de omroep invloeden van buitenaf een journalistiek produkt kunnen beïnvloeden', aldus Robert Zaal van de NVJ. 'Het is in dit geval goed gegaan, de aflevering van Reporter is uitgezonden. Maar ik hoor ook van omroeppersoneel dat wel vooraf wordt ingegrepen.'

De publieke omroepen hebben sinds vorig jaar elk afzonderlijk een programmastatuut, nadat het Commissariaat voor de Media hierop had aangedrongen. Maar volgens de NVJ zijn journalistieke medewerkers van een omroep hiermee nog onvoldoende beschermd tegen commerciële of politieke invloeden.

Bij publieke omroepen is de omroepvereniging de houdster van de zendmachtiging, en zij is via de voorzitter verantwoordelijk voor de inhoud van de programma's. Maar anders dan bij een krant - waar de hoofdredacteur over de redactionele inhoud gaat en de directeur over de zakelijke kant van het bedrijf - is een omroepvoorzitter in naam eindverantwoordelijk voor alles: programma's en bedrijfsvoering.

In Hilversum doet zich bovendien het feit voor dat de voorzitters van Veronica, AVRO, KRO en VARA ex-politici zijn. 'Als er nu kundige journalisten aan het hoofd van een omroep stonden, zou de NVJ minder hard piepen', zegt Zaal. 'Maar dat is niet overal het geval. Omroepen en vakbonden zijn het laatste restje verzuiling.'

Zo verklaarde J. van Leeuwen van de KRO-vereniging, voorzitter van de afdeling Breda, deze week over de KRO-verslaggevers: 'Ze hebben er zelf voor gekozen om te werken bij een katholieke organisatie. Als ze onze uitgangspunten niet willen respecteren, moeten ze maar ergens anders gaan werken.'

De NVJ pleit niet voor het loskoppelen van vereniging en omroepbedrijf. Volgens Zaal wordt bijvoorbeeld met het aanstellen van een hoofdredacteur duidelijk wie in journalistieke programma's ingrijpt en op welke gronden. Alleen de VPRO heeft een duidelijke scheiding tussen vereniging, bedrijfsvoering en programma's, aldus de NVJ.

De VPRO heeft aparte hoofdredacteuren voor radio, tv en de gids. 'Alleen als er iets heel geks is, leggen ze hun programma's aan mij voor', aldus directeur Hans van Beers. 'Wij zijn een programmamakers-omroep, en dus ligt het primaat bij de redacties.'

Bij de VARA is voorzitter Marcel van Dam op afstand van de programma's komen te staan sinds het aantreden van directeur Vera Keur, aldus een woordvoerder. 'Natuurlijk praten ze drie keer op een dag met elkaar. Ik weet zeker dat ze over veel dingen hetzelfde denken. Maar ik heb niet het gevoel dat Keur haar oren laat hangen naar Van Dam.' En de bemoeienis van Van Dam met het verkiezingsprogramma van de PvdA staat los van de VARA, meent de woordvoerder: 'Een persoonlijke activiteit.'

Hij zegt: 'Als de KRO vindt dat ze his masters voice moet zijn van het CDA, kun dat verbieden? Als je als journalist vindt dat je daardoor niet onafhankelijk bent, moet je er niet gaan werken. Veel omroepen leven bij de gratie van hun kleur.'