Nieuws
Olympiërs mogen laptops en telefoons niet meenemen naar Beijing uit angst voor surveillance
Nederlandse sporters die eind deze maand afreizen naar de Olympische Winterspelen in China, dienen hun eigen telefoons en laptops thuis te laten. Met dat dringende advies anticipeert sportkoepel NOCNSF op Chinese surveillance tijdens de Spelen. De staf krijgt schone apparatuur mee.
Niet eerder nam de sportkoepel zo verregaande voorzorgsmaatregelen, blijkt uit gesprekken met betrokkenen. Desgevraagd bevestigt Maurits Hendriks, technisch directeur van NOCNSF, dat de sportkoepel verschillende maatregelen treft. Welke dat zijn, wil hij vanwege de veiligheid van de sporters niet zeggen.
Twee maanden geleden is de sportkoepel bijgepraat door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en inlichtingendienst AIVD over de situatie in China. Hendriks: ‘Dat is gebruikelijk. Daarbij zoomen we heel sterk in op de veiligheidssituatie in een land, op de politieke context maar ook op cybersecurity.’
Erik Ploegmakers, directeur van beveiligingsbedrijf Zerocopter, noemt de stap ‘extreem verstandig’. Het gebruik van een virtueel privénetwerk (VPN) wordt in China veelal onmogelijk gemaakt. Ploegmakers: ‘Dat betekent dat je rechtstreeks communiceert over de infrastructuur van de Chinese overheid.’
China is in staat al het internetverkeer in te zien en te manipuleren, ‘dus in feite tors je je verleden met je mee’. Oude berichten, trainingsschema’s, medische gegevens, contacten, foto’s zijn volgens Ploegmakers mogelijk en ‘heimelijk’ in te zien. Daarnaast zet China de internetcensuur – de grote Chinese firewall – uit voor sporters, om sociale media als WhatsApp toe te staan. Ploegmakers: ‘Maar dat zal zeker worden gemonitord. Het feit dat ze de blokkade uitzetten, maakt het alleen maar verdachter.’
Afluisterapparatuur
Tijdens de Olympische Spelen in Beijing in 2008 heeft China volgens Amerikaanse media hotels verplicht om afluisterapparatuur in hotelkamers van sporters te plaatsen. Ook de kamers waarin bezoekers van de Spelen, familieleden en journalisten verbleven, werden afgeluisterd.
Australische veiligheidsexperts waarschuwden in december dat atleten die naar Beijing gaan rekening moeten houden met omvangrijke Chinese spionage. Telefoons van Nederlandse ambtenaren en diplomaten die in China zijn geweest, worden al jarenlang bij terugkomst meteen vernietigd.
Bij eerdere Winterspelen waren er ook zorgen over de veiligheid, bijvoorbeeld bij de Spelen in het Russische Sotsji in 2014. Destijds gingen de maatregelen alleen niet zo ver als nu. Volgens Arie Koops, toenmalig technisch directeur van de KNSB, werd in Rusland gebruikgemaakt van tijdelijke simkaarten en een eigen mobiel netwerk, maar niet van schone telefoons en laptops.
Koops ging na zijn vertrek aan de slag als schaatstrainer in China. Hij nam enkele voorzorgsmaatregelen. ‘Ik ging er niet met mijn oude laptop van de KNSB heen, maar met een andere, redelijk schone laptop.’ Hij had niet het idee dat zijn apparaten waren geïnfecteerd.
In diezelfde periode, 2018 tot 2020, werkte ook oud-olympisch schaatskampioen Bob de Jong in China. Hij voelde zich wel bekeken en begrijpt de voorzichtigheid van de Nederlanders voor de Spelen in Beijing. Hij heeft geen greintje twijfel over de intenties van de Chinezen. ‘Ze gaan zeker weten de boel bespieden.’
