Offensief van gokreclames op tv en internet,Tweede Kamer en experts maken zich zorgen

Dat de hoeveelheid gokreclames zienderogen is toegenomen, baart politici en verslavingsdeskundigen zorgen. Afgelopen donderdag nam de Tweede Kamer een motie aan waarin zij de regering opriep een verbod in te stellen op ‘ongerichte reclames voor risicovolle kansspelen’, waar televisiecommercials onder vallen. Demissionair minister Sander Dekker voor Rechtsbescherming had de motie afgeraden: hij vindt het voor zo’n reclameverbod nog ‘te vroeg’.

Overstap

Sinds oktober mogen casino’s in Nederland onlinekansspelen als poker en roulette aanbieden. De Kansspelautoriteit, die toezicht houdt op de gokmarkt, verleende tot dusverre aan elf casino’s een licentie. Om spelers die zich eerder op illegale, buitenlandse gokwebsites begaven tot een overstap te bewegen, mogen zij voor hun spellen adverteren, op televisie en radio vanaf 9 uur ’s avonds. Het doel is dat 80 procent van de spelers binnen drie jaar enkel van het legale spelaanbod gebruikmaakt.

Inmiddels is met name op de commerciële televisiezenders en internet een gokreclameoffensief losgebarsten. In oktober en november turfde Nielsen in totaal ruim 366 duizend gokadvertenties op televisie en op internet. Vorig jaar lag dat aantal over dezelfde maanden nog op iets meer dan 170 duizend. Sinds het online gokken is gelegaliseerd, zijn drie op de vier gokreclames gericht op het digitale aanbod van casino’s.

Holland Casino en Toto, die beide de Nederlandse staat als aandeelhouder hebben, gaven van alle licentiehouders het meeste geld uit aan advertenties, blijkt uit de cijfers van Nielsen. Hun bruto mediabestedingen lagen de afgelopen twee maanden op respectievelijk 6,4- en bijna 4,6 miljoen euro. In de berekening van deze bedragen gaat Nielsen uit van de tariefkaarten van bijvoorbeeld televisiezenders en websites. Eventuele kortingen of individuele prijsafspraken zijn buiten beschouwing gelaten. In totaal lagen de bruto mediabestedingen van de elf online casino’s op ruim 23 miljoen euro.

Zowel Holland Casino als Toto laat in een reactie weten niet het streven te hebben om met zijn reclames concurrenten de loef af te steken. Het doel van de reclames is om spelers ‘naar het veilige, verantwoorde en legale aanbod van onlinekansspelen’ te leiden. Bovendien wijzen de bedrijven erop dat zij als een van de eerste casino’s een vergunning kregen, waardoor ze al vroeg konden beginnen met adverteren.

Zo’n 88 procent van de gokspelreclames verschijnt volgens Nielsen op websites en sociale media. Deze reclames zijn op dit moment nog niet gebonden aan eenzelfde tijdvenster als op televisie en radio. In hun reclamecode zeggen de casino’s voor videoreclames op internet dezelfde tijden te willen hanteren. De Tweede Kamer wil overdag alle reclames van het internet weren.

Al voor de opening van de onlinegokmarkt was duidelijk dat er veel reclame gemaakt zou gaan worden, zegt hoogleraar gezondheidspsychologie Arie Dijkstra (Rijksuniversiteit Groningen), die ook Holland Casino adviseert over gokverslavingspreventie. ‘Marketeers willen gewoon zoveel mogelijk mensen laten gokken. Daarvoor halen ze alle psychologische trucs uit de kast.’

Invloed op sociale norm

Een belangrijk effect van de reclames, legt Dijkstra uit, is dat online gokken normaal gevonden gaat worden. ‘Als individu krijg ik zo’n gokreclame te zien. Maar ik weet ook dat anderen die reclame zien.’ In combinatie met een gelegaliseerde markt beïnvloedt dat de sociale norm. ‘Dat dat tot meer gokverslavingen leidt, is zeker.’

Als de wetgeving niet verandert, loopt het aantal gokreclames volgend jaar naar verwachting verder op. Bij de eerste vergunningsaanvraag moesten enkele grote buitenlandse gokwebsites als Unibet en Pokerstars op de strafbank plaatsnemen, omdat zij in het verleden illegaal Nederlandse spelers bedienden. In 2022 krijgen deze bedrijven wel de kans een plek te veroveren op de gokmarkt. Die kans zullen zij maar wat graag grijpen: het bruto spelresultaat, de totale inleg van alle Nederlandse spelers minus de uitgekeerde prijzen, wordt voor dit jaar geschat op 814 miljoen euro.