Oezbeek bekent aanslag in Stockholm te hebben gepleegd
De 39-jarige hoofdverdachte van de aanslag vrijdag in Stockholm, Rakhmat Akilov, heeft bekend dat hij de terreuractie heeft uitgevoerd. Dat heeft zijn advocaat dinsdag laten weten in de rechtszaal tijdens de voorgeleiding van de Oezbeek. De man reed met een vrachtwagen in op wandelend publiek in een grote winkelstraat. Vier mensen werden gedood en vijftien raakten gewond.
Het is nog onduidelijk of de man, vanwege zijn bekentenis, een deal heeft gesloten met het Openbaar Ministerie.
De verdachte was met een trui over het hoofd de rechtszaal in Stockholm binnengekomen. Kort voor de zitting had hij nog om een andere advocaat gevraagd, omdat hij alleen door een soennitische raadsman verdedigd wilde worden. De rechtbank wees dit verzoek echter van de hand.
De Oezbeek heeft verklaard dat hij van IS de opdracht had gekregen een aanslag te plegen. Dit meldde de Zweedse krant Aftonbladet maandag. De aanslag moest een vergeldingsactie zijn voor de bombardementen van onder andere de VS en diverse Europese landen op Syrië.
Volgens de politie was bekend dat hij sympathieën had voor extremistische organisaties zoals IS. Hij werd echter beschouwd als een 'randfiguur', aldus de politie. De Oezbeek zou voorafgaand aan de aanslag contact hebben gehad met een IS-strijder uit Tadzjikistan. Dat melden diverse Zweedse media.
Volgens de krant Expressen zou de man, een afgewezen asielzoeker, via WhatsApp aan zijn contactpersonen hebben gevraagd hoe je een bom moet maken. Een half uur na de aanslag appte hij vanaf het vliegveld Arlanda: 'Het ging slecht. Ik ben over tien personen heengereden in het centrum van Stockholm. Nu moet ik hier vandaan zien te komen.'
Een contactpersoon uit Tadzjikistan reageerde lovend op de daad en vroeg om een video van de aanslag. Daar gaf de Oezbeek gehoor aan. Er is ook een tweede verdachte opgepakt van de aanslag, maar de politie heeft over deze persoon geen bijzonderheden bekendgemaakt. Tot nu toe heeft geen enkele organisatie de verantwoordelijkheid opgeëist voor de aanslag.
Vergeleken met andere Europese landen heeft Zweden naar verhouding de meeste 'IS-strijders'. Van de naar schatting driehonderd Zweden die de afgelopen jaren naar Syrië en Irak zijn getrokken om voor IS te vechten, zijn 140 teruggekeerd.
Afgewezen
In 2014 vroeg de vermoedelijke dader van de aanslag in Stockholm een verblijfsvergunning aan, die vorig jaar juni werd afgewezen. Van de immigratiedienst kreeg hij in december vier weken de tijd om Zweden te verlaten. Het door de man opgegeven adres bleek echter niet te kloppen. Sindsdien was de politie naar hem op zoek.
Herdenkingsdienst
In Stockholm vond maandag een herdenkingsdienst plaats op de plek van de aanslag en bij het stadshuis. Daar werd een minuut stilte gehouden ter nagedachtenis aan de slachtoffers. Premier Stefan Löfven hield aansluitend een toespraak. Ook de Zweedse koninklijke familie, onder wie koning Gustaf en koningin Silvia, en leden van het parlement waren aanwezig.
De Zweedse premier benadrukte bij de herdenking de internationale verbondenheid tegen het terrorisme. 'We zullen ons nooit overgeven aan terreur. We zullen dat gezamenlijk doorstaan', zei Löfven met het oog op België en Groot-Brittannië. Onder de vier dodelijke slachtoffers in Stockholm waren naast twee Zweden een Belg en een Brit.
Tegen de nabestaanden van de slachtoffers verzekerde de premier: 'Jullie zijn niet alleen. We denken aan jullie. Heel Zweden is met jullie.'
