Obama’s verlosser-status is maar even opgeschort

In New Hampshire werd weer eens duidelijk wat voor achtbaan de Amerikaanse presidentsverkiezingen kunnen zijn. Vlak voor de uitslagen binnenkwamen, heerste er grote malaise in het kamp van Hillary Clinton. Medewerkers spraken over een zuivering van hun organisatie na de tweede nederlaag. Belangrijke geldinzamelaars maakten zich op het zinkende schip te verlaten. In Manchester werd het verkiezingsfeest verplaatst naar een kleinere zaal.

Enkele uren later stond Hillary Clinton te stralen op het podium. Na haar man Bill in 1992 was ook zij een ‘comeback kid’ geworden in New Hampshire. Haar campagnestaf liet weten extra medewerkers te zullen inhuren voor het gevecht in de komende staten.

Voor Barack Obama is de uitslag een harde klap, al wijst hij er zelf terecht op dat hij een week ervoor nog 14 procent achterstond op Hillary. De zwarte senator leek na de verrassende winst in Iowa af te stevenen op een moeiteloze tweede zege, maar struikelde. Zijn status van charismatische verlosser is tot nader order opgeschort.

Voor de democratie is dit een goede zaak, luidt het commentaar van veel Amerikaanse kranten. Obama’s kandidatuur dreigde onvermijdelijk te worden. Nu staan hij en Clinton gelijk, in gewonnen staten en in de nationale peilingen. Daardoor krijgen de meer dan 98 procent kiezers in de andere staten de gelegenheid hun eigen keuze te maken tussen ervaring en inspiratie.

De twee vechten nu door in Nevada (19 februari). Daarna volgt South Carolina (26 februari), waar de helft van de kiezers zwart is. Al gauw daarna valt waarschijnlijk de beslissing op ‘Super Duper Tuesday’ (5 februari), wanneer 21 staten tegelijk hun voorverkiezing houden. Een nadeel voor Obama is dat in veel staten uitsluitend geregistreerde Democratische kiezers mogen deelnemen. Bij die ‘insiders’ scoorde Clinton beter in New Hampshire. Obama kreeg meer steun van de ‘outsiders’, de onafhankelijken en nieuwe kiezers.

Een tweede gelukje voor Clinton is dat de derde kandidaat, John Edwards, niet van opgeven weet, ook al eindigde hij op slechts 17 procent. Daarmee blijft hij het kamp van anti-Washington-kiezers splitsen tussen hem en Obama.

Bij de Republikeinen ligt het veld wijd open door de winst van John McCain, volgens een analist ‘de grootste comeback sinds Lazarus’. In de zomer leek de tweede campagne van de Vietnamveteraan voorbij. Maar net als in 2000 beloonde New Hampshire hem voor de principiële eigenzinnigheid waarmee hij ook impopulaire standpunten volhoudt.

Vorige keer vervloog het momentum van McCain al in South Carolina. Zal het nu anders gaan? Analisten dichten hem een kans op de nominatie toe. Maar er zijn meer kanshebbers. Bijvoorbeeld Mitt Romney. De zakenman en ex-gouverneur eindigde weliswaar opnieuw als tweede, ondanks een intensieve en peperdure campagne, maar 32 procent betekent dat er enige steun is voor zijn conservatisme en zakenaanpak. Romney zal doorgaan, kondigde hij aan. In Michigan, waar de Republikeinen op 15 januari stemmen, was zijn vader een populaire gouverneur.

Dan is er nog de charmante ex-gouverneur van Arkansas Mike Huckabee. In South Carolina (19 januari) zal hij opnieuw het soort christelijke kiezers aantreffen dat hem in Iowa de winst opleverde. In New Hampshire, vrijwel zonder dat soort kiezers, wist hij toch nog 11 procent te behalen.

Ex-burgemeester Giuliani van New York haalde slechts 9 procent, maar wacht af tot Florida en andere grote staten mogen stemmen. Of hij zijn potentiële electorale kracht daar zal waarmaken, weet niemand. Maar het zou kunnen. Wie in de presidentsverkiezing van november tegenover Clinton of Obama komt te staan, is al met al een groot raadsel.