'Obama, hoe zal ik dat zeggen, heeft geen ballen'

'De Republikeinen hebben gekregen wat ze wilden. De volledige controle over het Congres. Nu moet er verandering komen in het land. We zullen zien of ze dat kunnen.' Isidoro Mule staat samen met zijn vrienden voor een koffiehuis in Carroll Gardens, een wijk in Brooklyn vol Italiaanse druktemakers en Mariabeelden. Op de stoep ruikt het naar espresso.

Het is de ochtend na de tussentijdse verkiezingen. Amerika heeft president Obama een harde afstraffing gegeven. Het moet anders, maar hoe anders weet niemand. De uitslag is er één met een dubbele bodem: op het uitroepteken van verkiezingsdag volgt het vraagteken van de day after.

De midterm elections van 2014 zijn vooral een uitlaatklep geworden voor de gevoelens van angst en onzekerheid onder de bevolking. Veel kiezers menen dat het land op de verkeerde weg is. Ze hebben moeite een baan te vinden of rond te komen. Ze vrezen de veranderingen onder Obamacare en menen dat de president niet is opgewassen tegen gevaren van buitenaf, zoals ebola en IS. 'De regering zei voorbereid te zijn op ebola. Ze bleek niet voorbereid', zegt Mule.

Hij is 71 en gepensioneerd. Zijn Italiaanse familie komt half uit Sicilië en half uit Buenos Aires. 'De mensen zijn het zat dat ze steeds weer van alles wordt beloofd en vervolgens hard moeten vechten om de beloften vervuld te krijgen.' Hij stemde in 2008 voor Obama in de hoop op verandering. De president heeft nog twee jaar te gaan, maar er blijkt weinig veranderd en van de hoop is niet veel meer over. Mule: 'Politici beloven je twee kippen in de pan, maar uiteindelijk leveren ze er maar één, zeiden ze hier al in de jaren twintig.'

Nu is er voor de zoveelste keer in betrekkelijk korte tijd gestemd voor verandering, net als in 2006, 2008 en 2010. In al die verkiezingen keerden de kiezers zich tegen hen die de macht hadden. Het is een bedenkelijk teken van politieke instabiliteit in een land, dat zichzelf zo graag als exceptioneel ziet en ervan houdt zijn democratie als exportproduct in de etalage te zetten. Een extra probleem is het ditmaal dat de kiezers vooral ergens tegen hebben gestemd en niet zozeer ergens voor.

undefined

Populariteitscijfers

De Republikeinen slaagden erin van de verkiezingen een referendum over Obama te maken, daarbij inspelend op zijn lage populariteitscijfers. Die strategie heeft goed gewerkt: ze boekten grotere winst dan verwacht. In de Senaat veroverden ze meer zetels dan de zes die ze nodig hadden om de grootste te worden. In het Huis van Afgevaardigden versterkten ze hun meerderheid. En in het hele land wisten ze belangrijke gouverneursposten te veroveren op de Democraten. Maar dat laat onverlet dat de keus een negatieve was en niet een positieve.

Het ging alleen over Obama, er lag geen Republikeins programma met concrete plannen voor de toekomst. Zij hebben nu hun machtspositie aanzienlijk versterkt, maar wat zij met die toegenomen macht gaan doen is niet duidelijk. Zoals Mule zegt: we zullen zien.

De Republikeinen staan voor de keus: (mee-)regeren of blokkeren. Dat is de levensgrote vraag. De afgelopen jaren was vooral het laatste het geval, met als gevolg een impasse in Washington DC. Dinsdagavond toonde Mitch McConnell, waarschijnlijk de nieuwe Republikeinse leider van de Senaat, zijn goede wil. 'Dat we een tweepartijensysteem hebben, wil nog niet zeggen dat we gevangen moeten zitten in een eeuwigdurend conflict'. Hij zei dat kort nadat de president de leiders van beide partijen in het Congres had uitgenodigd voor overleg op het Witte Huis vrijdag. Aan goede bedoelingen dus geen gebrek.

Maar die hadden de laatste jaren een beperkte houdbaarheidsdatum in de Amerikaanse hoofdstad. De politieke tegenstellingen blijven. Niet voor niets verwees McConnell in zijn overwinningstoespraak naar een van zijn kiezers in Kentucky, die had geklaagd dat ze onder Obama's nieuwe zorgwet haar eigen verzekering niet kon houden. 'Ik zal ervoor zorgen dat haar stem wordt gehoord in Washington', zei McConnell strijdbaar. Er is daarom geen enkele garantie dat de wil tot coöperatie en compromis een wonderbaarlijke wederopstanding zal beleven.

Onzekerheid

Voor Sarah Manning betekent dit het begin van een periode van grote onzekerheid. Zij is een 38-jarige saxofoniste en maakt zich zorgen dat de Republikeinen gaan proberen Obama's zorgwet terug te draaien. 'Ik ben een beroepsmusicus. Zonder Obamacare heb ik geen ziektekostenverzekering. Ik ben zeer terneergeslagen vanochtend.' Ze is pessimistisch over wat er de laatste twee jaar van Obama kan gebeuren. Ze is teleurgesteld in de president en hoopt dat hij meer van zich gaat afbijten.

Thomas David, een 54-jarige kok, betwijfelt of dat gaat lukken. 'Obama is een goede president, een slimme vent. Maar hij beschikt niet over het leiderschap dat Amerika wil. Niet dat hij een bully moet worden, maar hij is - hoe moet ik het zeggen - niet concreet genoeg, of liever: hij heeft geen ballen.'

José Eponte, een 60-jarige dj, vreest dat Obama een 'lame duck' wordt, een geknevelde president die weinig meer kan. Maar dat is niet zijn schuld, vindt hij. 'In het begin was Amerika een land met grote ideeën. Nu is het een plutocratie geworden waar de rijke 1 procent van de bevolking de overige overheerst. De mensen maken veel lawaai over ebola, maar ze kunnen zich beter bezighouden met de gestegen armoede en honger onder kinderen.'

Augusto Giglio, een maat van Mule, kan zich niet druk maken over wat Amerika te wachten staat. Het kan zijn dat het land nu van 95 procent stagnatie naar 100 procent stagnatie gaat. 'Wat kan mij dat schelen. Het zijn allemaal spelletjes. Het Romeinse Rijk is zo ten onder gegaan en dat kan hier ook.'

undefined