Nu zijn huis wordt gesloopt, wordt de Utrechtse drugsverslaafde Kid nog één keer herdacht

Als fotograaf Rob Hornstra in 2004 zijn intrek neemt in de Utrechtse volkswijk Ondiep, maakt hij kennis met zijn buurman Kid. Hij poseert geregeld als Hornstra nieuwe camera’s wil testen, Hornstra helpt Kid op zijn beurt met de administratie en leent hem af en toe spullen. Kid is een vriendelijke man met het hart op de juiste plek, maar hij worstelt met een drank- en drugsverslaving. In de laatste jaren van zijn leven zwerft hij veel op straat en ziet Hornstra hoe Kids huis een gebruikerspand wordt, overgenomen door drugsdealers. In 2013 wordt Kid dood aangetroffen tussen twee boten in het Utrechtse kanaal.

Al jaren lagen er plannen om de woningen in de straat van Kid en Hornstra af te breken, maar eind juni is het moment daar. Binnen is direct duidelijk waarom dit huis klaar is voor de sloop. Op de ondervloer barst het van de vochtplekken, de verf op de muren is afgebladderd en op de vloer zit een loszittende plank.

Toen Hornstra in maart hoorde dat de studenten zouden vertrekken die in Kids oude woning verbleven, was het voor hem duidelijk: ‘Ik moet dit pand hebben.’ Hij maakte in een paar weken het huis helemaal schoon en stampte een tentoonstelling over Kid uit de grond. Man Next Door gaat langs de ruimten die jarenlang het centrum waren van Kids leven. Van de voorraadkast, waar een foto hangt van de messenverzameling die er bewaard werd, tot de woonkamer, waar op de deur van een bezemkast – ‘deze heeft Kid wel tientallen keren uit zijn voegen getrokken’ – een brief van de politie is gespijkerd met de overlijdensbevestiging van Kid.

‘Ik vrees voor dit plankje’, wijst de fotograaf bij een rondleiding. ‘Sommige bezoekers zouden hier nog weleens doorheen kunnen zakken.’ Hornstra woont zelf niet meer in de wijk, maar zijn voormalige huis functioneert nog wel als fotostudio.

Kid woonde destijds in het huis met zijn zoon Appie en zijn toenmalige vrouw, maar zij vluchtten in 2005 naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. In de oude slaapkamer van Appie is een video te zien waarin Kid vertelt over de band met zijn zoon. ‘Als hij het moeilijk heeft, mag hij altijd langskomen, om te pitten of zulke dingen’, vertelt een geroerde Kid op het schermpje. ‘Slaapt hij hier nog weleens?’, vraagt een interviewstem. ‘Nee.’

Details als vaal geworden en half afgekrabde stickers van tekenfilmfiguurtjes op de muur van de kinderkamer maken de sfeer compleet. Volgens Hornstra is dit ook het doel. ‘Ik wilde zo min mogelijk aan het huis veranderen, zodat het in de oude staat blijft. Maar ik wilde ook geen reconstructie maken van wat het was, door meubels of pythons – de door Kid geliefde huisdieren – te plaatsen.’ Volgens Hornstra draait de tentoonstelling om het idee van tijd. ‘Het is erg bijzonder dat je voelt dat je op de plek staat waar Kid op de foto ook stond. Daar zit een raar soort tijdsbesef in.’

Rob Hornstra fotografeerde Kid van 2004 tot 2012, een jaar voor zijn dood. Om een rijker beeld van zijn leven te geven, laat de tentoonstelling ook een glimp zien van andere momenten uit het leven van Kid. Zo zijn er oudere foto’s uit het familiearchief te zien, onder andere van een trotse Kid met een jonge Appie op schoot. ‘Daar zie je wat Kid graag wil zijn: een liefdevolle vader met aandacht voor zijn familie’, aldus Hornstra. Maar, de fragmenten van politieverslagen op de muren en een volledig politiedossier – dat Hornstra reconstrueerde – geven een inkijkje in de duistere kant van Kids leven, waarin hij op straat zwierf en door zijn drugsverslaving met de verkeerde mensen in aanraking kwam.

‘De laatste jaren zag ik hem nauwelijks meer’, vertelt de fotograaf. ‘Louche figuren, waarschijnlijk dealers, hadden zijn huis overgenomen. Hij was zelf vaak op straat.’ De ernstige politiedossiers steken af tegen Hornstra’s intieme foto’s van spontane, persoonlijke momenten. Kid poseert meermaals met zijn slangen en lacht breeduit. Zo vormen alle elementen in de tentoonstelling kleine puzzelstukjes, waarmee je als kijker de lagen van Kids leven leert kennen.

Uit Hornstra’s fotocollectie van zijn buurman ontstond in 2017 – vier jaar na het overlijden van Kid – het boek Man Next Door. Daarna hingen de foto’s in het Centraal Museum in Utrecht. Op de opening van die tentoonstelling was de familie van Kid aanwezig. ‘Ze waren nog nooit in het museum geweest, ze wisten niet waar het was. In de foyer wilden ze een sigaret opsteken, ze waren verbaasd dat het niet mocht.’

Volgens Rob Hornstra is het overbruggen van verschillen tussen groepen – de elite en mensen die nog nooit een museum van binnen hebben gezien – erg waardevol. ‘Het is goed als we eens leren kijken naar mensen buiten onze eigen kring.’ Hornstra ziet dat dit te weinig gebeurt en dat mensen langs elkaar heen leven. ‘Mensen als Kid zijn onzichtbaar. Weinig mensen gaven om hem. Kid zou een van die vele jongens zijn die in de vergetelheid zou zijn geraakt.’

‘Man Next Door’, t/m 27 juni op donderdag t/m zondag, 12-20 uur, Laan van Chartroise 46, Utrecht. Aanmelden verplicht via: tentoonstelling@robhornstra.com.