Noodgedwongen: eerste grote natuurboer

Als boer Arjan Staadegaard (35) uit Renkum uit het raam kijkt, valt zijn oog op Hole 4 van het golfterrein aan de overkant van de Telefoonweg. En die aanblik doet pijn. Niet omdat hij iets tegen golf heeft, zeker niet. Zelf mag hij op zijn bedrijf graag wat balletjes slaan richting het in de paardenwei opgestelde vlaggetje, maar hij is behoorlijk verbitterd dat het golfcomplex niet op zijn grond is gekomen.

‘Zo’n twaalf jaar ben ik bezig geweest om van mijn bedrijf een golfbaan te maken, maar dat is door allerlei procedures en fouten van de overheid verkeerd gelopen. Daarna was het wel in drie jaar geregeld bij de buurman.’

Noodgedwongen is boer Staadegaard een nieuwe weg ingeslagen. Vandaag krijgt hij vanwege zijn nieuwe activiteiten bezoek van minister Veerman van Landbouw. Hij wordt namelijk de eerste grote natuurboer van Nederland.

Er zijn tal van agrariërs die rekening houden met de natuur of die een stukje van hun land laten verwilderen, maar Staadegaard zet bijna zijn hele bedrijf om. In plaats van maïs, bieten en aardappelen wordt hij ‘producent’ van heischraalgrasland, een op de Veluwse zandgrond thuishorende vegetatie met heide, diverse grassoorten en veel kruiden. Niet op een klein overhoekje, maar op vijftig van zijn 56 hectare akkerbouwgrond (de rest is voor een paardenpension en een hoveniersbedrijf). Voor die omzetting van de grond betaalt de overheid een eenmalige bijdrage om het waardeverlies te compenseren. Daarnaast ontvangt de boer een jaarlijkse beheersvergoeding.

Veerman moet desondanks niet rekenen op een juichverhaal. ‘Het is leuker om het land gewoon te bewerken’, vindt Staadegaard, die bij de omschakelingen vooral zijn ondernemershart heeft laten spreken. ‘De rentabiliteit van het boerenbedrijf gaat momenteel met sprongen achteruit. Als de grond niet voldoende meer opbrengt, dan moet je als ondernemer iets anders gaan doen, en op deze manier blijft het wel in de familie.’

Staadegaards nieuwe natuur – nu nog een immens perceel maïsstoppels – sluit aan op de zuidkant van de Veluwe. Daardoor is de geplande omvorming – een vorm van particulier natuurbeheer, waarnaar het kabinet streeft – een belangrijke schakel in het Veluwe-beleid. Meer en meer wordt de Veluwe ontsloten. Herten en andere dieren moeten zo min mogelijk opgesloten zitten achter hekken en snelwegen. Daartoe komen er ecologische poorten, om het grote natuurgebied te verbinden met bijvoorbeeld de Rijn en de IJssel.

Veerman komt zich vandaag op de hoogte stellen van de vorderingen in de zogeheten Renkumse Poort. Naast een bezoek aan Staadegaards luidt hij de omvorming van de Reijerscamp in, een landbouw-enclave van 180 hectare langs de A12, die vorig jaar is aangekocht voor 6,6 miljoen euro. Natuurmonumenten gaat dit gebied inrichten als halfopen heideachtig natuurgebied, waarna in 2007 vermoedelijk de bouw zal beginnen van een ecoduct over de A12. De Veluwse herten kunnen dan daadwerkelijk Staadegaards nieuwe natuurgebied bezoeken.