Nog 300 km en de wolf is in Nederland
Na een afwezigheid van anderhalve eeuw is de wolf bijna terug. Natuurorganisaties willen een zo welkom mogelijke gast van hem maken.
Leo Linnartz, medewerker van Ark Natuurontwikkeling en Free Nature, had een aanloopje nodig, maar dan komt het er toch uit. ‘Iedere dag kan er nu een wolf Nederland bereiken. En misschien is het al gebeurd.’
De meeste luisteraars in de zaal wisten het al: het moment is nabij dat de wolf ons land binnentrekt. Eerst nog incidenteel, maar wellicht komen daarna hele roedels en krijgen we uiteindelijk een wolvenpopulatie.
Goed nieuws, vinden de ruim vijftig kenners, liefhebbers en betrokkenen die op een mooie lentedag bijeenkomen in een bovenzaaltje van panoramarestaurant De Blauwe Kamer in Rhenen.
Het is alleen nog zaak om de rest van Nederland te overtuigen van de zegeningen van de wolf. Het ‘Roodkapje-syndroom’ en het schrikbeeld van de wolf met zeven geitjes moeten worden bestreden met een ‘wolvenmanagementplan’. Deze bijeenkomst moet daarvoor munitie leveren.
De laatste twee gedocumenteerde wolven zijn in 1869 in Schinveld, Limburg, gevangen. De terugkeer van de wolf zou de hereniging betekenen van ‘toppredator wolf’ met zijn prooidieren (hert, ree, zwijn, schaap, os), die ook weer in flinke aantallen in Nederland aanwezig zijn. En omdat toppredators een sleutelrol spelen in ecosystemen, juichen nogal wat ecologen de terugkeer van de wolf toe. Het is een completering van het Nederlandse ecosysteem, na de eerdere terugkeer van de grote grazers. Door de nabijheid van de wolf wordt het gedrag van die grote grazers natuurlijker, hun aantallen zullen niet meer zo explosief groeien. Bosontwikkeling krijgt zo ook weer een kans.
Leo Linnartz rekent het gezelschap voor dat er op basis van de voedselsituatie (reeën, herten, zwijnen) in Nederlandse natuurgebieden plaats is voor enkele honderden wolven. ‘De Nederlandse natuur is klaar voor de wolf’, concludeert hij.
De vraag is of de samenleving er ook klaar voor is. De wolf was er toch niet voor niets uit verbannen. De wolf gold als concurrent in de jacht op wild en kon het leven van kleine boerengezinnen ruïneren door hun schaarse vee op te eten. En de wolf viel incidenteel mensen aan.
Volgens Roeland Vermeulen, een collega van Leo Linnartz, zijn dergelijke gevaren tegenwoordig nauwelijks meer aan de orde. De kern van zijn betoog: wolven zullen mensen altijd ontlopen en zullen slechts aanvallen bij hondsdolheid (tegenwoordig te bestrijden), uit verdediging en als mensen wolven als hond gaan zien en behandelen.
In Noord-Amerika, waar tienduizenden wolven leven, zijn in de laatste vijftig jaar geen menselijke slachtoffers gevallen. In Europa zijn vier aanvallen geweest met dodelijke afloop, in Rusland acht. Vermeulen: ‘Ter vergelijking: in Duitsland vallen bij jachtongelukken ieder jaar 34 doden.’
Schapen hebben wel te vrezen van de wolf, maar daar zijn middelen tegen. Schrikdraad bijvoorbeeld, aldus Vermeulen. Of het faunafonds, dat schade vergoedt.
Dan is het de beurt aan Markus Bathen, een van de weinige aanwezigen die ooit ‘gedurende tien seconden’ een wolf in het wild zag. Bathen is de drijvende kracht achter het project Willkommen Wolf in Duitsland. Dat is het voorbeeldproject voor de wolfpropagandisten in Nederland.
Toen de uit Polen afkomstige wolven zich rond 2000 in Duitsland gingen reproduceren, begon de zoogdierenorganisatie NABU van Markus Bathen een grote imagocampagne voor de wolf. De campagne had succes. Volgens Bathen omdat alle partijen – natuurbeschermers, politiek, jagers, boeren – samenwerkten. De terugkeer van de wolf in Duitsland verliep tamelijk geruisloos.
Bathen tovert een grote, Duitse oorlogskaart tevoorschijn met fronten en dikke pijlen, die staan voor wolven die van alle kanten oprukken richting noordwest Europa. Bathen: ‘Zo kun je het dus beter niet visualiseren.’
In de pauze speculeren de liefhebbers over de vraag: zijn het wolven uit Italië, die nu al in de Franse Alpen zitten, die Nederland het eerst bereiken? Of wolven uit Polen, waarvan nu al een stel op 300 kilometer afstand zit, bij Kassel?
‘Het kan allebei’, meent Leo Linnartz, die voorspelt dat de wolf niet bij Enschede, Nijmegen of Roermond ons land binnenkomt. ‘Hij komt via de Eifel, de Ardennen en de Kempen, en steekt dan in Brabant de grens over.’
