Nieuwe NPO-baas Frederieke Leeflang is gepokt en gemazeld, maar niet in de mediawereld

De functie behelst onder meer het lobbyen voor budgetten in Den Haag en het vergroten van het draagvlak voor de organisatie onder het publiek. Dinsdag werd Leeflang door de NPO aangekondigd als iemand met ‘een sterke affiniteit met de publieke omroep’, maar de reacties uit de mediawereld vertellen een ander verhaal.

‘In de appjes die mediamensen na de aankondiging naar elkaar stuurden, was dat de grote vraag: wie is Frederieke Leeflang?’ vertelt Fons van Westerloo, voormalig baas van SBS en RTL, en lid van de Raad van Toezicht van publieke omroep WNL. ‘Shula Rijxman kennen we, die komt uit de wereld van mediaproducties. Maar Frederieke Leeflang kennen we niet.’

Van huis uit advocaat

Nee, een Hilversumse creatie is Leeflang zeker niet. Haar carrière kreeg elders vorm. De geboren Amsterdamse is van huis uit advocaat en heeft jarenlang op de Zuidas gewerkt waar ze zich bezighield met mededingingsrecht. Ook omvat haar cv een bonte waaier aan bestuursfuncties en commissariaten bij uiteenlopende bedrijven en maatschappelijke instellingen – van KWF Kankerbestrijding tot ABN Amro.

Een lange, rijke carrière, kortom, maar wel een waarin directe ervaring met media ontbreekt. Voor Leeflang zelf is dat geen probleem. Die heeft zichzelf als doel gesteld om het ‘publieke bestel voor alle kijkers en luisteraars de toekomst in te loodsen.’ Ook Tjibbe Joustra, Raad van Toezicht-houder bij de publieke omroep, ziet het gebrek aan media-ervaring bij Leeflang niet als een bezwaar. Dat gebrek zou Leeflang goedmaken met haar ‘ruime bestuurlijke ervaring, verbindend leiderschap en een onbevangen vernieuwende blik.’

Een ‘tough cookie’ wordt Leeflang genoemd. Iemand die bedrijven door pijnlijke, maar noodzakelijke reorganisaties weet te loodsen. Een rigoureuze hervorming voerde ze halverwege het vorig decennium door bij advocatenkantoor Boekel op de Amsterdamse Zuidas. Met gedwongen ontslagen, verjonging en het optuigen van een nieuwe organisatiestructuur wist ze het kwakkelend advocatenkantoor weer om te toveren tot een gezond bedrijf.

Ingrijpende verandering

Die strakke hand van leiden zal haar ook van pas komen bij de NPO, denkt Fons van Westerloo. Zo wil de publieke omroep van netmanagers overstappen op genremanagers. Netmanagers richten zich volledig op de invulling van één zender, terwijl genremanagers – journalistiek, sport, of serie en films – hun werkterrein over verschillende zenders uitsmeren. ‘Dat kan een ingrijpende verandering worden en dan is het goed als je iemand met veel bestuurlijke ervaring hebt.’

Jan Slagter, directeur van Omroep Max, is vooral blij dat Leeflang geen politieke benoeming is. In het verleden belandde er geregeld een Haagse beroepspoliticus op het NPO-pluche. Rondom de opvolging van Shula Rijxman, wier voorzitterschap bij de NPO ten einde loopt, zong ook de naam rond van oud-D66 leider Alexander Pechtold. Slagter: ‘Ze is gelukkig niet van een politieke partij. Het is duidelijk iemand uit het bedrijfsleven. Op basis van haar profiel denk ik dat ze wel geschikt is om de publieke omroep door deze moeilijke tijd te loodsen waarin we van alle kanten de concurrentie voelen van de streamingdiensten.’

Leeflangs biografie leest als het verhaal van de gemiddelde boardroom-geprivilegieerde. Opgegroeid in Amsterdam-Zuid, de middelbareschooltijd op het Vossius Gymnasium doorlopen, rechten gestudeerd in Groningen. Daarna volgde een pijlsnelle carrière dwars door alle plafonds en bestuurslagen heen.

Mislukt als kamermeisje

Het enige baantje dat Leeflang niet op haar cv zou zetten, zo vertelde ze in 2015 in een interview met Het Financieele Dagblad, was dat van kamermeisje in een hotel in Slotervaart. Leeflang was toen 17 jaar oud en omschrijft het werk als een ‘kennismaking met een andere, keiharde wereld.’ Het baantje draaide op een mislukking uit omdat Leeflang te lang over het opruimen van kamers deed. ‘Binnen twee weken gaf ik al op, wat bepaald niet illustratief is voor mijn doorzettingsvermogen. Ik ben er dan ook niet trots op, maar het was wel goed voor dat verwende meisje van 17 uit Amsterdam-Zuid.’

Een ander smetje op haar loopbaan vormt een omstreden bezoek met haar kinderen aan de Europa League-finale tussen Ajax en Manchester United in 2017. Leeflang, destijds commissaris bij ABN Amro, mocht als beloning voor het vele overwerk haar twee zonen gratis naar de wedstrijd meenemen. Pijnlijk genoeg was de bank toen net bezig met een grote reorganisatie, waarbij duizenden banen verloren gingen. Omdat ‘deze geste ook anders geïnterpreteerd kan worden’ besloot ABN Amro dat Leeflang alsnog voor haar kinderen moest betalen.

Leeflang is een fanatieke sporter – halve marathons lopen, kickboksen – die geen vlees eet en niet drinkt. Ze maakt zich ook hard voor meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven, maar wil dat niet voor elkaar krijgen met quota, vertelt ze in een interview met de site Managementscope. Meer heil ziet ze in een volle werkweek voor vrouwen. ‘In Nederland is parttime werken voor veel vrouwen de norm. Dat is op zich een groot goed. Maar ik ben ervan overtuigd dat je fulltime moet werken als je in de top wil meedraaien.’