Nieuwe crisis over ontwapening Irak is onafwendbaar
De besprekingen tussen Irak en de Verenigde Naties over de ontmanteling van massavernietigingswapens zijn mislukt. De chef van de VN-ontwapeningscommissie (Unscom), Richard Butler, heeft zijn bezoek aan Bagdad voortijdig afgebroken nadat de Irakezen de voorstellen van Unscom hadden verworpen....
New York Times, AP
NEW YORK
Vice-premier Tariq Aziz, de leider van de Iraakse delegatie, beschuldigde Butler ervan 'oude trucs' uit te halen. De Australiër Butler zou alleen oor hebben voor het Amerikaanse beleid, dat sancties tegen Irak wil handhaven, ongeacht de vooruitgang die is geboekt bij de ontwapening.
Butler vertelde verslaggevers in Bagdad na zijn ontmoeting met Aziz dat hij niet de vooruitgang had geboekt waarop hij had gehoopt. 'Ik heb een voorstel gedaan om de werkzaamheden te versnellen en dat werd verworpen.'
Danilo Turk, de Sloveense voorzitter van de Veiligheidsraad, maakte daarna bekend dat Butler vervroegd uit Irak naar New York terugkeert om de Veiligheidsraad te informeren. Waarschijnlijk komt hij vandaag aan.
Functionarissen van de VN in New York en in Bagdad zeggen niet te weten waarop het overleg is vastgelopen. Zij weigeren erover te speculeren.
Voor het gebouw waar Butler en Aziz met elkaar spraken, organiseerden de Iraki's ook dit keer weer een 'begrafenis' voor 35 kinderen. De ouders vertelden verslaggevers dat de kinderen tengevolge van de sancties zijn overleden.
Irak beschuldigt de VS ervan het olie-voor-voedselprogramma te saboteren, waardoor Bagdad geen voedsel en medicijnen kan kopen. Maar volgens VN-functionarissen is door het verlichten van de sancties de verkoop van olie aanzienlijk toegenomen. Irak kan honderden miljoenen dollars besteden aan medicijnen. Volgens de VN was het bovendien juist Irak dat onlangs een plan verwierp dat erop was gericht de caloriewaarde van het voedsel te verhogen.
De Iraki's zijn door Rusland, Frankrijk en China gesterkt in hun hoop op een geleidelijk opheffing van de sancties. Dit zou kunnen gebeuren als de Veiligheidsraad erkent dat alle details over de ontwapening van Irak toch nooit aan het licht zullen komen, en meent dat er voldoende voortgang is geboekt bij de ontwapening.
In juni heeft Butler onder druk van de Veiligheidsraad een 'routebeschrijving' opgesteld met de stappen die Irak moet nemen om te voldoen aan de ontwapeningsvoorwaarden. Aziz, die blijft herhalen dat Irak geen wapens of informatie meer achterhoudt, heeft op ferme wijze duidelijk gemaakt dat Bagdad niet meer meewerkt.
Het mislukken van deze gespreksronde betekent dat er nauwelijks nog mogelijkheden zijn een nieuwe crisis af te wenden. In oktober vergadert de Veiligheidsraad opnieuw over de sancties. Irak moet nog steeds op belangrijke vragen antwoord geven en het heeft sinds mei geen nieuwe informatie meer verschaft.
Aan de betrouwbaarheid van de Iraki's wordt weer getwijfeld nadat op granaten sporen van VX-zenuwgas waren gevonden. Irak heeft tevens geweigerd een document te overhandigen dat de VN-inspecteurs vorige maand hadden ontdekt.
President Saddam Hussein heeft met represailles gedreigd als het olie-embargo dit jaar niet wordt opgeheven. Vorig jaar zette hij de Amerikaanse VN-inspecteur het land uit, weigerde de presidentiële paleizen open te stellen voor de inspecteurs, en dreigde uiteindelijk alle inspecties te verbieden.
Saddams obstinaat gedrag leidde begin dit jaar tot een concentratie van Amerikaanse en Britse troepen in de Perzische Golf.
