Nieuwbouwhuis kopen in Amsterdam? Dat kan straks alleen nog als je er zelf gaat wonen

Deze ‘zelfwoonplicht’, die de Amsterdamse woonwethouder Laurens Ivens (SP) donderdag voorstelt in een brief aan de gemeenteraad, is binnen een week de vierde nieuwe maatregel waarmee de stad vastgoedspeculatie beter hoopt aan te pakken. Vorige week kondigde Ivens al aan dat hij met ontwikkelaars maximumprijzen wil afspreken voor middeldure nieuwbouw koopwoningen. Woensdag kwam minister Kajsa Ollongren (D66) met een voorstel aan de Tweede Kamer om de maximumboete op woonfraude te verviervoudigen en gemeenten de mogelijkheid te geven een registratieplicht voor vakantieverhuur in te voeren.

Al jaren is Amsterdam op zoek naar middelen die moeten verhinderen dat ‘gewone’ Amsterdammers het nakijken hebben op de woningmarkt. Uit onderzoek van de gemeente blijkt dat ongeveer een op de vijf koophuizen nu wordt gekocht om te verhuren. Het is voor mensen met geld ook een logische investering, rekent Ivens voor. ‘Veel huishoudens met een goed middeninkomen kunnen een hypotheek krijgen van zo’n drie ton, dat kost ze zo’n duizend euro per maand. Een investeerder kan voor datzelfde appartement in grote delen van de stad een huur van 1.500 euro per maand krijgen. Die wint het dus vaak van die potentiële eigenaar-bewoner.’

Details van de regeling, die in de loop van volgend jaar ingevoerd zou moeten worden, gaat Ivens met de gemeenteraad bespreken. Zo wil hij nog onderzoeken of er een uitzondering moet komen voor ouders die een huis voor hun kind kopen. En hij wil een regeling voor eigenaren die hun huis wegens verblijf in het buitenland verhuren. Ook is hij in gesprek met woningcorporaties: die zouden de zelfwoonsclausule kunnen toepassen bij de verkoop van sociale huurwoningen.

Druppel op een gloeiende plaat

Hoewel Ivens blij is dat investeerders er in de nieuwbouw straks in Amsterdam niet meer aan te pas komen, beseft hij dat het een druppel op een gloeiende plaat is. Jaarlijks komen er een paar duizend nieuwe koopwoningen bij in de stad. Terwijl er in totaal al 430 duizend huizen staan. Ivens: ‘De juristen van de gemeente hebben onderzocht of we daar ook een zelfwoonplicht kunnen opleggen, maar dat is volgens hen een te grote inperking van het eigendomsrecht. Ik laat externe juristen dat bekijken. Anders kan het misschien door landelijke wetgeving aan te passen.’

Vanuit Den Haag kreeg Amsterdam woensdag dus al een ander belangrijk stuk gereedschap. De registratieplicht voor vakantieverhuur is een lang gekoesterde wens van het stadsbestuur. Door een registratienummer verplicht te stellen voor iedereen die zijn of haar appartement verhuurt aan toeristen – vaak via Airbnb – wordt het gemakkelijker om te handhaven als de maximale periode van dertig dagen per jaar wordt overschreden.

Ivens is blij dat die er nu ook komt, maar hij vindt het wel jammer dat Ollongren verhuurplatforms als Airbnb nog niet verplicht om het registratienummer op de website te melden. Op die manier zou handhaven nog makkelijker worden en kunnen platforms worden aangepakt die illegaal aanbod op hun website hebben staan. Dat bleek recent in Parijs waar die verplichting al wel geldt. Die stad legde Airbnb nog een boete van 12 miljoen euro op. Ollongren zegt in principe open te staan voor die verplichting voor platforms maar zij is er niet zeker van of die juridisch ook kan.