Nieuw woord

Uit een fascinerend artikel in NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag begreep ik dat het een Engels acroniem is voor quasi autonomous non-governemental organisations - zeg maar zelfstandig gemaakte overheidsinstellingen, die zonder directe tussenkomst van het parlement, dus tamelijk op eigen houtje, gemeenschapsgeld uitgeven.

Niet zo maar een beetje trouwens. Het gaat bij mekaar om 119 miljard euro, wat 60 procent schijnt te zijn van het geheel aan collectieve uitgaven. Bij de ongeveer 3200 quasi-bedrijven die zo opereren (en dan hebben we het over stroomleverantie en arbeidsbemiddeling, maar ook over het loodswezen en het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers) werken bovendien meer mensen dan het totale aantal ambtenaren bij het rijk.

Quango's. Het is dus meer een afkorting dan een woord, maar dat maakt steeds minder vaak iets uit. AOW is tenslotte ook een woord geworden (al tamelijk vroeg na de invoering van de wet heb ik dankbare trekkers vertederd horen spreken over hun 'ouwe w'), en yuppen is regelrecht als woord uit Amerika ingevoerd. In Orwells 1984 zou vrijwel uitsluitend in acroniemen en afkortingen zijn gesproken. En denk aan Clonaid: een woord als het leven zélf.

Het mooie van quango's is dat het een vege klank heeft, en onmiddellijk lugubere associaties oproept: iets tussen Al Qa'ida (waar ik vijftien maanden geleden nooit van had gehoord) en wezens van outer space, waar je griezelige films van kunt maken, iets van een sekte, kortom.

Maar als ik dat artikel goed heb gelezen, komt het daar ook op neer. Het stuk begint bij een politiecommissaris die vertelt dat hij een bureau waarvan hij alle doorkiesnummers uit z'n hoofd kende, alleen nog maar kan bereiken via een call centre - ook een quango.

'Niet te geloven is dat', aldus de politieman. 'Laatst moest ik mijn eigen oude korps hebben, maar dat kan alleen via dat 0900-nummer. Ik vraag ICT. Krijg ik eerst zo'n muziekje. Ik wacht twee minuten. Komt dat meisje terug, en vraagt: wat is dat eigenlijk, ICT?'

Herkenbaar leed. Ik ben wel eens een kwartier bezig om bij een quango van PCM te vragen of ze de krant willen nabezorgen. Mijn god, wat heb ik al veel teringmuziek moeten aanhoren. Om nog maar te zwijgen van meisjes (en jongens) die m'n vraag niet hebben begrepen. En in negen van de tien gevallen toch geen krant.

De quango's zijn onder ons. Want in het NRC ging het dan wel over 'het niemandsland tussen politiek en burger' dat intussen is bevolkt door buitenaardse wezens die je met een computerstem opdragen om na toets 5 ook nog toest 9 in te drukken - maar volgens mij is langzamerhand ook alle particuliere dienstverlening langs quasi-verzelfstandigde weg uitbesteed aan de aliens.

Zou Balkenende ervan weten?

Ik zag hem dit weekend twee keer in actie: eerst bij RTL 4 (waar ze voor de herhalingen en de nabeschouwing een lichaamslinguist, een journalist en Herman Heinsbroek hadden uitgenodigd, dus eigenlijk Ruud Gullit, Hans Kraay sr. en Johan Cruyff zélf), en daarna nog eens in Netwerk.

Volgens sommige deskundigen laat zijn vorm nog te wensen over, maar volgens anderen is dat juist z'n kracht. Macht betekent tenslotte alleen maar iets als de tegenstander denkt dat je het hebt.

En volgens mij is hij de vleesgeworden quango.