Niet van harte
Ooit wekten de slachtoffers van een ramp per definitie de sympathie van weldoorvoede Nederlanders. Maar de donateur is zich als een calculerende burger gaan gedragen....
Daarbij is het allang niet meer zo dat de burgers van een land dat slecht staat aangeschreven, worden uitgezonderd van het negatieve oordeel over hun regering of het systeem – waaronder ze tenslotte zelf het meest te lijden hebben. Zij worden, integendeel, afgerekend op de zonden van hun heersers, en zijn in die zin dubbel slachtoffer: van de ramp en van de geringe sympathie die hun land in de wereld geniet.
Dat ondervinden de miljoenen Pakistanen die zijn getroffen door de watersnood in hun regio. Vooralsnog heeft de ramp het geweten van de donateur niet frontaal geraakt. Dat heeft te maken met de traagheid waarmee het drama zich voltrok, en met het feit dat het samenviel met onze zomervakantie. Maar wat de slachtoffers het meest schaadt, is dat ze worden geassocieerd met de corruptie en de onbekwaamheid van de Pakistaanse regering en – bovenal – met het islamitisch terrorisme. Donateurs rechtvaardigen hiermee – en met het feit dat de olieproducerende landen zich onbetuigd zouden laten bij de leniging van de noden in de islamitische wereld – hun eigen terughoudendheid. Soms verkeert die zelfs in leedvermaak.
Daarmee staat het beginsel onder druk dat hulp aan slachtoffers van een (natuur-) ramp niet afhankelijk moet worden gemaakt van omstandigheden waarop zij ook geen invloed kunnen uitoefenen. Natuurlijk mag de goede gever verwachten dat zijn gift niet oneigenlijk wordt besteed, maar het gevolg van die kritische houding mag niet zijn dat de hulp helemaal niet wordt verstrekt. De Nederlanders doen er goed aan om op deze dag van de nationale hulpactie voor Pakistan in herinnering te roepen dat zij tijdens de watersnoodramp van 1953 zelf hulp uit dit ongelukkige land hebben ontvangen.
