Niet elke waarheid hoort op de straat
Erwin van der Zande bewierookt de publicatie van vertrouwelijke documenten door Assange en de zijnen (Opinie & Debat, 10 december). Niet omdat die informatie vitaal is voor een publiek dat een bijdrage wil leveren aan het openbare debat en de democratische besluitvorming. Nee, WikiLeaks staat - zij het tussen aanhalingstekens en ook nog eens 'gevoelsmatig' - aan 'onze kant'. De publicatie is een 'symbool van vergelding'.
Van der Zande haalt het informatieverschil tussen overheid en burger aan. Waar de overheid van alles van de burger weet, tast die laatste in het omgekeerde geval vaak in het duister.
Dat de overheid steeds meer gegevens van onschuldige burgers verzamelt, is een gevaarlijke zaak. Gelukkig hebben wij in Nederland een overheid die gebonden is aan de grenzen die de rechststaat stelt. Voor wie zich over deze ernstige kwestie zorgen maakt, liggen vele wegen open: hij kan zich met gelijkgestemden verenigen, politici bestoken met informatie, het publieke debat proberen te beïnvloeden, zelf een politieke partij oprichten en ga zo maar door. Dat is wat er op dit moment gebeurt, en dat is alleen maar te prijzen.
De klap die de VS door deze publicatie krijgen toegediend is volgens Van der Zande terecht: 'De bully van de VN (¿) krijgt zijn verdiende loon.' Nu is er heel wat aan te merken op de regering van de VS, maar de ledenlijst van de Veiligheidsraad van de VN (met daarop onder andere Nigeria, Rusland en China) laat zich nu niet bepaald lezen als een Wie-is-wie van de Vrienden van de Vrijheid.
Van der Zande is blij dat in de documenten de waarheid zich eindelijk weer eens in haar 'volle, naakte glorie' toont. Als Van der Zande zo van de waarheid houdt, raad ik hem aan het telefoonboek te lezen: pagina's waarheid achter elkaar, en ook nog eenvoudig te checken. Bij gevoelige documenten, zoals die op de WikiLeaks-pagina's, is echter juist de context van belang, in plaats van alleen de naakte feiten. Die context is niet, zoals Van der Zande het voorstelt, een strijd van burgers tegen de overheid om informatie. De context is het fragiele evenwicht van de relaties tussen staten, en de strijd tussen NAVO-troepen en plaatselijke milities in Afghanistan en Irak. Niet iedere waarheid is het dan waard ineens plompverloren in de openbaarheid te belanden.
